Ευρώπη πολλών ταχυτήτων και στην άρση του Lockdown

Οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας ωθούν τις κυβερνήσεις στην Ευρώπη σε σταδιακή άρση των μέτρων, με τους ειδικούς και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) να παραμένουν, ωστόσο, επιφυλακτικοί. Η κατάσταση δεν είναι άλλωστε ίδια σε όλες τις χώρες, γεγονός που προκαλεί και άλλα ζητήματα, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των λειτουργιών της ΕΕ.

Σε κεντρικό επίπεδο, η Κομισιόν ανακοίνωσε την ενεργοποίηση μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας δεδομένων για την Covid-19, η οποία θα συμβάλει στη γρήγορη συλλογή και στην διασυνοριακή διασταύρωση των ερευνητικών δεδομένων που έχουν στη διάθεσή τους οι επιστήμονες. Στην πλατφόρμα αυτή, οι ερευνητές θα μπορούν να αποθηκεύουν και να ανταλλάσσουν «δεδομένα προκλινικής έρευνας και κλινικών δοκιμών» αλλά και στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη της επιδημίας.

Πρόκειται για μια ενέργεια, αποτέλεσμα της συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τα ευρωπαϊκά ινστιτούτα Βιοπληροφορικής και Μοριακής Βιολογίας, άλλα έργα και υποδομές της ΕΕ, καθώς και τα κράτη μέλη. Η πλατφόρμα αυτή θα επιτρέπει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις εθνικές κυβερνήσεις να έχουν μια συνολική εικόνα της πορείας των ερευνών και της εξέλιξης της επιδημίας, προκειμένου να διαμορφώνουν αναλόγως την ευρωπαϊκή και τις εθνικές πολιτικές.

Με δειλά βήματα η Ρώμη 

Επί του πεδίου πάντως, τα κράτη μέλη της ΕΕ πλήττονται σε διαφορετικό βαθμό, δεν διαθέτουν τις ίδιες υποδομές, ενώ δεν αντιμετωπίζουν και τις ίδιες οικονομικές συνέπειες. Έτσι, οι εθνικές κυβερνήσεις πράττουν ανάλογα με την  κατάσταση που επικρατεί σε κάθε χώρα, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται σε ό,τι αφορά την άρση των περιοριστικών μέτρων η ίδια πολυσημία που επικράτησε και στην επιβολή της. Κάποιες προσπάθειες, άλλωστε, της Κομισιόν για πανευρωπαϊκή άρση των περιορισμών έπεσαν στο κενό και απορρίφθηκαν ως “εξωπραγματικές”.

Η Ιταλία, η οποία παραμένει η χειρότερα πληττόμενη χώρα της Ευρώπης, με 24.114 νεκρούς (ο δεύτερος μεγαλύτερος αριθμός παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ), αναμένεται να ανακοινώσει πριν το τέλος της εβδομάδας το σχέδιό της για μια σταδιακή χαλάρωση των μέτρων από τις 4 Μαΐου. Σύμφωνα με τον Κόντε η χαλάρωση των περιορισμών θα γίνει με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και τη θέσπιση ειδικών κανόνων, και όχι για να ικανοποιηθούν τα αιτήματα κάποιων κλάδων ή επαρχιών.

Ήδη από τη Δευτέρα, ημέρα κατά την οποία καταγράφηκαν 2.256 νέα κρούσματα ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό στις 181.228, επαναλειτούργησαν οι πρώτες βιομηχανίες στη χώρα υπό αυστηρές προϋποθέσεις και αυξημένα μέτρα ασφαλείας. Μερικά από τα υποχρεωτικά μέτρα είναι η υποβολή των εργαζομένων σε τεστ, η θερμομέτρησή τους, η χρήση μάσκας και γαντιών, καθώς και η τήρησε απόστασης δυο μέτρων ανάμεσά τους σε όλη τη φάση της απασχόλησής τους.

Οι εκτιμήσεις των ιταλικών ΜΜΕ είναι ότι στο τέλος του μήνα θα επαναλειτουργήσουν περισσότερες από 100.000 βιομηχανίες και εταιρίες, ωστόσο, το βασικό κριτήριο παραμένει να μην υπάρχει κίνδυνος νέας αύξησης του ρυθμού μετάδοσης. Ο στόχος των “μηδενικών μεταδόσεων” ποικίλει άλλωστε από περιοχή σε περιοχή. Έτσι, στη Λομβαρδία που έχει πληγεί χειρότερα υπολογίζεται στις 28 Ιουνίου, στο Βένετο και στο Πεδεμόντιο στις 21 Μαΐου, στη Ρώμη στις 12 Μαΐου, ενώ στη Σικελία και στη Σαρδηνία στα τέλη Απριλίου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ιταλία μπήκε σε καραντίνα 9 Μαρτίου, οι επιχειρήσεις έκλεισαν στις 22 του ίδιου μήνα και το κόστος για τη χώρα υπολογίζεται σε μια μείωση του ΑΕΠ κατά 8% φέτος.

Προσέχει η Μαδρίτη

Στην Ισπανία που κατέχει το δεύτερο θλιβερό ρεκόρ θανάτων στην Ευρώπη (21.282 νεκροί) τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα έχουν παραταθεί μέχρι τις 9 Μαΐου, αν και ο κατ’ οίκον αποκλεισμός θα χαλαρώσει από τις 27 Απριλίου, αφού θα επιτρέπεται πλέον στα παιδιά να βγαίνουν από το σπίτι υπό όρους. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του ισπανικού συντονιστικού κέντρου, Φερνάντο Σιμόν, υπάρχει μια σαφής τάση που δείχνει καθοδική πορεία του αριθμού των νεκρών (σε σχέση με τις αρχές Απριλίου που η χώρα μετρούσε καθημερινά περί τους 900 θανάτους), η κατάσταση, ωστόσο, παραμένει σοβαρή.

Η κυβέρνηση Σάντσεθ επέτρεψε, την περασμένη εβδομάδα, την επαναλειτουργία ορισμένων τομέων της οικονομίας και σταδιακά ξαναρχίζουν την παραγωγή μεγάλες βιομηχανίες. Η πλειονότητα των πολιτών, ωστόσο, παραμένει κλεισμένη στα σπίτια της από τις 14 Μαρτίου, όταν τέθηκε σε εφαρμογή ένα από τα σκληρότερα lockdown στην Ευρώπη. Οι υγειονομικές  αρχές εκτιμούν ότι η χώρα γνώρισε την κορύφωση της επιδημίας στις 2 Απριλίου (950 θάνατοι μέσα σε 24 ώρες), δεν είναι όμως έτοιμες να συστήσουν την άρση των μέτρων. Μάλιστα, όπως είπε ο Σάντσεθ, η φάση της καραντίνας μετά τις 27 Απριλίου ενδέχεται να μην είναι συμμετρική και αυτό σημαίνει διαφοροποιήσεις κατά περιοχές ή κατά ομάδες πολιτών.

Σοκ για το ντε Γκωλ

Την ίδια ώρα, η Γαλλία, τρίτη κατά σειρά πληττόμενη χώρα στην Ευρώπη, δεν έχει και πολλά περιθώρια για σημαντική άρση των μέτρων από τις 11 Μαΐου, ημέρα κατά την οποία, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Παστέρ, θα έχει νοσήσει μόνον το 6% των Γάλλων. Ένα ποσοστό που κρίνεται απολύτως ανεπαρκές για συλλογική ανοσία (θα χρειαζόταν το 70% του πληθυσμού να έχει αναπτύξει ανοσία) και επομένως για την αποφυγή δεύτερου επιδημικού κύματος.

Ήδη, ο πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ έχει προειδοποιήσει ότι η προοπτική αναζωπύρωσης της επιδημίας υποχρεώνει στη διατήρηση αρκετών περιοριστικών μέτρων, τα οποία, σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας «επέτρεψαν την άμβλυνση της επιδημικής καμπύλης στην κορύφωση, αλλά η επιδημία παραμένει σε υψηλό επίπεδο». Η Γαλλία έχει επίσης ξεπεράσει τους 20.000 νεκρούς, τις τελευταίες ημέρες, ωστόσο, εμφανίζει μείωση του ημερήσιου αριθμού θανάτων, αλλά και ασθενών που χρειάζονται νοσηλεία σε ΜΕΘ.

Το μεγαλύτερο σοκ για τη Γαλλία είναι η μόλυνση από τον ιό περίπου του 60% του πληρώματος του πυρηνοκίνητου γαλλικού αεροπλανοφόρου Σαρλ ντε Γκωλ και μάλιστα χωρίς να έχουν γίνει υγειονομικές παραβάσεις, όπως διαβεβαιώνουν στρατιωτικοί αξιωματούχοι. Συνολικά 1.046 από τους 1.760 ναύτες έχουν διαγνωστεί θετικοί, αν και δεν είχαν καμία εξωτερική επαφή, παρά μόνο μια ενδιάμεση στάση στη Βρέστη, το διάστημα 13-16 Μαρτίου, το οποίο περιλαμβάνει το Σαββατοκύριακο διεξαγωγής του πρώτου γύρου των δημοτικών εκλογών στη Γαλλία.

Αργούν οι Βρετανοί – Τρέχει η Αυστρία    

Μακρινό είναι το ενδεχόμενο άρσης των περιορισμών και στη Βρετανία, όπου η κυβέρνηση Τζόνσον δέχεται σκληρή κριτική για καθυστέρηση στη λήψη τους. στην κριτική αυτή έρχονται να προστεθούν και οι αποκαλύψεις της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας ότι ο αριθμός των νεκρών ήταν κατά 41% μεγαλύτερος από αυτόν που ανακοίνωνε καθημερινά η κυβέρνηση μέχρι τις 10 Απριλίου. Αυτό βεβαίως συνέβαινε επειδή η κυβέρνηση ανακοίνωνε μόνον τους θανάτους που καταγράφονταν στα νοσοκομεία ( συνολικά 9.288), ενώ η Στατιστική Υπηρεσία κατέγραφε και τους θανάτους στην κοινότητα (συνολικά 13.121).

Προτεραιότητα της βρετανικής κυβέρνησης είναι τώρα η αποφυγή ενός δεύτερου κύματος και η ανησυχία αυτή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απόφαση για τη συνέχιση του lockdown. Ο Τζόνσον συνεχίζει βέβαια να αναρρώνει στην εξοχική πρωθυπουργική κατοικία στο Τσέκερς, ο υπουργός Εξωτερικών Ντομινίκ Ραμπ, ο οποίος εκτελεί χρέη πρωθυπουργού, ενημέρωσε όμως τους ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης για την εξέλιξη και τις επιπτώσεις της επιδημίας στη χώρα. Το πλέον ανησυχητικό είναι, ωστόσο, οι αποκαλύψεις της Guardian και του Sky News για τις συστάσεις που έλαβαν γιατροί και νοσηλευτές να επαναχρησιμοποιούν, εξαιτίας των ελλείψεων, τις προστατευτικές στολές.

Την ίδια ώρα, στη Γερμανία, ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας και ο δήμαρχος του Μονάχου ανακοίνωσαν με βαριά καρδιά τη ματαίωση του φετινού «Oktoberfest». Πρόκειται για την ετήσια παραδοσιακή γιορτή μπίρας, η οποία συγκεντρώνει περισσότερους από έξι εκατομμύρια επισκέπτες και φέρνει στην βαυαρική πρωτεύουσα έσοδα που ξεπερνούν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ.

Η Γερμανία, η οποία μετρά συνολικά 4.598 νεκρούς και 143.457 κρούσματα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ρόμπερτ Κοχ, ανακοίνωσε τη Δευτέρα, εν μέσω έντονων αντιπαραθέσεων, τη χαλάρωση των περιορισμών. Στηριζόμενη στην  Έκθεση της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, της γνωστής πλέον «Leopoldina», η οποία αναφέρει ότι η χαλάρωση θα πρέπει να γίνει υπό την προϋπόθεση ότι το σύστημα υγείας θα μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία των κρουσμάτων, η Μέρκελ ήταν ιδιαίτερα φειδωλή. Αυτό, ωστόσο, προκάλεσε αντιδράσεις, ακόμη και στους κόλπους των Χριστιανοδημοκρατών, κάποιοι από τους οποίους ήθελαν μία περισσότερο διευρυμένη άρση των περιοριστικών μέτρων.

Στον αντίποδα όλων η Αυστρία, η οποία προχώρησε πρώτη στην άρση κάποιων περιορισμών και πλέον επεξεργάζεται την υλοποίηση της δεύτερης φάσης του σχεδίου. Σύμφωνα με τον καγκελάριο Κουρτς, στις 15 Μαΐου, η χώρα θα είναι έτοιμη να επιτρέψει να ανοίξουν τα εστιατόρια και τα καφέ και να ξεκινήσουν οι θρησκευτικές τελετές. Για την ίδια ημερομηνία προγραμματίζεται και το άνοιγμα των σχολείων για τις μικρότερες τάξεις. Σημειώνεται ότι τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα ανοίξουν την 1^η Μαΐου μαζί με τα εμπορικά κέντρα και τα καταστήματα που διαθέτουν έκταση μεγαλύτερη από 400 τμ.