Ένας πρέσβης καλείται να γιατρέψει τις πληγές της CIA από το Αφγανιστάν

Ο Γουίλιαμ Μπερνς, ο πρώτος διπλωμάτης καριέρας στο τιμόνι της CIA, είναι αυτός που καλείται να σώσει την αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών από τη μεγαλύτερη υπαρξιακή της κρίση, εν μέσω των εξελίξεων στο Αφγανιστάν. Τα τεκταινόμενα στην κεντροασιατική χώρα έχουν ρίξει βαριά τη σκιά τους στις μυστικές υπηρεσίες της Αμερικής, οι οποίες κατηγορούνται για κολοσσιαίες αστοχίες.

Τα λανθασμένα χρονοδιαγράμματα και η γενικότερη άγνοια που επέδειξαν ως προς τις τακτικές κινήσεις των Ταλιμπάν, συνέβαλαν στην άτακτη φυγή της υπερδύναμης από τη χώρα. Οι αποκαλύψεις του πρώην Αφγανού αντιπροέδρου και επί σειράν ετών διευθυντή των αφγανικών μυστικών υπηρεσιών Amrullah Saleh, επιβαρύνει ακόμα περισσότερο το κλίμα.

Οι επίμονες προειδοποιήσεις του προς τους Αμερικανούς ομολόγους του για τις στενές σχέσεις των Ταλιμπάν με την πακιστανική στρατιωτική ηγεσία αποδείχθηκε ότι έπεσαν στο κενό. Δεν αξιολογήθηκαν όπως άρμοζε ούτε από τη CIA, ούτε από την αμερικανική κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα, το δίκτυο της υπηρεσίας στο Αφγανιστάν έχει ήδη διαλυθεί, με τις ΗΠΑ να βρίσκεται σε σύγχυση ως προς τη διαχείριση της κρίσης.

Η συνάντηση με τον Μπαραντάρ

Ο Τζο Μπάιντεν έστειλε τον επικεφαλής της CIA για να ξεδιαλύνει την κατάσταση. Έναν άνθρωπο που αν μη τί άλλο γνωρίζει από κρίσεις και λεπτούς χειρισμούς. Η απόφαση αυτή του Αμερικανού προέδρου σηματοδοτεί μία ψήφο εμπιστοσύνης προς την πληγωμένη υπηρεσία πληροφοριών, αλλά και ειδικά στον επικεφαλής της, ο οποίος θεωρείται ένας από τους πλέον έμπειρους διπλωμάτες.

Έτσι, ο Γουίλιαμ Μπερνς πραγματοποίησε εμπιστευτική συνάντηση με τον αρχηγό των Ταλιμπάν Αμπντούλ Γκάνι Μπαραντάρ, στην αφγανική πρωτεύουσα. Πρόκειται για τις πρώτες διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο επικεφαλής της CIA επισκέπtεται την χώρα, καθώς τον προηγούμενο Απρίλιο είχε βρεθεί ξανά στην Καμπούλ εξαιτίας των ανησυχιών για την ικανότητα της αφγανικής κυβέρνησης να σταματήσει τους Ταλιμπάν.

Ο Μπερνς είχε, από την πλευρά του, εγκαίρως παραδεχτεί το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η υπηρεσία του στο Αφγανιστάν. Είχε, μάλιστα, δηλώσει σε γερουσιαστές ότι όταν αποχωρήσουν τα αμερικανικά στρατεύματα, η ικανότητα της CIA να συλλέγει πληροφορίες και να ενεργεί κατά απειλών θα περιοριστεί. Παρότι, δεν είναι ο άνθρωπος που ευθύνεται για το χάος που έχει προκύψει, μιας και ανέλαβε προσφάτως, είναι εκείνος που καλείται να το βάλει σε τάξη, εξασφαλίζοντας την eπούλωση των πληγών και την αναβάθμιση της υπηρεσίας. Η παρουσία της CIA επί 20 έτη στο Αφγανιστάν την μετέτρεψε, σύμφωνα με τους New York Times, από υπηρεσία πληροφοριών σε παραστρατιωτική οργάνωση.

Βετεράνος διπλωμάτης

Αν όχι αυτός, «ποιος άλλος» διερωτώνται και οι απηυδυσμένοι από το χάος που έχει προκληθεί Αμερικανοί. Πρόκειται για ένα βετεράνο διπλωμάτη, ο οποίος πριν τοποθετηθεί από τον σημερινό πρόεδρο στο τιμόνι της CIA είχε διανύσει μία αξιόλογη καριέρα 33 ετών. Εντάχθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών το 1982, μετά τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια La Salle της Φιλαδέλφεια και Οξφόρδης. Υπηρέτησε σε καίρια πόστα από την περίοδο της κυβέρνησης Ρέιγκαν, μέχρι εκείνη της κυβέρνησης Ομπάμα.

Ήταν πρεσβευτής στη Ρωσία και στην Ιορδανία και υφυπουργός Εξωτερικών την περίοδο 2011-2014. Το 2013 ήταν επικεφαλής της αμερικανικής αντιπροσωπείας στις διαπραγματεύσεις της Γενεύης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Στην κυβέρνηση Ομπάμα ήταν τρίτος στην ιεραρχία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ως υφυπουργός Πολιτικών Υποθέσεων.

Το 2013 είχε αναλάβει μέρος της ευθύνης για την επίθεση που είχε δεχτεί το αμερικανικό προξενείο στην Βεγγάζη της Λιβύης, η οποία είχε κοστίσει τη ζωή σε τέσσερις Αμερικανούς διπλωμάτες, συμπεριλαμβανομένου και του πρέσβη. Τότε, είχε κληθεί να καταθέσει ενώπιον της αρμόδιας Επιτροπής της Γερουσίας. Τότε είχε παραδεχτεί ότι «Αμερικανοί αξιωματούχοι απέτυχαν να ερμηνεύσουν σωστά τις παρεχόμενες πληροφορίες για την περιοχή».

Στο πλευρό του Μπάιντεν

Ο Μπερνς ανήκε από την αρχή της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν στον στενό πυρήνα των συνεργατών του για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφάλειας. Συμμετείχε ενεργά και στην ομάδα μετάβασης που είχε δημιουργήσει ο Μπάιντεν, πριν ακόμα αναλάβει επίσημα τα προεδρικά καθήκοντα. Πολιτικοί αναλυτές τον είχαν συμπεριλάβει στα κομβικά πρόσωπα που πιθανότατα θα διαδραμάτιζαν κεντρικό ρόλο στον συγκεκριμένο τομέα.

«Συμμερίζεται τη βαθιά μου πεποίθηση ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών πρέπει να μην είναι αντικείμενα πολιτικής αντιπαράθεσης και ότι οι αφοσιωμένοι επαγγελματίες που υπηρετούν το έθνος μας αξίζουν την ευγνωμοσύνη και τον σεβασμό μας. Ο πρέσβης Μπερνς θα φέρει τη γνώση, την κρίση και την προοπτική που χρειάζεται για να αποτρέψουμε και να αντιμετωπίσουμε συγκρούσεις. Ο αμερικανικός λαός θα πρέπει να είναι ήσυχος με τον επόμενο διευθυντή της CIA» ανέφερε η ανακοίνωση του Αμερικανός πρόεδρος μετά τον διορισμό.

Ο Μπερνς είχε εκδηλώσει την πολιτική δυσφορία του για τον πρόεδρο Τραμπ σε κριτικά άρθρα του. Τον κατηγορούσε δημόσια για τη ζημία που πίστευε ότι προκάλεσε στην εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών. Επίσης, είχε αναφερθεί και για τις επικίνδυνες συνέπειες που θα είχε για το αμερικανικό πολιτικό σύστημα η άρνηση Τραμπ να αποδεχθεί την εκλογική ήττα του: «Αν χάσει… στην καλύτερη περίπτωση, θα καταναλωθεί σε προσπάθειες εξορθολογισμού της ήττας του και θα χρωματίσει τις εκλογές σαν νοθευμένες. Στη χειρότερη περίπτωση, θα επιδιώξει να αγωνιστεί ή να υπονομεύσει το αποτέλεσμα».

Διάλυση στο Αφγανιστάν

Το βιβλίο του “The Back Channel” είναι τα απομνημονεύματά του από τη διπλωματική θητεία του. Σ’ αυτό αναφέρεται εκτενώς στις διαπραγματεύσεις του με τους Ιρανούς. Μέχρι να αναλάβει την ηγεσία της CIA κατείχε τη θέση του πρόεδρου της γνωστής δεξαμενής σκέψης Carnegie Endowment for International Peace. Ο Μπερνς είναι ο πρώτος επικεφαλής στην ιστορία της CIA, του οποίου η εμπειρία προέρχεται από το υπουργείο Εξωτερικών. «Ο πρέσβης Μπερνς είναι ένας δοκιμασμένος δημόσιος λειτουργός που κατά τη διάρκεια της καριέρας του έχει εργαστεί με στόχο την ασφάλεια των Αμερικανών» αναφέρει σχετικά με τoν διορισμό του ο Λευκός Οίκο.

Ως διευθυντής της CIA είναι ενώπιον μίας από τις σοβαρότερες προκλήσεις, που έχει αντιμετωπίσει η αμερικανική υπηρεσία πληροφοριών. Πρέπει να μην περιοριστούν οι δραστηριότητές της υπηρεσίας στο Αφγανιστάν και συγχρόνως να επανατοποθετήσει τις σχέσεις με τις μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν. Το υφιστάμενο δίκτυο πληροφοριών που είχε χτίσει τις περασμένες δύο δεκαετίες η CIA στο Αφγανιστάν έχει σε μεγάλο βαθμό καταρρεύσει και πλέον είναι δύσκολο να ανασυγκροτηθεί, τουλάχιστον στην έκταση που απαιτείται. Η στρατολόγηση νέων Αφγανών είναι εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα πλέον, όταν και οι στρατολογημένοι Αφγανοί πράκτορες της CIA την εγκαταλείπουν αφ’ ενός από τον φόβο των αντίποινων, αφ’ ετέρου επειδή θεωρούν ότι η απόσυρση των αμερικανικών και νατοϊκών δυνάμεων συνιστά ένα είδος προδοσίας.