Πως Γάλλοι στρατιωτικοί στρίμωξαν τον Μακρόν

Η γαλλική κυβέρνηση επιχείρησε εξαρχής να υποβαθμίσει την επιστολή των στρατιωτικών που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. «Στρατηγοί με παντόφλες ονειρεύονται πραξικοπήματα», έσπευσαν να αποδομήσουν την κίνηση αυτή κυβερνητικά στελέχη και Μίντια φιλικά προσκείμενα στον Εμμανουέλ Μακρόν, σκιαγραφώντας μία ομάδα, ούτε λίγο ούτε πολύ, γραφικών υπερηλίκων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η γνωστή από τις επισκέψεις της στην Ελλάδα υπουργός Άμυνας Φλοράνς Παρλί, η οποία έγραψε ειρωνικά στο Twitter: «ογδοντάχρονοι πρώην στρατηγοί». Η πραγματικότητα, όμως, υπερβαίνει κατά πολύ κάποιους μετρημένους στα δάχτυλα, φαντασμένους απόστρατους που ρέπουν προς τον αυταρχισμό και το αλτσχάϊμερ. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τί ακολούθησε, αλλά και τον χρόνο που όλα αυτά λαμβάνουν χώρα, έναν σχεδόν χρόνο πριν τις προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, την Άνοιξη του 2022.

Η επιστολή και κυρίως τα απόνερά της σηματοδοτούν εκ των πραγμάτων την πρόωρη έναρξη της προεκλογικής περιόδου. Είχαμε δεύτερη επιστολή εν ενεργεία στρατιωτικών, η οποία υιοθετήθηκε από εκατό υψηλόβαθμους αξιωματικούς και από περισσότερους από χίλιους άλλους στρατιωτικούς. Το σημαντικότερο είναι ότι συγκεντρώθηκαν 150.000 υπογραφές συμπαράστασής τους, ενώ δημοσκόπηση δείχνει ότι το 58% των πολιτών υποστηρίζει το διάβημα των στρατιωτικών.

Η επίμαχη ανοιχτή επιστολή των πρώην αξιωματικών που γαλλικού στρατού, η οποία και δημοσιεύθηκε στο συντηρητικό περιοδικό Valeurs Actuelles αποδείχθηκε μονάχα η αρχή. Δημοσιεύθηκε στις 21 Απριλίου, την 60η επέτειο της απόπειρας πραξικοπήματος εναντίον της κυβέρνησης του ήρωα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Σαρλ Ντε Γκωλ.

Απαξίωση

Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «οι καιροί είναι κρίσιμοι», ότι «η Γαλλία βρίσκεται σε κίνδυνο», ότι «ο αντιρατσισμός σπέρνει μίσος στις κοινότητες» και ότι οι «θεωρίες κατά της αποικιοκρατίας οδηγούν σε αδιαφορία για τη χώρα μας, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό της». Γίνεται επίσης λόγος για τον ισλαμισμό και τις «ορδές από τα προάστια», που κατοικούνται κυρίως από μετανάστες και που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Γαλλία στην «καταστροφή».

Μεταξύ των είκοσι απόστρατων βρισκόταν και ο  Κριστιάν Πικεμάλ, ο οποίος το 2016 είχε αποπεμφθεί από το στράτευμα για ακροδεξιά δράση. Άλλοι υπογράφοντες ήταν ενεργά μέλη τoυ ακροδεξιού κόμματος Εθνική Συσπείρωση (πρώην Εθνικό Μέτωπο) της Μαρί Λεπέν, όπως ο Φρανσουά Γκομπέρ. Κανένα από τα ονόματα αυτά δεν αρκούσε για να ανησυχήσει ιδιαίτερα τον πρόεδρο Μακρόν, ο οποίος υπονόησε ότι πρόκειται για ακροδεξιά προσπάθεια.

Με τον τρόπο αυτό εξηγούσε ότι πρόκειται για κάτι αλλοπρόσαλους ηλικιωμένους που έκλειναν το μάτι στη Μαρί Λεπέν. Μετά την απαξίωση με την οποία αντιμετωπίστηκε το πρώτο διάβημα, μία παρόμοια σε ύφος και περιεχόμενο ανοιχτή επιστολή έκανε την εμφάνισή της. Αυτή την φορά, την επιστολή υπέγραφαν 18 εν ενεργεία Γάλλοι στρατιωτικοί, οι οποίοι εξέφραζαν την στήριξή τους και τη δυσαρέσκειά τους για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν οι βετεράνοι συνάδελφοι τους.

Κι άλλη επιστολή

Οι εν ενεργεία στρατιωτικοί έσπευσαν να υιοθετήσουν το δικό τους προσωνήμιο πριν επιλεχθεί κάποιο γι’ αυτούς και τους “φορεθεί” για να πέσει στο κενό και το δικό τους διάβημα. Αναφέρονται στη δράση τους ως «στρατιώτες της φωτιάς» σε πεδία δράσης, όπως το Αφγανιστάν, το Μάλι και η Κεντρική Αφρική. «Εκεί όπου σύντροφοί μας έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας τους Ισλαμιστές, αυτούς στους οποίους εσείς κάνετε παραχωρήσεις στο δικό μας έδαφος», αναφέρουν στην επιστολή τους.

Ούτε η δεύτερη επιστολή, παρ’ ότι την υπέγραφαν εν ενεργεία Γάλλοι αξιωματικοί και μάλιστα πρωτοκλασάτοι, δεν στάθηκε ικανή να δημιουργήσει σοβαρό πολιτικό πρόβλημα. Αυτό δημιουργήθηκε όταν μέσα σε διάστημα λίγων ωρών από τη δημοσίευσή της, το κείμενο συγκέντρωσε εκατοντάδες χιλιάδες υπογραφές πολιτών. Το κλίμα, λοιπόν, άλλαξε ριζικά.

Η κυβέρνηση άφησε στην άκρη το καυστικό χιούμορ και πέρασε στην αντεπίθεση και στις απειλές. Για την ακρίβεια χαρακτήρισαν την κίνηση κάλεσμα για «επιβολή στρατιωτικού νόμου» και σε «πραξικόπημα». Με αυτό τον τρόπο άνοιξαν τον δρόμο των διώξεων. Ο Μακρόν μίλησε για απειλή κατά της Δημοκρατίας και δήλωσε ότι θα τιμωρηθούν με αποστρατεία όσοι υπέγραψαν το κείμενο.

Ο επικεφαλής του γαλλικού στρατού κάλεσε τους υπογράφοντες να παραιτηθούν από τον στρατό. Η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας και ο πρωθυπουργός αναφέρθηκαν σε «ακροδεξιές θέσεις», απαξιώνοντας το διάβημα των εν ενεργεία αξιωματικών, όπως ακριβώς είχαν κάνει και με το αντίστοιχο των Γάλλων αποστράτων, αποφεύγοντας να αναφερθούν στην ουσία του ζητήματος.

Μαρί Λεπέν

Η ουσία, όμως, φαίνεται ότι απασχολεί τους πολίτες. Σε δημοσκόπηση του καναλιού LCI, αποτυπώθηκε ότι με το εντυπωσιακό ποσοστό 58% οι Γάλλοι συμφωνούν με τις βασικές θέσεις των αξιωματικών. Εκτός από την ισχυρή κοινωνική αποδοχή στο διάβημά τους, βρήκαν πολιτική στήριξη και από την Μαρί Λεπέν, που δήλωσε πως «συνυπογράφει την παρέμβαση τους», μόνο αν αυτή είναι στο πλαίσιο του νόμου.

Τους κάλεσε, μάλιστα, και σε σύμπραξη. «Σας προσκαλώ να συμμετάσχετε μαζί μας στην επόμενη μάχη, που είναι η μάχη της Γαλλίας». Ωστόσο, ξεκαθάρισε ότι προβλήματα της Γαλλίας μπορούν «να επιλυθούν μόνο με την πολιτική». Ήταν μία κίνηση ρίσκου, αν σκεφτεί κανείς ότι η Μαρί Λεπέν επιχειρεί να αποποιηθεί το ακροδεξιό παρελθόν του κόμματός της. Ελπίζει έτσι να διευρύνει την εκλογική βάση της και σε πιο μετριοπαθές κοινό, αρνούμενη την κατηγορία του ρατσισμού και αντιπαραβάλλοντας σε αυτόν την υπεράσπιση της γαλλικής ταυτότητας, η οποία απειλείται από την ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση. Έχει, μάλιστα, κατεβάσει αισθητά τους τόνους και σε ζητήματα που αφορούν στην ΕΕ.

Αποτέλεσμα της μετεξέλιξής της είναι η εκτίναξη της δημοφιλίας της στο 34% στην τελευταία δημοσκόπηση για το Figaro Magazine. Έχει ενισχύσει έτσι τις ελπίδες της να κερδίσει στις προεδρικές εκλογές του 2022 τον Εμμανουέλ Μακρόν. Το να έρθει πρώτη στον πρώτο γύρο είναι πιθανό να συμβεί, αλλά στον δεύτερο γύρο, όπως συμβαίνει πάντα, οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, ειδικά οι αριστερόστροφες, θα στηρίξουν την υποψηφιότητα του Εμμανουέλ Μακρόν στο όνομα της ανάσχεσης της Ακροδεξιάς και μάλλον θα του χαρίσουν μία νέα προεδρική θητεία.

Άγγιξαν ευαισθησίες

Το ευαίσθητο νεύρο που άγγιξαν οι εν αποστρατεία και εν ενεργεία αξιωματικοί είναι το ίδιο που φουσκώνει εδώ και χρόνια τα πολιτικά-εκλογικά πανιά της Μαρίν Λε Πεν. Η τελευταία αν και δεν βρίσκεται πίσω από τα διαβήματα των στρατιωτικών, δεν έχασε την ευκαιρία να τις κεφαλαιοποιήσει πολιτικά. Αξίζει κανείς να μείνει σε μία φράση που συναντάει και στις δύο επιστολές: «διάβρωση της γαλλικής κοινωνίας».

Αυτή αποτελεί και το σύνθημα της ευρύτερης γαλλικής Ακροδεξιάς ή κατά άλλους Νέας Δεξιάς. Πιθανολογείται, μάλιστα, ότι μπορεί να έκανε και καλό στη Μαρί Λεπέν όλη αυτή η φιλολογία για τον ακροδεξιό μπαμπούλα. Η γαλλική κοινωνία μοιάζει κουρασμένη από αυτή την ρητορική, η οποία επαναλαμβάνεται εδώ και δεκαετίες με ευκολία. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, τελικά να μετατραπεί σε μπούμπερανγκ γι’ αυτούς που την εκτοξεύουν.

Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι η δήμαρχος Παρισίων Αν Ινταλγκό. Όταν δέχτηκε κριτική για την άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Πόλη του Φωτός, με τα σκουπίδια να έχουν ξεχειλίσει τους δρόμους, μίλησε για δάκτυλο της Άκρας Δεξιάς! Η Μαρί Λεπέν είχε ταχθεί ανοιχτά υπέρ των διαδικτυακών διαμαρτυριών για την εικόνα παρακμής που πολλοί λένε ότι εμφανίζει η γαλλική πρωτεύουσα, χαρακτηρίζοντάς την εθνικό ζήτημα.

Η στάση της κοινωνίας

Η πρόθεση της Γαλλίδας πολιτικού να εκμεταλλευθεί τη λαϊκή δυσαρέσκεια είναι μέσα στο πολιτικό παιχνίδι, αλλά δεν ακυρώνει το γεγονός ότι στις μαζικές διαμαρτυρίες στο Διαδίκτυο για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το Παρίσι, συμμετέχουν εκαντοντάδες χιλιάδες Παριζιάνοι, οι οποίοι βιώνουν το πρόβλημα και δεν μπορούν να κινητοποιηθούν λόγω πανδημίας.

Το διάβημα των στρατιωτικών βρήκε σύμμαχο και τη δήμαρχο του 7ου διαμερίσματος του Παρισιού. Το σημαντικό, όμως, δεν είναι η στάση κάθε είδους πολιτικών, αλλά της κοινωνίας. Ενώ η κυβέρνηση επιμένει ότι πρόκειται για ιδεοληπτικά μανιφέστα της γαλλικής Ακροδεξιάς, η ισχυρή κοινωνική αποδοχή που βρίσκουν οι θέσεις των στρατιωτικών, όπως π.χ. ότι «οι ισλαμικές κοινότητες είναι γεμάτες μίσος και περιφρόνηση για την Γαλλία», δείχνει πως το διάβημα πολιτικά έχει χτυπήσει φλέβα και δεν πρόκειται για μία περιθωριακή πρωτοβουλία εξτρεμιστών της Ακροδεξιάς.

Η γαλλική κοινωνία έχει θρηνήσει πάρα πολλά θύματα από επιθέσεις της ισλαμικής τρομοκρατίας κι αυτό έχει αφήσει βαθύ αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη και στην πολιτική στάση των Γάλλων. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον σχετικά πρόσφατο αποτρόπαιο αποκεφαλισμό του καθηγητή Σαουέλ Πατί από Τσετσένο τζιχαντιστή. Απ’ ό,τι φαίνεται η αυστηροποίηση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας και η δυναμική στάση του ίδιου του προέδρου Μακρόν, δεν αρκεί.

Οι στρατιωτικοί στρίμωξαν τον Μακρόν

Η γαλλική κοινωνία εμφανίζεται όλο και πιο οργισμένη για την εγκατάλειψη των προαστίων, την αύξηση της βίας, την έξαρση του ισλαμικού φανατισμού στις μουσουλμανικές κοινότητες. Λέγεται ότι πίσω από τη δεύτερη επιστολή, βρίσκεται ο Ζαν Πιερ Φαμπρ-Μπερναντάκ, αξιωματικός εν αποστρατεία. Ο εν λόγω στρατιωτικός ήταν μέλος του μάλλον αριστερόστροφου κινήματος Κίτρινα Γιλέκα και συμμετείχε στις παρατεταμένες διαδηλώσεις τους.

Τόσο η πρώτη, όσο και η δεύτερη επιστολή ξύπνησαν μνήμες από μία παλαιότερη παρέμβαση των στρατηγών στη Γαλλία. Τον Απρίλιο του 2002 ο Ζαν Μαρί Λεπέν, ο ιδρυτής του Εθνικού Μετώπου, είχε περάσει στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών, εκτοπίζοντας τον σοσιαλδημοκράτη Λιονέλ Ζοσπέν. Στις 22 Απριλίου του 1961 είχε εκδηλωθεί απόπειρα πραξικοπήματος κατά του προέδρου Σαρλ Ντε Γκολ, από αξιωματικούς που αντιδρούσαν στην ανεξαρτησία της Αλγερίας, με πρωτεργάτη τον επιφανή στρατηγό Ραούλ Σαλάν.

Δεκαετίες νωρίτερα και συγκεκριμένα τον Φεβρουάριο του 1934, ομάδες εθνικιστικών, μοναρχικών και φασιστικών οργανώσεων, που διαμαρτύρονταν για την «παρακμή της γαλλικής Δημοκρατίας» είχαν περικυκλώσει το γαλλικό Κοινοβούλιο, αλλά δεν είχαν καταφέρει να καταλύσουν το δημοκρατικό πολίτευμα. Η ειδοποιός διαφορά του παρελθόντος με το σήμερα είναι ότι η παρέμβαση έγινε με ένα γραπτό διάβημα που βρίσκει πολύ μεγάλη απήχηση στη γαλλική κοινωνία.