Γιατί η Αλγερία διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Μαρόκο

Η Αλγερία διέκοψε τις διπλωματικές της σχέσεις με το Μαρόκο, κατηγορώντας το ως υπεύθυνο για εμπρησμούς, με τις δεκάδες δασικές πυρκαγιές να έχουν στοιχίσει την ζωή σε 42 ανθρώπου. Μεταξύ των θυμάτων, εκτός από κατοίκους της βόρειας Αλγερίας, είναι και στρατιώτες που είχαν σπεύσει εκεί για να βοηθήσουν στην κατάσβεση. Στις 18 Αυγούστου η Αλγερία κατηγόρησε επισήμως το Μαρόκο ως υπεύθυνο για τους εμπρησμούς.

Σήμερα, ο υπουργός Εξωτερικών της Αλγερίας Ραμτάν Λαμάρα, ανακοίνωσε ότι η χώρα του διακόπτει τις διπλωματικές σχέσεις της με το γειτονικό Μαρόκο, λόγω των «εχθρικών ενεργειών» του βασιλείου: «Η ιστορία έχει δείξει ότι το βασίλειο του Μαρόκου ουδέποτε σταμάτησε τις εχθρικές ενέργειες σε βάρος της χώρας μας. Η ηγεσία του Μαρόκου ευθύνεται για τις συνεχείς κρίσεις  και η πρόσφατη επιδείνωση επιφέρει τη ρήξη, αντί για την ολοκλήρωση στην περιοχή του Μαγκρέμπ». Οι σχέσεις του δύο κρατών είχαν ξαναδιακοπεί το 1987.

Την περασμένη Τετάρτη, το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας, επικεφαλής του οποίου είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Αμπντελματζίντ Τεμπούν, είχε αποφασίσει να επανεξετασθούν οι σχέσεις της χώρας με το Μαρόκο, το οποίο κατηγορεί πως εμπλέκεται στις πολύνεκρες πυρκαγιές που έπληξαν τις προηγούμενες ημέρες τη βόρεια Αλγερία. «Οι επαναλαμβανόμενες εχθρικές ενέργειες από το Μαρόκο εναντίον της Αλγερίας απαιτούν την αναθεώρηση των σχέσεων των δύο χωρών και την εντατικοποίηση των ελέγχων ασφαλείας στα δυτικά σύνορα», ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε από το Αλγέρι.

Οι σχέσεις των δύο χωρών πάσχουν λόγω της Δυτικής Σαχάρας, της μοναδικής περιοχής της αφρικανικής ηπείρου το μετααποικιακό καθεστώς της οποίας παραμένει σε εκκρεμότητα. Η περιοχή διεκδικείται από το Μαρόκο, ενώ η Αλγερία στηρίζει εκεί τους αυτονομιστές του Μετώπου Πολισάριο. Το Μαρόκο ελέγχει περίπου το 80% του εδάφους της δυτικής Σαχάρας και προτείνει ένα σχέδιο αυτονομίας, υπό τη δική του κυριαρχία.

Το ιστορικό της αντιπαράθεσης

Το 1963 ξέσπασε ο “πόλεμος της άμμου” μεταξύ των δύο γειτόνων, με πολλά μεθοριακά επεισόδια, ενώ οι σχέσεις τους επιδεινώθηκαν επίσης το 1975, με τη λεγόμενη “Πράσινη πορεία” 350.000 Μαροκινών προς τη Δυτική Σαχάρα. Στις 7 Μαρτίου 1976 το Μαρόκο διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις του με την Αλγερία, επειδή αυτή αναγνώρισε τη Λαϊκή Αραβική Δημοκρατία της Σαχάρας, την ανεξαρτησία της οποίας είχε ανακηρύξει μονομερώς το Μέτωπο Πολισάριο.

Στις 16 Μαΐου 1988 οι δύο χώρες ανακοίνωσαν ότι συνάπτουν και πάλι διπλωματικές σχέσεις και τον Ιούνιο του ίδιου έτους ξανάνοιξαν επισήμως τα σύνορά τους. Τον Αύγουστο του 1994 ο Αλγερινός πρόεδρος δήλωσε ότι «απομένει στην Αφρική μια χώρα υπό παράνομη κατοχή», αναφερόμενος στη Δυτική Σαχάρα– και αυτό προκάλεσε τη δυσαρέσκεια του Μαρόκου.

Τον ίδιο μήνα σημειώθηκε επίθεση σε ξενοδοχείο στο Μαρακές, όπου ισλαμιστές σκότωσαν δύο Ισπανούς τουρίστες και το Μαρόκο άρχισε να απαιτεί και πάλι βίζα για τους Αλγερινούς πολίτες, κατηγορώντας για την επίθεση τις αλγερινές υπηρεσίες ασφαλείας. Σε απάντηση, η Αλγερία έκλεισε τα σύνορά της με το Μαρόκο.

Το 1999 ο πρόεδρος της Αλγερίας Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα παρέστη στην κηδεία του βασιλιά Χασάν Β΄ του Μαρόκου στο Ραμπάτ. Όμως αυτή η κίνηση συμφιλίωσης δεν είχε συνέχεια, επειδή στις 15 Αυγούστου σφαγιάσθηκαν από ενόπλους 29 άνθρωποι στη νοτιοδυτική Αλγερία. Ο Μπουτεφλίκα κατηγόρησε το Μαρόκο ότι διευκόλυνε τη διείσδυση ένοπλων ισλαμιστών.

Τα παζάρια με το Τραμπ

Το 2005 έγινε προσπάθεια διαλόγου που συνεχίσθηκε και το 2011. Το Μαρόκο είχε προτείνει να ανοίξουν ξανά τα χερσαία σύνορα και να εξομαλυνθούν οι σχέσεις του με την Αλγερία, με την δεύτερη να εκφράζει την βούληση της να αναθερμανθούν οι σχέσεις των δυο χωρών. Τον Δεκέμβριο του 2019 ο βασιλιάς του Μαρόκου, στο συγχαρητήριο μήνυμά του προς τον νέο πρόεδρο της Αλγερίας Αμπντελματζίντ Τεμπούν, είχε ζητήσει να ανοίξει «μια νέα σελίδα» στις σχέσεις τους.

Ένα χρόνο αργότερα, όμως, οι ΗΠΑ παζαρεύουν με το Μαρόκο. Αυτό δέχεται να εξομαλύνει τις σχέσεις του με το Ισραήλ, αλλά ζητεί από τον Τραμπ να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα. Όπερ και εγένετο, με αποτέλεσμα η Αλγερία να καταδικάσει τις «μηχανορραφίες ξένων δυνάμεων που στοχεύουν στην αποσταθεροποίηση της περιοχής. Η σύγκρουση στη Δυτική Σαχάρα είναι θέμα αποαποικιοποίησης, που δεν μπορεί να επιλυθεί παρά μόνο με την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου».

Στις 18 Ιουλίου 2021 το Μαρόκο καταδικάζει την στήριξη των αυτονομιστών στη Δυτική Σαχάρα από το Αλγέρι και παράλληλα εκφράζει την υποστήριξή του προς τους αυτονομιστές της Καβυλίας (της αλγερινής περιοχής, όπου ξέσπασαν μετά από λίγες μέρες δεκάδες πυρκαγιές). Τότε το Αλγέρι ανακάλεσε για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή του στο Ραμπά. Η Καβυλία ειναι βερβερόφωνη περιοχή της βορειοανατολικής Αλγερίας και η κυβέρνηση δεν συζητεί καθεστώς αυτονομίας της.