Γιατί έχει “κολλήσει” η ουκρανική αντεπίθεση – Το επόμενο βήμα των Ρώσων

Έχουν περάσει πέντε εβδομάδες από την έναρξη της περιβόητης ουκρανικής αντεπίθεσης και ο μέχρι τώρα στρατιωτικός απολογισμός είναι μάλλον πενιχρός για το Κίεβο. Εμμέσως το ομολόγησε και ο Ζελένσκι, ενώ δυτικά Μίντια, που δεν κρύβουν την φανατική υποστήριξή τους προς το Κίεβο, έχουν υποχρεωθεί να αναγνωρίσουν ότι τα εδαφικά κέρδη των Ουκρανών είναι πολύ περιορισμένα από την αντεπίθεση, κάποια χωριά στην ζώνη ασφαλείας.

Είναι αξιοσημείωτο ότι οι ουκρανικές δυνάμεις δεν έχουν ακόμα καταφέρει να φτάσουν ούτε μέχρι την πρώτη από τις τρεις αμυντικές γραμμές των Ρώσων στην περιοχή της Ζαπορίζια. Κι αυτό, παρότι έχουν από σημαντικές έως μεγάλες απώλειες και σε άνδρες και σε στρατιωτικό υλικό. Αυτός είναι ο λόγος που υποχρεώθηκαν να αλλάξουν τακτική. Εγκατέλειψαν τις επιθέσεις-γιουρούσια, υιοθετώντας την τακτική των μικρών ομάδων πεζικού, οι οποίες επιτίθενται με σκοπό να εμπλακούν σε μάχη εκ του συστάδην με ρωσικές μονάδες.

Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι ενώ οι Ρώσοι έχουν το πληθυσμιακό πλεονέκτημα, είναι πολύ πιο απρόθυμοι να υποστούν ανθρώπινες απώλειες σε σύγκριση με τους Ουκρανούς. Εξαίρεση αποτελεί η Wagner, επειδή οι μαχητές της ήταν μισθοφόροι, συνήθως πρώην φυλακισμένοι, κι όχι στρατεύσιμοι. Αντιθέτως, η τακτική του ουκρανικού Γενικού Επιτελείου ήταν τουλάχιστον μέχρι τώρα “σπάταλη” σε ό,τι αφορά την αποδοχή ανθρώπινων απωλειών.

Μετά την αποτυχία της ουκρανικής αντεπίθεσης στη Ζαπορίζια, όπως προανέφερα, το Κίεβο υιοθέτησε νέα τακτική, η οποία ακριβώς εκμεταλλεύεται την προθυμία των Ουκρανών διοικητών να αποδεχθούν υψηλές απώλειες κι αντιστρόφως την απροθυμία των Ρώσων. Έτσι, όταν οι δύο πλευρές έρχονται σε άμεση επαφή, οι Ρώσοι συνήθως προτιμούν να υποχωρήσουν σε οχυρωμένες θέσεις, αφήνοντας το Πυροβολικό τους να πλήξει τους επιτιθέμενους. Η τακτική τους αυτή έχει δύο επιπτώσεις: Πρώτον, αφήνουν κάποιο έδαφος, το οποίο καταλαμβάνεται από τους Ουκρανούς (με σχετικά μεγάλες απώλειες) και δεύτερον, καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες βλημάτων, τα οποία είναι αμφίβολο εάν μπορούν να αντικαθιστούν με τον ίδιο ρυθμό.

Στόχος η Αζοφική

Ναι μεν ο ουκρανικός στρατός πραγματοποιεί επιθέσεις σε αρκετά σημεία του εκτεταμένου μετώπου, αλλά κεντρικός στόχος του είναι να διασπάσει τη ρωσική γραμμή άμυνας στη Ζαπορίζια για να φτάσει στην ακτή της Αζοφικής και να αποκόψουν τις ρωσικές δυνάμεις που είναι δυτικότερα από τον κύριο όγκο που βρίσκεται ανατολικότερα, όπως επίσης και τη χερσαία οδό προς την Κριμαία. Προς το παρόν, πάντως, οι ουκρανικές δυνάμεις δεν έχουν κατά φέρει να ελέγξουν τη ζώνη ασφαλείας και να προσεγγίσουν την πρώτη από τις τρεις διαδοχικές αμυντικές γραμμές των Ρώσων, όπου και βρίσκεται συγκεντρωμένη η κύρια δύναμη πυρός των Ρώσων.

Στην πραγματικότητα, η ουκρανική αντεπίθεση δεν πραγματοποιείται με αμιγώς στρατιωτικά κίνητρα και κριτήρια. Πραγματοποιείται υπό την πολιτική πίεση των πρωτευουσών της Δύσης, οι οποίες έχουν ζωτική ανάγκη από κάποια ουκρανική στρατιωτική επιτυχία για να την πουλήσουν στη δική τους κοινή γνώμη και έτσι να δικαιολογήσουν την πρωτοφανή οικονομική και στρατιωτική βοήθεια που στέλνεται στο Κίεβο, αλλά και τις δυσκολίες που προέκυψαν για τους πολίτες στη Δύση από τις υψηλές τιμές ενέργειας και τροφίμων.

Είναι αληθές ότι κατά κανόνα η δυτική κοινή γνώμη έχει υιοθετήσει την αντιρωσική ρητορική των κυβερνήσεων, όπως και την ανάγκη να στηρίξουν την Ουκρανία. Επειδή, όμως, ο πόλεμος τραβάει σε χρόνο, επειδή διαψεύσθηκαν οι δυτικές προβλέψεις ότι οι κυρώσεις θα γονάτιζαν τη Ρωσία και θα αποσταθεροποιούσαν το καθεστώς Πούτιν, και στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ γίνονται δεύτερες σκέψεις. Ειδικά στους κόλπους των Ρεπουμπλικανών, οι οποίοι θα διεκδικήσουν με αξιώσεις την προεδρία το 2024, το κλίμα είναι πολύ διαφορετικό από το αντίστοιχο στον κύκλο του Μπάιντεν και στους Δημοκρατικούς.

Η ουκρανική αντεπίθεση

Αν και Αμερικανοί και Ευρωπαίοι έχουν προμηθεύσει τους Ουκρανούς με υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα (τώρα τους δίνουν και απαγορευμένες βόμβες διασποράς) και τους είχαν εκπαιδεύσει με νατοϊκές προδιαγραφές, αν και τους προμηθεύουν με κάθε χρήσιμη πληροφορία για να πλήξουν ρωσικές θέσεις, οι μέχρι τώρα εξελίξεις στο μέτωπο δεν δικαιώνουν τις δυτικές προσδοκίες.

Πριν αρχίσει την προαναγγελθείσα αντεπίθεσή του, το Κίεβο είχε επιχειρήσει να αποσπάσει την προσοχή της Μόσχας, εξαπολύοντας επιθέσεις εντός του ρωσικού εδάφους, ειδικά στην περιοχή του Μπέλγκοροντ. Ήλπιζε ότι οι Ρώσοι θα μετακινούσαν δυνάμεις και θα αδυνάτιζαν την άμυνά τους στην Ζαπορίζια. Οι Ρώσοι, όμως, δεν έπεσαν στην παγίδα, επειδή ήταν πεπεισμένοι ότι εκεί στόχευε το ουκρανικό επιτελείο. Γι’ αυτό και δεν αιφνιδιάστηκαν.

Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε ότι μετά τις αρχικές ρωσικές αποτυχίες στο Κίεβο, στο Χάρκοβο και στη Χερσώνα, ήταν ο στρατηγός Σουροβίκιν, που ανέλαβε τη διοίκηση στην Ουκρανία και άλλαξε στρατηγική. Εκμεταλλεύθηκε το χρόνο που οι Ουκρανοί είχαν ρίξει πολλές δυνάμεις για να αποκρούσουν τις επιθέσεις της Wagner στο Μπαχμούτ, για να οχυρώσει τις γραμμές άμυνας των Ρώσων σε Ζαπορίζια, Χερσώνα και Ντονμπάς.

Ρωσικές οχυρώσεις

Όταν, λοιπόν, εκδηλώθηκε η ουκρανική αντεπίθεση, βρέθηκε αντιμέτωπη με ισχυρές οχυρώσεις. Η ρωσική άμυνα εντός της ζώνης ασφαλείας είχε σκοπό να καθυστερήσει και κυρίως να φθείρει τις ουκρανικές δυνάμεις, πριν αυτές φτάσουν στην πρώτη γραμμή άμυνας, όχι να διατηρήσει τον έλεγχο χωριών. Αυτό φαίνεται πως και έχει συμβεί. Στην πρώτη αμυντική γραμμή των Ρώσων οι ουκρανικές δυνάμεις θα αντιμετωπίσουν πολλαπλές γραμμές κρυμμένων τεθωρακισμένων, χαρακώματα, οχυρωμένο πυροβολικό και βεβαίως ναρκοπέδια.

Ο ουκρανικός στρατός έχασε τις πρώτες ημέρες της επίθεσής του στο Ορίχοβο πολύτιμα ειδικά οχήματα εκκαθάρισης ναρκοπεδίων. Οι Ρώσοι χρησιμοποιούν ειδικούς εκτοξευτές για διασπορά ναρκών από μεγάλες αποστάσεις. Διαθέτοντας πολύ λιγότερα μέσα για να εξουδετερώσουν τα ναρκοπέδια, είναι αμφίβολο εάν οι Ουκρανοί μπορούν να σπάσουν τις πολλαπλές αμυντικές γραμμές των Ρώσων. Τίποτα, βεβαίως, δεν έχει ακόμα κριθεί, δεδομένου ότι οι Ουκρανοί έριξαν αρχικά στη μάχη περίπου το ένα τρίτο από τις μάχιμες ταξιαρχίες τους (8 από τις 24) στο συγκεκριμένο μέτωπο.

Εκτός από τα παραπάνω, οι ουκρανικές δυνάμεις πραγματοποιούν την αντεπίθεσή τους, έχοντας συντριπτικό μειονέκτημα στον αέρα, έχοντας απωλέσει σημαντικά αντιαεροπορικά μέσα και διαθέτοντας λιγότερες δυνατότητες πυροβολικού σε σύγκριση με τους Ρώσους. Αλλά και στο επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα, αφού το προηγούμενο διάστημα υπέστησαν βαρύτατες απώλειες, ειδικά στο Μπαχμούτ.

Οι νέες μονάδες έχουν στελεχωθεί κυρίως από ανεπαρκώς εκπαιδευμένους εφέδρους, συχνά μεγάλης ηλικίας για πολεμική δράση. Εξ ου και πολλές αποδείχθηκαν ανίκανες να φέρουν σε πέρας την επιθετική αποστολή τους. Ας σημειωθεί ότι η αιχμή της ουκρανικής επίθεσης, η εκπαιδευμένη και εξοπλισμένη από το ΝΑΤΟ 47^η ταξιαρχία ουσιαστικά έχει καταστραφεί από τις πρώτες ημέρες.

Το επόμενο βήμα των Ρώσων

Μία άλλη ανατροπή σ’ αυτόν τον πόλεμο συνδέεται με τη χρήση drones. Ενώ στην αρχή ήταν οι Ουκρανοί που χρησιμοποίησαν με σχετική επιτυχία drones, από ένα χρονικό σημείο και πέρα σ’ αυτόν τον τομέα κυριαρχούν οι Ρώσοι. Εμπειρογνώμονες αποδίδουν αυτή την αντιστροφή όχι μόνο στο ότι οι Ρώσοι κατασκεύασαν και προμηθεύτηκαν drones αυτοκτονίας κυρίως από το Ιράν, αλλά και από το γεγονός ότι εξουδετέρωσαν πολλά ουκρανικά drones μέσω ηλεκτρονικού πολέμου.

Οι εξελίξεις στο μέτωπο (η αποτυχία των Ουκρανών να διασπάσούν τις ρωσικές γραμμές και οι σημαντικές απώλειές τους) έχουν φέρει σε δυσχερή θέση τον Ζελένσκι. Στην πραγματικότητα η συνέχιση της επίθεσης είναι πολιτικά μονόδρομος γι’ αυτόν. Εάν διατάξει τις δυνάμεις του να αναδιπλωθούν θα έχει ομολογήσει την αποτυχία της πολυδιαφημισμένης αντεπίθεσης των δυνάμεών του. Από την άλλη πλευρά, όμως, ο κίνδυνος πρόσθετων δυσβάστακτων απωλειών είναι μεγάλος.

Η ουκρανική αντεπίθεση, βεβαίως, δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ. Το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα προβλέπει πως όταν το επιτελείο κρίνει ότι οι επιτιθέμενες εχθρικές δυνάμεις έχουν φθαρεί επαρκώς, θα διατάξει τη δική της αντεπίθεση εναντίον των αποδυναμωμένων και ανοχύρωτων ουκρανικών μονάδων. Αυτό δεν θα έχει μόνο πολύ αρνητικές επιπτώσεις στο στρατιωτικό επίπεδο, αλλά και στο πολιτικό.

Η θέση του Ζελένσκι θα επιδεινωθεί, ενώ θα πολλαπλασιαστούν οι φωνές στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ, που ήδη θεωρούν ότι αυτός ο πόλεμος εξελίσσεται κατά τρόπο αδιέξοδο και αρνητικό για τη Δύση. Είναι οι ίδιες φωνές, που θέτουν πλέον θέμα για το εάν πρέπει να συνεχιστεί η πλουσιοπάροχη οικονομική και στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο, προτάσσοντας την ανάγκη διεξαγωγής διαπραγματεύσεων με τη Μόσχα. Ακόμα κι αν αυτή τις δεχόταν, μία τέτοια εξέλιξη πρακτικά θα σήμαινε τουλάχιστον ουσιαστική εγκατάλειψη των κατειλημμένων ουκρανικών περιοχών της Ουκρανίας στα χέρια της Ρωσίας.