Φλερτάρει με τα πυρηνικά η Σαουδική Αραβία – Διαπραγματευτική μπλόφα με στόχο το Ιράν

Ως «μία επιλογή» χαρακτήρισε ο υφυπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας τον εξοπλισμό του Ριάντ με πυρηνικά όπλα, προκειμένου να προστατευτεί «ο λαός και τα εδάφη» του σουνιτικού βασιλείου από την προοπτική να αναπτύξει αντίστοιχα όπλα ο μεγάλος του εχθρός, το σιιτικό Ιράν, όπως χαρακτηριστικά προειδοποίησε.

Είχε προηγηθεί η έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας που ανέφερε ότι η Τεχεράνη πλέον διαθέτει συνολικά 2,4 τόνους απεμπλουτισμένου ουρανίου, πολλαπλάσιους από αυτούς που προέβλεπε η ιστορική Συμφωνία για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν, που είχε υπογράψει η ιρανική κυβέρνηση με την κυβέρνηση Ομπάμα. Μπορεί όμως ο Ιράν να αναιρεί διατάξεις της, όμως δεν έχει αποσυρθεί οριστικά από την συμφωνία, όπως έπραξε η κυβέρνηση Τραμπ.

Σύμφωνα μάλιστα με τον αμερικανικό τύπο, η έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού οδήγησε τον (μάλλον) απερχόμενo πρόεδρο Τραμπ να εξετάσει το ενδεχόμενο μιας αιφνίδιας πολεμικής επιδρομής έναντι των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων. Σύμφωνα με αυτά τα δημοσιεύματα, που θεωρούμε πως έχουν αρκετές δόσεις υπερβολής, ο Τραμπ εγκατέλειψε τα σχέδια του, έπειτα από τις πιέσεις των συμβούλων του. Αναφερόμαστε σε υπερβολές διότι, αν και υπέρμαχος της πολιτικής “μέγιστης πίεσης” έναντι του ιρανικού καθεστώτος, ο Τραμπ απέφυγε μία απευθείας πολεμική εμπλοκή εις βάρος του Ιράν.

Πόσο μάλλον που σε όλη την διάρκεια της επεισοδιακής του θητείας υπήρξαν αναρίθμητες αφορμές για έναν νέο πόλεμο, με κορυφαία όλων την εκτέλεση του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί από τους Αμερικανούς στο Ιράκ. Χαρακτηριστικό της αδιέξοδης και εμμονικής στρατηγικής που ακολούθησε ο Τραμπ έναντι του Ιράν είναι πως ποτέ του δεν αποσαφήνισε τι θα πράξει εάν πλησιάσει η Τεχεράνη στην απόκτηση ατομικών όπλων, που έμοιαζε πιθανή μόλις αποσύρθηκε από την συμφωνία του “μισητού” του προκατόχου του.

Έωλες οι προειδοποιήσεις του Ριάντ

Πάντως οι προειδοποιήσεις του Ριάντ για απόκτηση πυρηνικών όπλων είναι σε μεγάλο βαθμό έωλες. Κατ’ αρχήν η προοπτική να βρεθεί η Σαουδική Αραβία με ατομικά όπλα, σίγουρα δεν θα ενθουσιάσει το Ισραήλ, που αποτελεί την μοναδική πυρηνική δύναμη της Μέσης Ανατολής. Παρά τις αγαστές σχέσεις Ριάντ και Τελ Αβίβ, που φτάνουν μέχρι και σε σενάρια αναγνώρισης του εβραϊκού κράτους από το σουνιτικό βασίλειο, παγίως το Ισραήλ δυσπιστεί στον εξοπλισμό των φιλοδυτικών (και πλέον φιλοϊσραηλινών) αραβικών κρατών, με οπλικά συστήματα ισχυρής αποτροπής, πόσο μάλλον με πυρηνικά όπλα.

Επίσης, θα μπορούσε ο Σαουδάραβας αξιωματούχος να κάνει και μία αυτοκριτική για την επίσης αδιέξοδη στρατηγική του Ριάντ, που από κοινού με το Τελ Αβίβ, είχαν πολεμήσει την Συμφωνία για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν και “χειροκρότησαν” τον Τραμπ όταν απέσυρε τις ΗΠΑ μονομερώς από αυτήν. Όταν τελικώς αποδείχτηκε πως και ο Τραμπ είχε (και δικαίως) πολλούς ενδοιασμούς σε μία πολεμική δράση έναντι της Τεχεράνης, οι “πολέμαρχοι” του Ριάντ, ειδικά ο πρίγκηπας διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, βρέθηκαν σε “στρατηγική αμηχανία”.

Ευσεβής πόθος του άξονα Τραμπ-Ισραήλ-Σαουδικής Αραβίας ήταν πως η πολιτική “μέγιστης πίεσης”, με την επαναφορά των δρακόντειων αμερικανικών οικονομικών κυρώσεων, θα οδηγούσε είτε σε αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, είτε στην ταπεινωτική του υποχώρηση. Τελικώς αποδείχτηκε πως δεν συνέβη ούτε το ένα, ούτε το άλλο. Καταρχήν η στάση τους ενίσχυσε το στρατόπεδο των σκληροπυρηνικών της Τεχεράνης, ειδικά των Φρουρών της Επανάστασης, που από την αρχή δεν είχαν δει με καλό μάτι την ιστορική Συμφωνία που είχε υπογράψει ο μεταρρυθμιστής πρόεδρος Ρουχανί.

Επιπλέον το σιιτικό “τόξο” που έχει συγκροτήσει το Ιράν στην Μέση Ανατολή παραμένει αρραγές, μέσω της επιρροής που ασκούν φιλοϊρανικές παραστρατιωτικές και αντάρτικες ομάδες σε Ιράκ, Λίβανο, Υεμένη και Συρία. Ταυτόχρονα οι πετρελαϊκές εγκαταστάσεις των σουνιτικών κρατών στο Κόλπο είναι απολύτως έκθετες στα “υβριδικά” πολεμικά πυρά της Τεχεράνης, όπως έδειξε η επίθεση με drones που είχαν πραγματοποιήσει οι φιλοϊρανοί Χούτι της Υεμένης, στις εγκαταστάσεις της Aramco, τον Σεπτέμβριο του 2019 στην Σαουδική Αραβία.

Φόβοι για τις προθέσεις Μπάιντεν

Ο Σαουδάραβας αξιωματούχος απέφυγε να σχολιάσει τις προεκλογικές υποσχέσεις του Τζο Μπάιντεν να εγκαταλείψει την πολιτική “μέγιστης πίεσης” του Τραμπ, επαναφέροντας τις ΗΠΑ στην Συμφωνία για το Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν. Ενδεικτικό της αμηχανίας του Ριάντ είναι πως χρειάστηκε να περάσουν 24 ώρες προκειμένου να συγχαρεί τον Μπάιντεν για την νίκη του, την οποία ο Τραμπ ακόμα αμφισβητεί.

Αξιωματούχοι της Σαουδικής Αραβίας απέδωσαν σε «προεκλογική ρητορική» τις δηλώσεις του Μπάιντεν πως θα απαιτήσει να «λογοδοτήσει» το Ριάντ για την φρικτή δολοφονία του αντιφρονούντα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, που φέρεται να πραγματοποιήθηκε κατόπιν εντολής του ίδιου του Σαλμάν. Ο Σαλμάν, αν και έχει στο βάθος του μυαλού του τον φόβο ότι οι Αμερικανοί μπορεί κάποια στιγμή να τον “πουλήσουν”, όπως είχαν κάνει με τον Μουμπάρακ στην Αραβική Άνοιξη, κατά βάθος δεν πιστεύει ότι θα το πράξουν.

Βέβαια έχει φροντίσει να πάρει τα μέτρα του, πραγματοποιώντας ορισμένα γενναία “ανοίγματα” σε Κίνα και Ρωσία, εμφανιζόμενος πρόθυμος να διαθέσει τα πετρελαιοδόλαρα του σε κινεζικά και ρωσικά οπλικά συστήματα, γεγονός που προκαλεί “πονοκέφαλο” στις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, φροντίζει και για την επόμενη μέρα, επιδιώκοντας την απεξάρτηση της Σαουδικής Αραβίας από τις εξαγωγές πετρελαίου, γνωρίζοντας πως οι Αμερικανοί πλέον δεν «έχουν ανάγκη τα πετρέλαια του», όπως είχε θυμίσει (μάλλον άκομψα), ο ίδιος ο Τραμπ μετά τις επιθέσεις στην Aramco.

Η απεξάρτηση των ΗΠΑ από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, μία ιστορική εξέλιξη, είναι που εξηγεί τόσο τα ιστορικά ανοίγματα της κυβέρνησης Ομπάμα έναντι του Ιράν, όσο τους ενδοιασμούς του Τραμπ για έναν πόλεμο κατά της Τεχεράνης. Σαουδάραβες αξιωματούχοι διαρρέουν πως ετοιμάζουν αντιπρόταση στον Μπάιντεν, με μία νέα συμφωνία που θα προβλέπει και των έλεγχο των βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν, την οποία με βεβαιότητα θα απορρίψει η Τεχεράνη.

Στην πραγματικότητα ο πρίγκηπας διάδοχος, ενώ έχει στο συρτάρι του ένα plan b για την μετά-πετρελαϊκή ενεργειακή εποχή, στερείται κάποιας αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης για το ζήτημα του Ιράν. Εάν ο Μπάιντεν κάνει τελικώς πράξη έστω και μέρος των προεκλογικών του δεσμεύσεων, οι σχέσεις ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας ίσως βρεθούν ενώπιων ιστορικών και επώδυνων διλημμάτων.