Γιατί εξαντλήθηκε η υπομονή της Αιγύπτου με την Τουρκία

Το τέλος του διαλόγου Αιγύπτου-Τουρκίας για την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών, ανακοίνωσε σε συνέντευξη του στο Al Arabiya ο υπουργός Εξωτερικών της αραβικής χώρας, επικαλούμενος τις πρακτικές της Τουρκίας στην Λιβύη, που παραμένουν «αμετάβλητες», όπως δήλωσε. Μάλιστα, η υπομονή της Αιγύπτου εξαντλήθηκε από την «διπρόσωπη» στάση της Τουρκίας στο Λιβυκό, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Σάμεχ Σούκρι.

Η Τουρκία, αν και έχει κλείσει τα μέτωπα με τις χώρες της Μέσης Ανατολής που ήρθε σε αντιπαράθεση λόγω των νεο-οθωμανικών φιλοδοξιών του Ερντογάν (με τελευταία την εξομάλυνση των διπλωματικών της σχέσεων με το Ισραήλ) με την Αίγυπτο δεν έχει σημειώσει  πρόοδο. Ουδέποτε επισκέφτηκε ο Ερντογάν ή πρωτοκλασάτος υπουργός του την ηγέτιδα χώρα του αραβικού κόσμου, ούτε φυσικά ο πρόεδρος Σίσι ή ο Σούκρι την Τουρκία. Ο διάλογος περιορίστηκε σε ορισμένους γύρους διερευνητικών επαφών, όπου η Άγκυρα προσπάθησε να δελεάσει το Κάϊρο με ορισμένες επιμέρους παραχωρήσεις.

Συγκεκριμένα, με τον περιορισμό της τουρκικής υποστήριξης στην Μουσουλμανική Αδελφότητα (όπου έκλεισε ορισμένα μέσα ενημέρωσης που διατηρούσε η οργάνωση του πολιτικού Ισλάμ στην Κωνσταντινούπολη, που αποτελεί “κόκκινο πανί” για τον Σίσι) και φέρνοντας στο προσκήνιο τις γνωστές προτάσεις της για υπογραφή συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, κατ’ αναλογία με το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης που είχε υπογράψει με τον Λίβυο πρωθυπουργό Σαράτζ. Οι παραχωρήσεις δεν περιλάμβαναν τίποτα για την Λιβύη, ένα μέτωπο που αποτελεί προτεραιότητα για το Κάϊρο, όπου η Τουρκία παγίως “παίζει καθυστερήσεις” σε ζητήματα, όπως στην απομάκρυνση των ξένων δυνάμεων από την χώρα.

Πλέον ο Σούκρι εκφράζει ανοιχτά την δυσφορία της Αιγύπτου και για την στάση της διεθνούς κοινότητας, την οποία κατηγορεί πως παρακολουθεί αμέτοχη τις εξελίξεις στην Λιβύη. Για παράδειγμα, επεσήμανε πως η διεθνής κοινότητα δεν έκανε πρακτικά τίποτε για να απομακρυνθούν οι φιλότουρκοι μισθοφόροι (αλλά και τα τουρκικά στρατεύματα) που είχε κουβαλήσει ο Ερντογάν, προς υπεράσπιση του πολιορκούμενου Σαράτζ στην Τρίπολη. Αυτές οι δυνάμεις αποτελούν σήμερα την εμπροσθοφυλακή του “μεταβατικού” πρωθυπουργού Ντμπεϊμπά στην Τρίπολη, στον αιματηρό ανταγωνισμό του με έναν παλιό “γνώριμο” της Άγκυρας: Τον Φατί Μπασάγκα, που διορίστηκε πρωθυπουργός από το Κοινοβούλιο στην Βεγγάζη, με την στήριξη και του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ.

Μπαράζ συμφωνιών Άγκυρας-Τρίπολης

Όσον αφορά τον Ντμπεϊμπά, αυτός κάθε άλλο παρά “μεταβατικός” πρωθυπουργός αποδείχτηκε. Όχι μόνο “στρογγυλοκάθισε” στην Τρίπολη, αλλά είναι διατεθειμένος να μετατρέψει την λιβυκή πρωτεύουσα σε τουρκική επαρχία, προκειμένου να διατηρήσει την εξουσία του. Και αν ο προκάτοχος του μπορεί να επικαλεστεί πως υπέγραψε το πρώτο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης για να εξασφαλίσει την τουρκική υποστήριξη έναντι των δυνάμεων του Χαφτάρ που πολιορκούσαν την λιβυκή πρωτεύουσα, δεν υπάρχει τίποτα που να δικαιολογεί την στάση του Ντμπεϊμπά.

Είναι ο Ντμπεϊμπά ο κύριος υπεύθυνος του νέου κύκλου βίας στην Λιβύη, που προκλήθηκε από την άρνηση του να παραιτηθεί και να πραγματοποιηθούν εκλογές, όπως είναι η θέση του ΟΗΕ, της διεθνούς κοινότητας και του Αραβικού Συνδέσμου. Στον αντίποδα ο “μεταβατικός” πρωθυπουργός Ντμπεϊμπά (που είχε ισχυριστεί στον Έλληνα πρωθυπουργό, όταν είχε επισκεφτεί την λιβυκή πρωτεύουσα, ότι εκπροσωπεί μεταβατική κυβέρνηση και δεν μπορεί να ακυρώσει το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης) έχει επιδοθεί σε ένα μπαράζ υπογραφών νέων συμφωνιών με την τουρκική πλευρά!

Λίγο μετά την συμφωνία για έρευνες υδρογονανθράκων που υπέγραψε ο Ερντογάν με τον Ντεϊμπά (που αποτελεί συνέχεια του παράνομου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης, που είχαν υπογράψει Ερντογάν και Σαράτζ) ακολούθησαν δύο στρατιωτικές συμφωνίες για τον εκσυγχρονισμό της λιβυκής αεροπορίας, υπό την τουρκική αιγίδα. Συμφωνίες που αποτελούν συνέχεια της συμφωνίας Ασφαλείας του 2019 που είχε (και πάλι) υπογράψει ο πολιορκούμενος Σαράτζ με την Άγκυρα.

Περιφρόνηση της Αιγύπτου

Οι συμφωνίες αυτές προκάλεσαν την “έκρηξη” την Αιγύπτου που εκτός από τον εμπαιγμό της στο ζήτημα των φιλότουρκων δυνάμεων που σταθμεύουν στην χώρα, βλέπει το “ντουέτο” Άγκυρα-Τρίπολη να απειλούν ανοιχτά την κυριαρχία της. Ο Σούκρι κάλεσε τον ΟΗΕ να «μην μένει θεατής των εξελίξεων στην Λιβύη», υπενθυμίζοντας πως η μεταβατική κυβέρνηση Ντεϊμπά ορίστηκε με την μεσολάβηση του παγκόσμιου οργανισμού. Είναι χαρακτηριστική η παντελώς περιφρονητική αντιμετώπιση των αιγυπτιακών ενστάσεων από την Τρίπολη, που αισθάνεται πλέον σίγουρη με την στήριξη της Τουρκίας.

Ο εκπρόσωπος του Ντεϊμπά κάλεσε με θρασύ ύφος τον Σούκρι «να επιδείξει μεγαλύτερο πολιτικό σθένος», επισημαίνοντας πως «όλες οι απόπειρες πραξικοπήματος απέτυχαν», υπενθυμίζοντας εμμέσως την αιγυπτιακή υποστήριξη στον στρατηγό Χαφτάρ, κατά τις προσπάθειες του τελευταίου να καταλάβει την Τρίπολη. Είναι χαρακτηριστικό πως διεθνή μέσα ενημέρωσης αναφέρονται σε αιγυπτιακές πιέσεις στον Χαφτάρ (ο οποίος στις 17 Οκτωβρίου εκτόξευσε ορισμένες προειδοποιήσεις προς την Τρίπολη, κατά την παρέλαση δυνάμεων του) να καταλάβει τις πετρελαιοπηγές που βρίσκονται στα ανατολικά, προκειμένου να υπονομεύσει την συμφωνία Ερντογάν-Ντεϊμπά.

Βέβαια το αραβικό μέτωπο, σε αντίθεση με το 2019, δεν είναι αρραγές. Για παράδειγμα, τα Εμιράτα έχουν περιορίσει την στήριξη τους στον Χαφτάρ, την στιγμή που δίνουν πολύτιμη οικονομική βοήθεια στην κυβέρνηση Ντεϊμπά (μία συνέπεια της εξομάλυνσης των σχέσεων του Άμπου Ντάμπι με την Άγκυρα). Επιπλέον, σε αντίθεση με το 2019, ο Ερντογάν έχει διαύλους επικοινωνίας και με την Βεγγάζη, σε βαθμό ώστε η Τουρκία να αποπειραθεί να μεσολαβήσει στην σύγκρουση Ντεϊμπά-Μπασάγκα, χωρίς επιτυχία. Στην πραγματικότητα, η τουρκική “διπροσωπία” και το θράσος των εγκάθετων της Άγκυρας στην Τρίπολη δεν άφησαν και πολλά περιθώρια στην Αίγυπτο, η οποία δεν έχει την πολυτέλεια να μείνει απλός θεατής των εξελίξεων στο Λιβυκό, όπως έχει πράξει η διεθνής κοινότητα, κατά την ακριβή επισήμανση του Σούκρι.