Έρχονται πιο κοντά Ιράν-Ρωσία μετά τον πόλεμο με το Ισραήλ
03/07/2025
Ο «πόλεμος των 12 ημερών» μεταξύ Ιράν και Ισραήλ φέρνει πιο κοντά την Τεχεράνη με τη Ρωσία και ήδη γίνονται οι πρώτες κινήσεις για την εμβάθυνση των οικονομικών σχέσεων τους. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η επίσημη προσφορά που κατέθεσε η ιρανική εταιρεία logistics και ναυτιλίας Nasim Bahr Kish για την απόκτηση της πλήρους κυριότητας του ρωσικού λιμανιού του Αστραχάν (Astrakhan), συμπεριλαμβανομένου ενός ποσοστού (25%) που κατέχει επί του παρόντος το ρωσικό κράτος.
Όπως μετέδωσε το πρακτορείο Reuters, η συμφωνία Ιράν-Ρωσίας είναι αξίας περίπου 437,5 εκατομμυρίων ρουβλιών (5,6 εκατομμύρια δολάρια) και με την ολοκλήρωσή της θα δώσει στην ιρανική εταιρεία τον πλήρη έλεγχο ενός από τους βασικούς τερματικούς σταθμούς της Κασπίας Θάλασσας, που χρησιμοποιείται για τη μεταφόρτωση σιτηρών, μετάλλων, ξυλείας και λιπασμάτων.
Όπως αναφέρουν αναλυτές η προσφορά εξαγοράς σηματοδοτεί μια βαθύτερη οικονομική σύγκλιση μεταξύ Μόσχας και Τεχεράνης, οι οποίες υπόκεινται σε αυστηρές διοικητικές κυρώσεις και γι’ αυτό εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από εναλλακτικούς εμπορικούς διαδρόμους.
Η έγκριση της συμφωνίας θα ενισχύσει τον ρόλο της Κασπίας Θάλασσας ως μιας εναλλακτικής εμπορικής αρτηρίας, ανθεκτική στις κυρώσεις για το ευρασιατικό εμπόριο. Παράλληλα, η απόκτηση πλήρους ελέγχου του λιμανιού του Αστραχάν υπογραμμίζει, σύμφωνα με το Reuters, την αυξανόμενη εμπλοκή της Τεχεράνης στις υποδομές εξαγωγών της Ρωσία. Μάλιστα, δίνει στο Ιράν μεγαλύτερη επιρροή στην περιφερειακή εφοδιαστική αλυσίδα και μπορεί να επεκτείνει τον ρόλο του στον Διεθνή Διάδρομο Μεταφορών Βορρά-Νότου (INSTC) – μια πολυτροπική διαδρομή που συνδέει τη Ρωσία, την Κεντρική Ασία, το Ιράν και την Ινδία.
Σε αυτό το σημείο να πούμε ότι η Κασπία Θάλασσα είναι μια παραδοσιακή διαδρομή για τη μεταφορά ρωσικών σιτηρών στο Ιράν και το λιμάνι του Αστραχάν, στη δεξιά όχθη του ποταμού Βόλγα, αποτελεί το σημαντικότερο διαμετακομιστικό κέντρο. Πέρυσι τον Ιούνιο η Ιρανική εταιρεία απέκτησε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών του λιμανιού και επενδύει για την αύξηση της χωρητικότητάς του.
Σύμφωνα με το Μητρώο Θαλάσσιων Λιμένων, το λιμάνι του Αστραχάν διαθέτει 26 αποβάθρες. Το μήκος της προκυμαίας είναι 3.604,88 μέτρα, και η χωρητικότητα διακίνησης των τερματικών σταθμών φορτίου είναι 9.934,5 χιλιάδες τόνοι ετησίως. Κατά τη γεωργική περίοδο 2023/2024, από το Αστραχάν διακινήθηκαν περίπου 275.000 μετρικοί τόνοι σιτηρών. Αυτός ο αριθμός μειώθηκε στους 139.500 τόνους μέχρι στιγμής στην τρέχουσα σεζόν, με μηδενικές αποστολές να καταγράφονται τον Μάιο, κυρίως λόγω της ρωσικής προσωρινής απαγόρευσης εξαγωγών κριθαριού και καλαμποκιού.
Τί λένε οι ειδικοί
Όμως, παρά την ύφεση, οι αναλυτές προβλέπουν ισχυρή ανάκαμψη την σεζόν 2025/2026, επικαλούμενοι τη μειωμένη εγχώρια παραγωγή σιτηρών του Ιράν και την αναμενόμενη χαλάρωση των ρωσικών περιορισμών στις εξαγωγές. Αξίζει να αναφερθεί ότι λίγες μέρες πριν από την εκδήλωση των επιθέσεων του Ισραήλ στο Ιράν, το Ιρανικό Κοινοβούλιο ενέκρινε, στις 21 Μαΐου, μια 20ετή συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με τη Ρωσία, σηματοδοτώντας την εμβάθυνση της συμμαχίας μεταξύ των δύο χωρών σε αμυντικό, οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο.
Η ευρεία συμφωνία Ιράν-Ρωσίας, η οποία περιλαμβάνει 47 άρθρα, επισημοποιεί τη μακροπρόθεσμη συνεργασία σε βασικά ζητήματα όπως η στρατιωτική συνεργασία, το εμπόριο, η ενέργεια και η παγκόσμια τοποθέτηση. Ειδικά στον οικονομικό τομέα η συμφωνία προωθεί την ισχυρότερη ολοκλήρωση σε στρατηγικούς τομείς όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, η πυρηνική ενέργεια, οι μεταφορές και τα χρηματοοικονομικά. Περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για τον μετριασμό των επιπτώσεων των δυτικών κυρώσεων μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών χρηματοοικονομικών μηχανισμών ανεξάρτητων από το δολάριο ΗΠΑ και το σύστημα SWIFT.
