Ερντογάν και Σαράτζ δεν βιάζονται για εκεχειρία – Το μπαλάκι στον Σίσι

Το σενάριο του Αφρίν φαίνεται πως επαναλαμβάνεται στην λιβυκή πόλη Ταρχούνα, την οποία κατέλαβαν πρόσφατα οι δυνάμεις του καθεστώτος Σαράτζ. Η αποστολή του ΟΗΕ στην Λιβύη ερευνά καταγγελίες για πράξεις αντεκδίκησης που φέρονται να έχουν προβεί οι φιλοκυβερνητικές πολιτοφυλακές, ενώ υπάρχουν ανατριχιαστικές αναφορές για πτώματα που στοιβάζονται στο νοσοκομείο της πόλης.

Η, ενορχηστρωμένη από την Τουρκία, προέλαση των δυνάμεων του Σαράτζ έχει θορυβήσει ιδιαίτερα την Αίγυπτο, η οποία υποστηρίζει τον κυρίαρχο της ανατολικής Λιβύης, στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ. Η αιγυπτιακή κυβέρνηση, βλέποντας ότι οι συσχετισμοί αρχίζουν να επιδεινώνονται εις βάρος του Χάφταρ, ανακοίνωσε ένα σχέδιο εκεχειρίας, από κοινού με τον Λίβυο στρατηγό, προκειμένου να τερματιστεί η επίθεση των δυνάμεων του Σαράτζ στην Σύρτη.

Μεταξύ άλλων, το σχέδιο προέβλεπε τον αφοπλισμό των ισλαμικών, φιλοκυβερνητικών παραστρατιωτικών ομάδων και την αποχώρηση των ξένων μαχητών, εστιάζοντας στους Σύρους τζιχαντιστές που στέλνει η Τουρκία από το Ιντλίμπ. Δεν αποτελεί έκπληξη που το σχέδιο απορρίφθηκε, αρχικά από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών και μετέπειτα από τη κυβέρνηση Σαράτζ.

Ο Σαράτζ θέλει την Σύρτη

Δεν υπήρχε η παραμικρή περίπτωση να γίνει αποδεκτό από τους Σαράτζ και Ερντογάν ένα ειρηνευτικό σχέδιο για την Λιβύη, προερχόμενο από τον Αιγύπτιο πρόεδρο Σίσι. Ήταν το πραξικόπημα του Σίσι εις βάρος της κυβέρνησης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας το 2013, που εμπόδισε την μεγάλη φιλοδοξία του Ερντογάν να πετύχει μια πολιτική αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέσω της συμμαχίας του με την κυριότερη οργάνωση του πολιτικού Ισλάμ στον αραβικό κόσμο.

Οι δε ισλαμιστές που υποστηρίζουν τον Σαράτζ, μεταξύ των οποίων και το λιβυκό παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ποτέ δεν θα δεχτούν ως μεσολαβητή των Σίσι, που φυλακίζει και εκτελεί σωρηδόν τους Αιγύπτιους “αδελφούς” τους. Όσον αφορά τον Λίβυο πρωθυπουργό, που έχει πλέον μετατραπεί σε ανδρείκελο της Άγκυρας, δεν βιάζεται να επιτρέψει στις συνομιλίες.

Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών της κυβέρνησης του στο Bloomberg, προτεραιότητα του Σαράτζ είναι η κατάληψη της Σύρτης και της Γιούφρα, προκειμένου να περιορίσει τον Χάφταρ στα ανατολικά. Ο ίδιος υπουργός ανέφερε πως μόνο τότε θα είναι πρόθυμη η κυβέρνηση Σαράτζ για διαπραγματεύσεις με τον Χάφταρ, προφανώς έχοντας βρεθεί σε θέση ισχύος.

Το αιγυπτιακό σχέδιο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό, μόνο αν πιέσουν προς αυτή την κατεύθυνση διεθνείς δυνάμεις, όπως η Ρωσία. Όμως η στάση του Κρεμλίνου είναι αρκετά “ομιχλώδης” στην λιβυκή σύγκρουση. Υπενθυμίζεται πως στην διάσκεψη του περασμένου Ιανουαρίου στην Μόσχα, η ρωσική κυβέρνηση είχε παρουσιάσει ένα “ειρηνευτικό” σχέδιο που ικανοποιούσε σχεδόν εξολοκλήρου την Τουρκία και τον Σαράτζ, σε σημείο που ανάγκασε τον “σύμμαχο” της Χάφταρ να αποχωρήσει εσπευσμένα από τις συνομιλίες!

Ο χρόνος τελειώνει για την Αίγυπτο

Στην πραγματικότητα οι εξελίξεις στην Λιβύη μπορούν να ανατραπούν κυρίως από περιφερειακούς παίχτες, όπως είναι η Αίγυπτος του Σίσι. Το ερώτημα είναι αν η ηγέτιδα δύναμη του αραβικού κόσμου, είναι έτοιμη να κάνει το επόμενο βήμα. Όταν ο Ερντογάν σχεδιάζει αεροπορικές βάσεις για την τουρκική πολεμική αεροπορία στο εσωτερικό της Λιβύης, η Αίγυπτος δεν μοιάζει να έχει την πολυτέλεια του χρόνου.

Όμως ο Σίσι είναι λογικό να έχει αρκετούς ενδοιασμούς για μία εμπλοκή απ’ ευθείας στο “καυτό” λιβυκό μέτωπο, ενθυμούμενος και την νεότερη αιγυπτιακή ιστορία. Η ταπεινωτική ήττα από το Ισραήλ στον Πόλεμο των έξι Ημερών, αλλά και η αποτυχημένη εμπλοκή του Νάσερ στην Υεμένη την δεκαετία του ’60, μοιάζει να “στοιχειώνουν” τον Σίσι. Ο Νάσερ είχε εμπλακεί στον τότε εμφύλιο της Υεμένης με 50000 Αιγύπτιους στρατιώτες και λίγο μετά έψαχνε απεγνωσμένα τρόπους να απαγκιστρωθεί από μία σύγκρουση που είχε “εγκλωβίσει” την Αίγυπτο.

Η αποτελεσματικότητα των αιγυπτιακών ενόπλων δυνάμεων είναι επιβεβαιωμένη στα πραξικοπήματα, όχι τόσο στο πεδίο της μάχης. Ο Σίσι συνέτριψε εύκολα την Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Αίγυπτο, με ένα άψογα οργανωμένο στρατιωτικό πραξικόπημα, ενώ φέρεται να βρίσκεται πίσω και από τη “βελούδινη” ανατροπή του Ομάρ Μπασίρ στο Σουδάν, στενού συμμάχου του Ερντογάν. Επισκεπτόμενος την Αίγυπτο τον Νοέμβριο του 2019 για το World Youth Forum, είχα δει με τα μάτια μου την πανηγυρική υποδοχή του Σίσι στον Μπασίρ, την στιγμή που λίγους μήνες μετά “υπογείως” ενορχήστρωνε την ανατροπή του!

Το δίλημμα του Σίσι

Όμως, στην περίπτωση της Λιβύης ο proxie war του Ερντογάν, με τα drones και την εμπροσθοφυλακή των Σύρων τζιχαντιστών, αποδείχτηκε ιδιαίτερα αποτελεσματικός, με την Αίγυπτο να δείχνει να χάνει τον έλεγχο των εξελίξεων. Με την τροπή που παίρνει ο λιβυκός πόλεμος, η αιγυπτιακή κυβέρνηση πρέπει να κάνει περισσότερα από την αποστολή οπλισμού και την στρατολόγηση μισθοφόρων από το Σουδάν και το Τσαντ για τον Χάφταρ. Να σημειώσουμε πως είναι κοινό μυστικό πως στην Λιβύη βρίσκονται ήδη τουρκικά στρατεύματα.

Ένα βίντεο-θρίλερ που κάνει τον γύρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η αυθεντικότητα του οποίου δεν επιβεβαιώνεται μέχρι στιγμής, δείχνει κινήσεις αιγυπτιακών αρμάτων μάχης, στα σύνορα Αιγύπτου-Λιβύης, όπου βρίσκονται τα προπύργια του Χάφταρ. Σύντομα θα μάθουμε αν ο Σίσι πήρε το ρίσκο μιας πολεμικής εμπλοκής, ή αν πρόκειται για τον συνηθισμένο “πόλεμο” παραπληροφόρησης που μαίνεται στο λιβυκό μέτωπο.

Ένα τούρκικο προτεκτοράτο στην Λιβύη, το οποίο θα αντιστρατεύεται τα συμφέροντα της Αιγύπτου στην Μεσόγειο, σίγουρα εκλαμβάνεται ως μέγιστη πρόκληση για τον Σίσι. Όμως μένει να δούμε αν ο Αιγύπτιος πρόεδρος υπερβεί τελικώς τις ανασφάλειες του καθεστώτος του και αποφασίσει να βγει στο προσκήνιο.