Επαναξιολογούνται οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας λόγω της εκλογής Τραμπ

Η κίνηση του Ερντογάν να επαναφέρει το ζήτημα της ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έρχεται τη στιγμή που η Ευρώπη αντιμετωπίζει τις συνέπειες της νίκης του Τραμπ και πιθανότατα χρειάζεται, την αμυντική ικανότητα της Τουρκίας για να αντιμετωπίσει την απειλή της Ρωσίας.

Επίσης, αποτελεί μια μελετημένη και στρατηγικά έξυπνη κίνηση, από πλευράς του Τούρκου προέδρου, καθότι εκτός από την προφανή της πρόθεση – να αναζωπυρώσει τις σχέσεις με την ΕΕ, υποδηλώνει μια βαθύτερη στρατηγική, ειδικά σε μια εποχή, που η γεωπολιτική κατάσταση είναι ρευστή και η Ευρώπη αντιμετωπίζει νέες, σοβαρές προκλήσεις.

Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ προκάλεσε αναταράξεις στις διατλαντικές σχέσεις και ανασφάλεια στους Ευρωπαίους συμμάχους. Η αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ, αναδεικνύει ξανά τα κενά στην ευρωπαϊκή άμυνα, επιτείνοντας την ανάγκη για μεγαλύτερη αυτονομία στην ευρωπαϊκή στρατηγική ασφάλειας.

Η προτεραιότητα του Τραμπ “Πρώτα η Αμερική”, φαίνεται να αποδυναμώνει τη μακροχρόνια υποστήριξη των ΗΠΑ για την ασφάλεια της Ευρώπης, μέσω του ΝΑΤΟ. Οι αμφιβολίες που εξέφρασε ο Τραμπ σχετικά με τη χρησιμότητα του ΝΑΤΟ και οι πιέσεις του προς τους Ευρωπαίους εταίρους για αυξημένες αμυντικές δαπάνες, δημιούργησαν ανασφάλεια και ανησυχία στην Ευρώπη, αποδεικνύοντας ότι, η υποστήριξη των ΗΠΑ δεν είναι δεδομένη.

Επιπλέον, η αποχώρηση των ΗΠΑ από διεθνείς συμφωνίες, όπως η Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα Ιράν και η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, έχει μειώσει την εμπιστοσύνη των ευρωπαϊκών κρατών στην αμερικανική δέσμευση για την παγκόσμια τάξη. Η αλλαγή αυτή ανάγκασε την Ευρώπη να αναπτύξει αυτόνομες αμυντικές ικανότητες και στρατηγική, ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται τις αυξανόμενες προκλήσεις ασφάλειας, όπως η απειλή της Ρωσίας και οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, χωρίς να εξαρτάται αποκλειστικά από την υποστήριξη των ΗΠΑ.

ΕΕ, Τραμπ και Τουρκία

Η απειλή από τη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις στην Ουκρανία και τη στρατιωτική ενίσχυση της Μόσχας, ανησυχεί την Ευρώπη. Η Τουρκία, ως μέλος του ΝΑΤΟ και λόγω της στρατηγικής της θέσης και στρατιωτικής ισχύος, αναδεικνύεται σε κρίσιμο εταίρο για την αποτροπή ρωσικών πιέσεων, ιδιαίτερα την ώρα που οι ΗΠΑ φαίνεται να εστιάζουν σε άλλα ζητήματα και περιοχές, δίνοντας προτεραιότητα στο εσωτερικό της χώρας και στο μεταναστευτικό (σ.σ. όπως δήλωσε ο Τραμπ).

Ο Ερντογάν, έχοντας επίγνωση της θέσης αυτής, χρησιμοποίησε την προσέγγιση στην ΕΕ, ως μέσο ενίσχυσης της διαπραγματευτικής του ισχύος, θέτοντας ξανά στο τραπέζι την προοπτική της ένταξης στην ΕΕ, αξιοποιώντας τόσο τη γεωπολιτική της θέση, όσο και τις σύγχρονες προκλήσεις για την ασφάλεια. Αυτή η τακτική αποσκοπεί στο να ενισχύσει τη θέση της Τουρκίας στην Ευρώπη και να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της με την ΕΕ.

Αν και φιλόδοξη στρατηγική, ωστόσο, είναι ενδιαφέρουσα, καθώς φέρνει την Τουρκία πιο κοντά στο να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, ενώ αποτελεί ταυτόχρονα, μια διπλωματική κίνηση και μια υπενθύμιση της ισχύος και της σημασίας της Τουρκίας στην περιοχή.