Φθορές “μυστήριο” σε δεξαμενόπλοια ανεβάζουν την ένταση στον Περσικό

Ανεβαίνει το θερμόμετρο στον Περσικό Κόλπο μετά την ανακοίνωση των Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας ότι τέσσερα δεξαμενόπλοια έγιναν στόχοι δολιοφθοράς στην θάλασσα του Ομάν. Το γεγονός προκάλεσε διεθνή ανησυχία, καθώς η Τεχεράνη έχει απειλήσει επανειλημμένα να κλείσει τα στενά του Ορμούζ, ενώ ο Πομπέο τροποποίησε για δεύτερη φορά το πρόγραμμά του, προκειμένου να συζητήσει με Ευρωπαίους αξιωματούχους το θέμα του Ιράν.

Μεσούσης της κρίσης στις ιρανοαμερικανικές σχέσεις, την Κυριακή, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν ότι τέσσερα δεξαμενόπλοια δέχθηκαν πλήγματα από άγνωστα αντικείμενα. Σύμφωνα με την αρχική ανακοίνωση τα πλοία βρίσκονταν στην θάλασσα του Ομάν και ετοιμάζονταν να εισέλθουν στον Κόλπο. Το Αμπού Ντάμπι χαρακτήρισε το γεγονός «σοβαρό» και διευκρίνισε ότι οι επιθέσεις έγιναν στα ανοιχτά της Φουτζέιρα.

Λίγες ώρες αργότερα, έγινε γνωστό ότι δύο από τα δεξαμενόπλοια ήταν σαουδαραβικά, χώρας συμμάχου των ΗΠΑ και ανταγωνιστή του Ιράν στην περιοχή, και ένα νορβηγικό. Από τα πλήγματα δολιοφθοράς δεν υπήρξαν θύματα, παρά μόνο σημαντικές ζημιές στην δομή των πλοίων, όπως ανέφεραν οι επίσημες ανακοινώσεις.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περιοχή της Φουτζέιρα είναι ο μόνος τερματικός σταθμός των Εμιράτων στην Αραβική Θάλασσα (Θάλασσα του Ομάν). Βρίσκεται δηλαδή έξω από τα Στενά του Ορμούζ, από τα οποία  περνά η πλειονότητα των εξαγωγών πετρελαίου του Κόλπου. Τα στενά, τα οποία απειλεί να κλείσει η Τεχεράνη ως αντίποινα για την επέκταση των  αμερικανικών κυρώσεις στις εξαγωγές ιρανικού αργού.

Παγκόσμια ανησυχία

Οι επιθέσεις στα δεξαμενόπλοια προκάλεσαν διεθνή ανησυχία και ο  Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Τζέρεμι Χαντ, προειδοποίησε για τον κίνδυνο ένοπλης σύρραξης «από ατύχημα» στην περιοχή του Κόλπου. Την έντονη ανησυχία του εξέφρασε όμως και το Ιράν, ζητώντας να διεξαχθεί έρευνα για αυτά τα «λυπηρά» περιστατικά. Ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών προειδοποίησε, ωστόσο, για «τυχοδιωκτισμό ξένων παραγόντων», με στόχο να διαταραχθεί η ναυσιπλοΐα.

Ο Ιρανός αξιωματούχος δεν κατονόμασε τον “ξένο παράγοντα”, εύκολα μπορεί να υποτεθεί  όμως, ότι εννοούσε τις ΗΠΑ. Την ίδια ώρα, το Ριάντ και το Αμπού Ντάμπι καταδίκαζαν επίσης τις «εγκληματικές ενέργειες», χωρίς όμως να αναφερθούν σε κάποιον πιθανό υπεύθυνο. Μίλησαν πάντως για «σοβαρή απειλή» και για τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να επιφέρει στην «ειρήνη και την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια». Παραλλήλως τα ΗΑΕ ζήτησαν από την διεθνή κοινότητα να αναλάβει τις ευθύνες της για να εμποδιστούν τέτοιου είδους ενέργειες, ενώ οι ΗΠΑ έχουν ήδη ενισχύσει την ναυτική παρουσία τους στην περιοχή.

Εκτός από το αεροπλανοφόρο Λίνκολν και βομβαρδιστικά B-52, που βρίσκονται ήδη σε απόσταση βολής, το Αμερικανικό Πεντάγωνο ανακοίνωσε, ήδη από την Παρασκευή, και την αποστολή ενός πολεμικού πλοίου που μεταφέρει αμφίβια οχήματα και μία συστοιχία πυραύλων Patriot. Επίσης, το βράδυ της Κυριακής, μόλις λίγες ώρες μετά τις καταγγελίες των συμμαχικών προς τις ΗΠΑ Εμιράτων και της  Σαουδικής Αραβίας, ο Πομπέο άλλαξε και πάλι το πρόγραμμά του. Έτσι, αντί για την Ρωσία, πήγε στις Βρυξέλλες, όπου συνεδρίαζαν οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ για διάφορα θέματα, ανάμεσά τους και το Ιράν.

Σε κλοιό η Τεχεράνη

Τις φθορές στα δεξαμενόπλοια επιβεβαίωσε και η πλοιοκτήτρια εταιρία του νορβηγικού τάνκερ. Ακόμη δεν έχει γίνει γνωστό όμως από τι είδους “άγνωστα αντικείμενα” προκλήθηκαν αυτές. Οι δολιοφθορές έγιναν ωστόσο σε μια περίοδο, κατά την οποία έχουν οξυνθεί ιδιαίτερα οι σχέσεις της Ουάσινγκτον με την Τεχεράνη. Οι Αμερικανοί έχουν επεκτείνει τις κυρώσεις τους και το Ιράν ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει την τήρηση ορισμένων από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει στο πλαίσιο της διεθνούς συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμά του.

Η Τεχεράνη έχει απειλήσει και με κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, όμως αυτή η απειλή απέχει αρκετά από την ανάληψη δράσης εναντίων δεξαμενόπλοιων. Μπορεί το Ιράν να υποστηρίζει ότι είναι ο κύριος των Στενών, δεν είχε ωστόσο λόγο να προχωρήσει τώρα σε μια τέτοια επιθετική ενέργεια.

Με δεδομένο δε, ότι οι Ευρωπαϊκές χώρες στηρίζουν την συμφωνία για τα πυρηνικά, αν και έχουν καταδικάσει την μονομερή αναστολή από την Τεχεράνη κάποιων όρων της, το Ιράν θα φαινόταν περισσότερο λογικό να περιμένει άλλους να κάνουν το πρώτο βήμα. Προβληματισμό προκαλεί όμως και το γεγονός ότι οι δολιοφθορές σημειώθηκαν στον μοναδικό τερματικό σταθμό των Εμιράτων που βρίσκεται προς τον ωκεανό. Κοντά δηλαδή, αλλά έξω από τα Στενά του Ορμούζ, τα οποία απειλεί να αποκλείσει η Τεχεράνη.

Με εξαίρεση πάντως τον «πόλεμο των  τάνκερ», κατά την διάρκεια του πολέμου Ιράκ-Ιράν (1980-1988), όταν Βαγδάτη και Τεχεράνη προσπάθησαν να διακόψουν η μία τις εξαγωγές πετρελαίου της άλλης, επιθέσεις σε δεξαμενόπλοια σημειώθηκαν δύο φορές. Η πρώτη ήταν τον Ιούλιο του 2010 κατά του ιαπωνικού πετρελαιοφόρου M Star, την οποία ανέλαβαν οι Ταξιαρχίες του Αμπντάλα Αζάμ, μια ομάδα μαχητών που είχε σχέσεις με την Αλ Κάιντα. Η δεύτερη ήταν τον Μάιο του 2015, όταν ιρανικά σκάφη φέρονται να εξαπέλυσαν βολές κατά τάνκερ με σημαία Σιγκαπούρης, την ώρα που προσέγγιζε ιρανική πλατφόρμα πετρελαίου.