Ενεργειακή διασύνδεση με την Τουρκία – Συνεργασία η παγίδα εξάρτησης;

Οι πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Alparslan Bayraktar ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Διαδικασίας Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν περιορίστηκαν σε τεχνοκρατικού τύπου εξαγγελίες. Αντιθέτως, περιείχαν σαφή πολιτικά μηνύματα και μια ενεργητική διεκδίκηση ρόλου από την Τουρκία στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής.

Ο Μπαϊρακτάρ μίλησε για επενδύσεις ύψους 30 δισ. δολαρίων σε έργα υποδομών και για την πρόθεση της Άγκυρας να αυξήσει την ενεργειακή της διασυνδεσιμότητα με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα – τόσο στο φυσικό αέριο όσο και στην ηλεκτρική ενέργεια. Ανέφερε επίσης τη Συρία, το Ιράκ και το Αζερμπαϊτζάν ως πεδία εξαγωγικής δραστηριότητας, προσδίδοντας διάσταση “ανασυγκρότησης” και “ομαλοποίησης” στις τουρκικές εξαγωγές ενέργειας προς τις εν λόγω χώρες.

Όλα αυτά συνθέτουν μια γνώριμη εικόνα: Η Τουρκία δεν περιορίζεται πλέον στον ρόλο του αγωγού διέλευσης, αλλά φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως ενεργειακός κόμβος – με γεωπολιτικό υπόβαθρο. Η αναφορά στην Ελλάδα, σε αυτό το πλαίσιο, δεν μπορεί να ιδωθεί με αφέλεια.

Η Αθήνα, χωρίς να απορρίψει εξαρχής τη δυνατότητα συνεργασίας, οφείλει να αξιολογήσει κάθε πρόταση με όρους στρατηγικού ρεαλισμού. Η ενεργειακή διασύνδεση μπορεί να είναι επωφελής, εφόσον ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού, συμβάλει στη διαφοροποίηση πηγών και προμηθευτών και δεν ενέχει στοιχεία μονομερούς εξάρτησης. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρόκειται για ένα ακόμη κανάλι άσκησης πίεσης – όπως έχουν δείξει και άλλες εμπειρίες με τον τουρκικό αναθεωρητισμό σε διάφορους τομείς, όπως δείχνει η τύχη του project ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου.

Η Τουρκία εμφανίζεται διατεθειμένη να συνδυάσει την “ήπια ισχύ” της ενέργειας με πιο σκληρά γεωπολιτικά εργαλεία. Αυτό δεν συνιστά καινοτομία: Είναι μια συνειδητή επιλογή που τρέφεται από την αδυναμία των γειτόνων της να διαμορφώσουν ένα κοινό πλαίσιο στρατηγικής αντίληψης. Η Ελλάδα έχει κάθε λόγο να αναβαθμίσει τον ρόλο της ως αξιόπιστου εταίρου και πυλώνα ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή – μέσα από συμμαχίες με κράτη-μέλη της ΕΕ και στο πλαίσιο υπερεθνικών μηχανισμών που εγγυώνται τη διαφάνεια και τη θεσμική ισορροπία.

Η ενέργεια είναι πράγματι γέφυρα. Όμως, σε μια ταραγμένη γεωπολιτικά γειτονιά, κάθε γέφυρα πρέπει να είναι καλά θεμελιωμένη. Αλλιώς κινδυνεύει να γίνει πέρασμα για άλλους σκοπούς.

Αναλυτικά οι δηλώσεις Bayraktar

Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Alparslan Bayraktar δήλωσε ότι η Τουρκία προσπαθεί να αυξήσει την ικανότητα διασύνδεσής της σε ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο με τη Βουλγαρία και την Ελλάδα. Ο Bayraktar μίλησε στη συνεδρίαση της Γενικής Επιτροπής Οικονομίας, Υποδομών και Ενέργειας της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Διαδικασίας Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης που πραγματοποιήθηκε στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση.

Ο Bayraktar δήλωσε ότι η Τουρκία έχει υποβάλει φιλόδοξα επενδυτικά σχέδια ύψους περίπου 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση των υποδομών μεταφοράς και διανομής και παράλληλα προσπαθεί να αυξήσει την ικανότητα διασύνδεσής της με τις γειτονικές χώρες.

Ο Bayraktar δήλωσε: «Προσπαθούμε να αυξήσουμε την ικανότητα σύνδεσης μεταξύ της Τουρκίας και της Βουλγαρίας και να αυξήσουμε την ικανότητα σύνδεσης μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας στο μέτωπο του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας». Eπεσήμανε ότι η Τουρκία κάνει παρόμοιο έργο στο Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία, τη Συρία και το Ιράκ και δήλωσε: «Θέλουμε να ανοικοδομήσουμε τη Συρία και θέλουμε να ομαλοποιήσουμε τη ζωή στη Συρία. Γι’ αυτό σχεδιάζουμε να εξάγουμε ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο στη Συρία».

«Τα Τουρκικά Πετρέλαια θα είναι εταίρος στα έργα εξερεύνησης της Βουλγαρίας»: Yeni Akit

Ο Bayraktar, επισημαίνοντας τις ερευνητικές δραστηριότητες της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα, δήλωσε: «Η Βουλγαρία έχει κάποια υπεράκτια έργα και η κρατική μας εταιρεία Turkish Petroleum Corporation θέλει να είναι εταίρος σε αυτό το έργο. Άκουσα ότι και η Ρουμανία σχεδιάζει να παράγει από το κοίτασμα Neptune σε βαθιά θάλασσα. Αυτό θα βοηθήσει την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και τις ανάγκες της Τουρκίας σε φυσικό αέριο»

Δηλώνοντας ότι η συνεργασία έχει κομβική σημασία και για τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, δήλωσε: «Ξέρω ότι αναπτύσσετε πολύ καλά έργα από την πλευρά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Ελλάδα, η Βουλγαρία και άλλες χώρες κάνουν επίσης πολλά. Αλλά χρειαζόμαστε περισσότερες συνδέσεις […]. Έχουμε ένα λειτουργικό ενεργειακό χρηματιστήριο στην Τουρκία και είμαστε ανοιχτοί να αναπτύξουμε όλα αυτά τα έργα μαζί σας».