Επίθεση από τα Σκόπια στη Σόφια για το βουλγαρικό βέτο στην ΕΕ

Συνεχίζεται η έντονη αντιπαράθεση Βουλγαρίας και Βόρειας Μακεδονίας με αφορμή τις διαφορές τους για εθνικά, ιστορικά και γλωσσικά ζητήματα. Η Σόφια έχει μπλοκάρει, στο πλαίσιο αυτό, με βέτο την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων με την ΕΕ. Η Βόρεια Μακεδονία αντιδρά στους ισχυρισμούς της Βουλγαρίας για τη “μακεδονική” γλώσσα και έχει περάσει στην αντεπίθεση με δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Μπουγιάρ Οσμάνι και του προέδρου της χώρας Στέβο Πενταρόσφκι.

Ο Οσμάνι κάλεσε την ΕΕ να δώσει τέλος στον “εκβιασμό” της Βόρειας Μακεδονίας από τη Βουλγαρία επισημαίνοντας, ότι «η ευρωπαϊκή διαδικασία δεν πρέπει να εμπεριέχει εκβιασμό οποιασδήποτε χώρας της Ευρώπης ή των Δυτικών Βαλκανίων». Επιπλέον, ο Οσμάνι επισήμανε ότι «οι προσπάθειές μας για καλές σχέσεις με τους γείτονες μας δεν έχουν ανταμειφθεί», προσθέτοντας ότι η διαμάχη με τη Βουλγαρία θα είχε αρνητικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων.

Ταυτόχρονα, τη βορειομακεδονική γλώσσα και ιστορία υπερασπίστηκε και ο πρόεδρος Πενταρόφσκι σε συνέντευξή του στην ιστοσελίδα euobserver. Επισήμανε, ότι «το βασικό στοιχείο της ταυτότητάς μας είναι η γλώσσα μας, μετά από αυτό, η ιστορία, η κοινή μας ιστορία με τους συμπατριώτες μας…Δεν είναι μυστικό που κωδικοποιήσαμε τη “μακεδονική γλώσσα” το 1945, αλλά είναι μια ξεχωριστή γλώσσα, πολύ κοντά στη βουλγαρική, αλλά δεν είναι, και δεν ήταν, βουλγαρική γλώσσα. Η κωδικοποίηση πραγματοποιήθηκε στο τέλος του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, όταν η τότε “Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας” δημιουργήθηκε ως μέρος της Γιουγκοσλαβίας».

Η Βόρεια Μακεδονία έχει διορίσει και ειδικό απεσταλμένο, τον πρώην πρωθυπουργό Βλάντο Μπούτσκοφσκι, για να επιδιώξει συμβιβασμό με τη Βουλγαρία. Τα Σκόπια ελπίζουν ότι η Βουλγαρία, δεν θα επιδείξει την ίδια σκληρή στάση μετά τις βουλευτικές εκλογές του Μαρτίου 2020. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπορίσοφ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την υποστήριξη του εθνικιστικού συνασπισμού των Ενωμένων Πατριωτών, το οποίο περιλαμβάνει το BMRO που είναι γνωστό για την επιθετική εθνικιστική ρητορική του.

Δύσκολος συμβιβασμός 

Σύμφωνα με μια πρόσφατη δημοσκόπηση, πάνω από το 80% των Βουλγάρων πολιτών δεν υποστηρίζει την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, εάν αυτή δεν συμμορφωθεί με τους όρους που έχει θέσει η Σόφια, σχετικά με την αντιπαράθεσή της. Επισημαίνεται, ότι το 2019 μόνο το 15% των Βουλγάρων είχε αρνητική στάση, απέναντι στην αναγνώριση της σύγχρονης ιστορίας της Βόρειας Μακεδονίας

Η διαμάχη Βουλγαρίας και Βόρεια Μακεδονίας δεν συνάδει με τη Συμφωνία Φιλίας και Καλής Γειτονίας που υπέγραψαν το 2017. Εκτός, από την ίδρυση μιας κοινής επιτροπής για την ιστορία, η εφαρμογή της δεν έχει υλοποιηθεί και η Συμφωνία παραμένει μόνο στα χαρτιά. Η Σόφια κατηγορεί τα Σκόπια ότι παραβίασαν τη Συμφωνία και δεν αναγνωρίζουν την κοινή ιστορία και τις ομοιότητες της γλώσσας τους. Η Βουλγαρία έχει, επίσης, στείλει στα κράτη-μέλη της ΕΕ έγγραφο, βάσει του οποίου ζητάει από την ΕΕ να συμπεριλάβει τη Συμφωνία 2017, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία.

Η Βόρεια Μακεδονία από την πλευρά της, δεν μπορεί να δεχτεί τους ισχυρισμούς της Βουλγαρίας για τη “μακεδονική” γλώσσα. Επίσης, οι δυο χώρες διαφωνούν και για την εθνική ταυτότητα του Γκιόργκι Ντέλσεφ, ο οποίος ηγήθηκε του αγώνα κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το βέτο της Βουλγαρίας στη Βόρεια Μακεδονία που την εμποδίζει να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, αποτελεί ένα επίμαχο θέμα που περνάει στην Πορτογαλία.

Πορτογαλική προεδρία 

Η Πορτογαλία διαδέχεται από 1η Ιανουαρίου 2021 την Γερμανία, στην εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ. Η Λισαβώνα δεν έχει την ίδια επιρροή με το Βερολίνο στα Δυτικά Βαλκάνια, που προωθεί την ένταξη κρατών της περιοχής στην ΕΕ με την πρωτοβουλία “Berlin Process” που εγκαινιάστηκε το 2014, από την Άνγκελα Μέρκελ.

Η μη έναρξη διαπραγματεύσεων ΕΕ και Βόρεια Μακεδονίας επηρεάζει και την Αλβανία καθώς οι Βρυξέλλες θα λάβουν αποφάσεις και για τα δύο κράτη των Δυτικών Βαλκανίων. Η υπόθεσή τους, δεν μπορεί να διαχωριστεί η μια από την άλλη. ΗΠΑ και ΕΕ στηρίζουν την ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας, γεγονός που έχει αποδειχτεί και από τη Συμφωνία των Πρεσπών.