Γιατί από μία ισραηλινή εισβολή στη Γάζα θα κερδίσει πολιτικά η Χαμάς

Το αίμα ρέει και πάλι άφθονο στο μέτωπο Ισραήλ-Παλαιστινίων. Οι διεθνείς συστάσεις για κατάπαυση του πυρός και εκτόνωση της κρίσης πέφτουν στο κενό, ενώ μία ενδεχόμενη χερσαία εισβολή του ισραηλινού στρατού στην Γάζα, όπως συνέβη και τις προηγούμενες φορές, αναμένεται να προκαλέσει νέα εκατόμβη νεκρών, επιβεβαιώνοντας ότι το Παλαιστινιακό παραμένει ενεργό ηφαίστειο.

Οι Δυτικοί συνηθίζουν να επικαλούνται το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα. Το δικαίωμα αυτό είναι αναμφισβήτητο, αλλά δεν αφορά μόνο στο Ισραήλ. Έχουν άραγε για τη δυτική υποκρισία δικαίωμα στην αυτοάμυνα οι Παλαιστίνιοι; Ας μην ξεχνάμε ότι είναι η εκδίωξη Παλαιστινίων από τα σπίτια τους στην Ανατολική Ιερουσαλήμ που άναψε τη φωτιά.

Ποιος άραγε είναι ο στρατηγικός στόχος του Τελ Αβίβ; Πού οδηγεί η μέχρι τώρα πολιτική του; Είναι δυνατόν ένα τόσο προικισμένο έθνος και ένα τόσο αξιοθαύμαστο κράτος να μην βλέπει το αδιέξοδο, στο οποίο έχει εγκλωβισθεί; Κάποιοι Ισραηλινοί θα ήθελαν να απαλλαγούν πλήρως από τους Παλαιστίνιους. Είναι ενδεικτική η πριν ολίγων ετών δήλωση του Άβι Ντίχτερ, προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας του ισραηλινού Κοινοβουλίου: «έχουμε σφαίρες για όλους τους Παλαιστινίους»!

Δεν πρόκειται μόνο για σχήμα λόγου. Εδώ και πολλά χρόνια, Ισραηλινοί στρατιώτες κάνουν ανενδοίαστα χρήση πυροβόλων όπλων για την αντιμετώπιση άοπλων διαδηλωτών. Αυτό δεν εγείρει μόνο ηθικά ζητήματα. Επιβεβαιώνει στην πράξη ότι ανομολόγητη στρατηγική του Τελ Αβίβ είναι να εκδιώξει τους Παλαιστίνιους που παραμένουν αγκιστρωμένοι στις πατρογονικές εστίες τους και που αντιστέκονται στην ισραηλινή πίεση συνήθως με διαδηλώσεις, όχι με όπλα.

Ανεκτός μόνο ο υποταγμένος Παλαιστίνιος

Δυστυχώς, για την κρατική ιδεολογία του Ισραήλ, ανεκτός Παλαιστίνιος είναι μόνο ο υποταγμένος Παλαιστίνιος. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για συνταγή ενός άτυπου ολοκληρωτικού πολέμου, η οποία με μαθηματική ακρίβεια αναπαράγει τον φαύλο κύκλο του αίματος. Το Ισραήλ κρατάει με τη δύναμη των όπλων στοιβαγμένα και σε καθεστώς αποκλεισμού από την τροφοδοσία των αναγκαίων σχεδόν δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας, σε μία έκταση μήκους 41 χλμ και πλάτους 10 χλμ.

Προφανώς, ελπίζει πως κάνοντάς τους τον βίο αβίωτο θα τους υποχρεώσει να γίνουν πρόσφυγες. Προς το παρόν, όμως, αυτό που έχει καταφέρει είναι να πυροδοτήσει το μίσος και την τάση για εκδίκηση, να αναδείξει τη Χαμάς πολιτικά κυρίαρχη στη Γάζα, να τρέχουν οι πολίτες του στα καταφύγια για να κρυφτούν από τις ρουκέτες και να πυροδοτήσει εσωτερικό πόλεμο μεταξύ Εβραίων και Αράβων πολιτών του.

Προφανώς, οι Παλαιστίνιοι θα πληρώσουν πολύ μεγαλύτερο τίμημα. Επειδή έχουμε ξαναδεί το έργο, ξέρουμε τι θα συμβεί με μία εισβολή του ισραηλινού στρατού, αν αυτή λάβει τελικώς χώρα. Θα ξανασκοτώσει πολλούς Παλαιστινίους, θα ξανακαταστρέψει συστηματικά δημόσιες υποδομές και κατοικίες, αλλά με στρατηγικούς όρους δεν θα καταφέρει τίποτα. Το μόνο “κέρδος” θα είναι ό,τι και τις προηγούμενες φορές: η επιβεβαίωση ότι το Ισραήλ ανταποδίδει στο πολλαπλάσιο κάθε πλήγμα που δέχεται από τις ρουκέτες της Χαμάς.

Νερό στο μύλο της Χαμάς

Αυτό μπορεί να προσέφερε και να ξαναπροσφέρει ψυχολογική ικανοποίηση στην ισραηλινή κοινή γνώμη, αλλά με στρατηγικούς όρους δεν προσέφερε και ούτε τώρα θα προσφέρει τίποτα. Τη θέση των σκοτωμένων Παλαιστινίων θα πάρουν άλλοι εξίσου φανατικοί κι αποφασισμένοι, γιατί οι Ισραηλινοί θα έχουν σκοτώσει αγαπημένα τους πρόσωπα. Αυτό γίνεται μέχρι τώρα και δεν θα αλλάξει.

Στρατηγικά ο μόνος κερδισμένος θα είναι η ισλαμική Χαμάς, η οποία στα μάτια των απλών Παλαιστινίων έχει αναγορευθεί σε εργαλείο εκδίκησης. Γιατί άραγε η εξτρεμιστική αυτή οργάνωση κυριάρχησε πολιτικά στη Λωρίδα της Γάζας; Γιατί εάν γίνονταν ελεύθερες εκλογές στη Δυτική Όχθη πιθανότατα θα τις κέρδιζε; Υπενθυμίζουμε πως είναι το Ισραήλ που με την αδιάλλακτη πολιτική του αποδόμησε την κοσμική Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, η οποία τα προηγούμενα χρόνια είχε προβεί σε συνεχείς υποχωρήσεις με σκοπό την εξεύρεση λύσης, χωρίς όμως να βρει ανταπόκριση.

Όσο το Ισραήλ θα αρνείται ουσιαστικά τη λύση των δύο κρατών, το Παλαιστινιακό θα παραμένει άλυτο, μία εστία που κάθε τόσο θα αιμορραγεί και θα τροφοδοτεί τη βία και τον εξτρεμισμό. Είναι τόσο προφανές και επιβεβαιώνεται συνεχώς από τα γεγονότα που είναι δύσκολο να πιστέψω ότι η ισραηλινή ηγεσία δεν το βλέπει. Γι’ αυτό και είμαι υποχρεωμένος να βάλω στο τραπέζι το ενδεχόμενο για μία πτέρυγα του ισραηλινού πολιτικού συστήματος η Χαμάς να είναι ο εχθρός που χρειάζεται.

Ο Ερντογάν σε ρόλο προστάτη

Τις προηγούμενες δεκαετίες, ανεξαρτήτως των μεταξύ τους διαφορών, τα μουσουλμανικά κράτη καταδίκαζαν το Ισραήλ και υποστήριζαν τα δίκαια των Παλαιστινίων. Αυτή τη φορά, λόγω των ευρύτερων γεωπολιτικών ανακατατάξεων στη Μέση Ανατολή, η καταδίκη του Ισραήλ είναι χλιαρή. Η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα, λόγω του κοινού εχθρού (Ιράν) τα έχουν βρει μαζί του. Ο δε πρόεδρος της Αιγύπτου Σίσι θεωρεί τη Χαμάς παρακλάδι των εσωτερικών εχθρών του, των Αδελφών Μουσουλμάνων. Γι’ αυτό και έχει επιβάλει αποκλεισμό στα νότια σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο. Η δίοδος στη Ράφα άνοιξε αυτές τις ημέρες μόνο για να μεταφερθούν οι τραυματίες άμαχοι σε αιγυπτιακά νοσοκομεία.

Τη σκυτάλη υπεράσπισης των Παλαιστινίων έχει πάρει ο αιματοβαμμένος Ερντογάν, ο οποίος, υποστηρίζοντας τη Χαμάς, την έχει μετατρέψει σε εργαλείο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Η στάση της Τουρκίας βαθαίνει περαιτέρω το χάσμα με το Ισραήλ, αλλά η προτεραιότητά του “σουλτάνου” είναι να προβληθεί στα μάτια των απανταχού μουσουλμάνων σαν ο ηγέτης που τολμάει να τα βάζει με το Ισραήλ.

Το λουτρό αίματος που θα προκληθεί από μία επίθεση-εισβολή του ισραηλινού στρατού στην πυκνοκατοικημένη Λωρίδα της Γάζας θα προκαλέσει διαμαρτυρίες στη Δύση, αλλά όχι σε βαθμό που να στριμώξει το Ισραήλ. Είναι ακριβώς γι’ αυτό που η κυβέρνηση Νετανιάχου πετάει στον κάλαθο των αχρήστων τις συστάσεις για κατάπαυση του πυρός και συνεχίζει να σφυροκοπά την Γάζα, έστω και (μέχρι στιγμής), χωρίς εισβολή χερσαίων δυνάμεων.

Η εισβολή στη Γάζα έχει κόστος

Ποιο θα είναι, όμως, το κέρδος σε στρατηγικό επίπεδο για το Ισραήλ; Μήπως θα διαλύσει τη Χαμάς; Γιατί να το επιτύχει τώρα, όταν δεν το επέτυχε τις προηγούμενες φορές που εισέβαλε; Μήπως θα κάμψει την αντίσταση των Παλαιστινίων και θα τους οδηγήσει στην προσφυγιά; Γιατί να το επιτύχει τώρα, όταν δεν το επέτυχε τις προηγούμενες φορές; Η πείρα δείχνει ότι θα τροφοδοτήσει τη δική τους τάση για στράτευση και εκδίκηση. Ο ισραηλινός στρατός μπορεί εύκολα να καταλάβει τη Λωρίδα της Γάζας, αλλά δεν μπορεί να την κρατήσει. Γι’ αυτό και πάντα εισβάλει, σκοτώνει, καταστρέφει και αποχωρεί. Το μόνο που θα καταφέρει είναι να τροφοδοτήσει το μίσος και να ανακυκλώσει το αδιέξοδο.

Στη διπλωματική σφαίρα το Ισραήλ θα πληρώσει κόστος. Όσο κι αν οι ηγεσίες της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων αποφεύγουν να υψώσουν τους τόνους, είναι υποχρεωμένες να ανταποκριθούν σε κάποιο βαθμό στο κύμα αγανάκτησης που αναπόφευκτα θα προκληθεί από το λουτρό του παλαιστινιακού αίματος στις μουσουλμανικές κοινωνίες. Δεν ισχυρίζομαι ότι όσα επέτυχε ειδικά τα τελευταία χρόνια στον Κόλπο η ισραηλινή διπλωματία θα τιναχθούν στον αέρα. Σίγουρα, όμως, θα προκύψει οπισθοδρόμηση. Όπως σίγουρα θα βαρύνει το κλίμα για το Ισραήλ και στις δυτικές κοινωνίες.

Δεν θα είναι η πρώτη φορά που το Ισραήλ θα βρεθεί σ’ αυτή τη θέση και πιθανότατα οι εναντίον του αντιδράσεις κάποια στιγμή θα υποχωρήσουν. Γιατί, όμως, όλα αυτά; Γιατί πρέπει οι Ισραηλινοί να τρέχουν στα καταφύγια για να αποφύγουν τις ρουκέτες; Γιατί να διασαλεύεται η κοινωνική και οικονομική ζωή; Γιατί να συγκρούονται στους δρόμους Εβραίοι και Άραβες πολίτες του Ισραήλ, καθιστώντας αγεφύρωτο το μεταξύ τους χάσμα;

Εάν ήταν οι Παλαιστίνιοι που είχαν αρχίσει τις εχθροπραξίες θα μπορούσε κανείς να κατανοήσει την ισραηλινή αντίδραση. Όλα αυτά, όμως, προέκυψαν, επειδή το Ισραήλ έδιωξε Παλαιστίνιους από τα σπίτια τους στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, στο πλαίσιο της πολιτικής που συστηματικά επιδιώκει το ξερίζωμα Παλαιστινίων από τις πατρογονικές εστίες τους με σκοπό τον εποικισμό τους από Εβραίους εποίκους.

“Δύο έθνη, δύο κράτη”

Το κλίμα που επικρατεί στο Ισραήλ δεν ευνοεί πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση μίας ειρηνικής επίλυσης του Παλαιστινιακού στη βάση της αρχής “δύο έθνη, δύο κράτη”. Τον τόνο στην πολιτική σκηνή δίνουν οι σκληροπυρηνικοί εθνικιστές. Υπενθυμίζουμε ότι ο πρωθυπουργός των Εργατικών Γιτζάκ Ράμπιν, ο οποίος είχε υπογράψει τη συμφωνία του Όσλο, δολοφονήθηκε το 1995 από Εβραίο εξτρεμιστή.

Ο Νετανιάχου έχει με διορατικότητα παίξει καθοριστικό ρόλο στην προσέγγιση του Ισραήλ με την Ελλάδα και στη δημιουργία των τριγωνικών συνεργασιών στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες έχουν σε σημαντικό βαθμό απομονώσει διπλωματικά την Τουρκία. Από αυτή την άποψη, είναι ένα παράγοντας, τον οποίον η Αθήνα και η Λευκωσία θέλουν στο τιμόνι του Ισραήλ.

Οι εντυπωσιακές διπλωματικές κινήσεις του Νετανιάχου και στον Κόλπο είχαν αλλάξει την εικόνα στην περιφερειακή σκακιέρα. Αυτή, όμως, είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη είναι ότι δεν ξέρει που να σταματήσει. Πρόκειται για κλασικό σύνδρομο. Όπως έχει διδάξει η Ιστορία, η αλαζονεία της ισχύος είναι κακός σύμβουλος. Το Παλαιστινιακό δεν επιδέχεται μονοδιάστατα στρατιωτική λύση, γιατί εάν επιδεχόταν θα το είχε ήδη λύσει το Ισραήλ.

Από τη στιγμή που οι Ισραηλινοί δεν μπορούν να εξαλείψουν μαζικά τον παλαιστινιακό λαό το μόνο που καταφέρνουν με την καταστολή είναι να διατηρούν τη σημερινή κατάσταση. Μπορεί κυρίαρχες ισραηλινές ελίτ να έχουν εθισθεί και να κάνουν καριέρα με αυτή την πολιτική, αλλά δεν προσφέρει διέξοδο. Αντιθέτως, βυθίζει το Ισραήλ σε πρακτικές που σταδιακά διαβρώνουν ηθικά την ισραηλινή κοινωνία, εμποδίζοντάς την να βιώσει την κανονικότητα μίας ευσταθούς ειρήνης. Αυτή μπορεί να προκύψει μόνο εάν οι ίδιοι οι Ισραηλινοί συμβάλουν εποικοδομητικά στην ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, με όρους που θα εγγυώνται πως δεν θα συνιστά απειλή για τους ίδιους.