Γιατί η Χαμάς έπιασε στον ύπνο το Ισραήλ

Όπως είχε συμβεί σε μικρότερο βαθμό την άνοιξη του 2021, η Χαμάς έπιασε και τώρα στον ύπνο το Ισραήλ. Τότε, η σύγκρουση είχε ξεκινήσει μετά από επεισόδια στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και σε ελάχιστον χρόνο είχε κλιμακωθεί. Με την εκτόξευση ρουκετών, η Χαμάς είχε προσπαθήσει να δείξει ότι προστατεύει τα ιερά του Ισλάμ, ειδικά το τέμενος Αλ Ακσά, και κατ’ αυτόν τον τρόπο να κερδίσει πολιτικούς πόντους έναντι της PLO, η οποία ελέγχει την Παλαιστινιακή Αρχή στη Δυτική Όχθη.

Κι αυτή τη φορά αφορμή ήταν το τέμενος Αλ Ακσά, αλλά η σχετική ένταση δεν προμήνυε αυτό που ακολούθησε. Η Χαμάς δεν περιορίστηκε στην εκτόξευση μεγάλους πλήθους ρουκετών. Μαχητές της κατάφεραν να αιφνιδιάσουν τους Ισραηλινούς, να καταλάβουν συνοριακό πέρασμα στο νότιο Ισραήλ και να εισβάλουν σε ισραηλινούς οικισμούς, πυροβολώντας στο ψαχνό. Έχουν αναφερθεί δεκάδες νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες, ενώ Ισραηλινοί στρατιώτες και άμαχοι έχουν μεταφερθεί αιχμάλωτοι στη Λωρίδα της Γάζας.

Πρόκειται για κάτι πρωτοφανές στην ιστορία του Παλαιστινιακού εξ ου και ο Νετανιάχου δήλωσε πως πρόκειται για πόλεμο κι όχι για επιχείρηση. Το γεγονός ότι η επίθεση της Χαμάς σημειώθηκε Σάββατο και ημέρα εβραϊκής εορτής δεν είναι δικαιολογία. Εγείρονται κρίσιμα ερωτήματα. Όλα αυτά τα χρόνια, το Ισραήλ άλλοτε με βομβαρδισμούς, άλλοτε με δολοφονίες και κάποιες φορές με στρατιωτική εισβολή προσπαθεί να καταστρέψει τις επιχειρησιακές δυνατότητες της Χαμάς.

Μπορεί η παλαιστινιακή οργάνωση να έχει πληρώσει βαρύ φόρο αίματος, αλλά –όπως αποδεικνύουν και τα τωρινά γεγονότα– όχι μόνο παραμένει αξιόμαχη, αλλά και είναι σε θέση να αιφνιδιάζει το πάνοπλο Ισραήλ. Τόσο η υπηρεσία στρατιωτικών πληροφοριών “Αμάν”, όσο και η μυστική υπηρεσία ασφαλείας “Σιν Μπετ” πιάστηκαν στον ύπνο. Η κυρίαρχη εκτίμηση ήταν ότι η στρατηγική της Χαμάς, τουλάχιστον αυτή την περίοδο, ήταν να αποφύγει κλιμάκωση και πολύ περισσότερο μία εισβολή στο Ισραήλ. Εξ ου και ο αιφνιδιασμός.

Οι υπηρεσίες πληροφορίων του Ισραήλ είχαν υποτιμήσει και τις πυραυλικές δυνατότητες της Χαμάς. Απέναντί τους δεν έχουν μόνο τις χειροποίητες ρουκέτες του παρελθόντος. Έχουν πιο εξελιγμένα πυραυλικά συστήματα μεσαίου βεληνεκούς, ικανά να πλήξουν στόχους ακόμα και στο βόρειο Ισραήλ. Το εβραϊκό κράτος διαθέτει ισχυρή αντιπυραυλική άμυνα (το σύστημα Iron Dome), η οποία εξουδετερώνει τις περισσότερες ρουκέτες που εκτοξεύονται από τη Λωρίδα της Γάζας. Όταν, όμως, εκτοξεύεται σμήνος ρουκετών, είναι αναπόφευκτο κάποιες να περάσουν το αντιπυραυλικό “θόλο”.

Αδικαιολόγητος αιφνιδιασμός

Το ερώτημα που εγείρεται είναι εάν για λόγους εκδίκησης φανατικοί Εβραίοι θα επιδοθούν σε βιαιοπραγίες εναντίον Παλαιστινίων, πολιτών του Ισραήλ. Το 2021 είχαν ξεσπάσει τέτοιες συγκρούσεις, οι οποίες είχαν αποκτήσει διαστάσεις, αιφνιδιάζοντας και σ’ αυτό το επίπεδο τις αρχές ασφαλείας του Ισραήλ. Η αυθόρμητη κινητοποίηση των Παλαιστινίων του Ισραήλ πυροδοτήθηκε από επιθέσεις ακροδεξιών Εβραίων, όπως και από τον φόβο ότι η ισραηλινή κυβέρνηση σκοπεύει να αλλάξει το καθεστώς για το τέμενος Αλ Ακσά.

Οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες διαθέτουν και αποτελεσματικά μέσα ηλεκτρονικής παρακολούθησης και ανθρώπινες πηγές στους κόλπους των Παλαιστινίων. Η αυθόρμητη αντίδραση Παλαιστινίων, όμως, δεν μπορεί να προβλεφθεί, επειδή ακριβώς είναι αυθόρμητη. Επιπροσθέτως, η ένοπλη καταστολή τέτοιες αυθόρμητες αντιδράσεις άοπλων διαδηλωτών εμπεριέχει πάντα το στοιχείο του μεγάλου ηθικού κόστους, αν και οι Ισραηλινοί παραδοσιακά δεν το πολυυπολογίζουν.

Η περίπτωση τώρα, όμως, είναι διαφορετική. Δεν πρόκειται για αυθόρμητες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, αλλά για μία οργανωμένη στρατιωτική επιχείρηση της Χαμάς. Το γεγονός ότι οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες πιάστηκαν στον ύπνο καταδεικνύει ότι έχουν κρίσιμα κενά στο επίπεδο των πληροφοριών. Υποτίθεται πως έχουν πληροφοριοδότες στους κόλπους της Χαμάς, οι οποίοι κανονικά θα έπρεπε να τους έχουν ενημερώσει για την επιχείρηση, ή τουλάχιστον να τους είχαν προειδοποιήσει ότι επίκειται κάτι μεγάλο. Μία αιτία του αιφνιδιασμού της υπηρεσίας ασφαλείας “Σιν Μπετ” είναι ίσως η αποχώρηση σημαντικού αριθμού στελεχών της, τα οποία μετακινήθηκαν σε ιδιωτικές εταιρείες, που ασχολούνται με την παροχή υπηρεσιών ασφαλείας.

Υπάρχει και ένας πρόσθετος λόγος που το Ισραήλ έπρεπε να μην είχε αιφνιδιαστεί. Η επίθεση της Χαμάς αποδίδεται από πολλούς στην προσπάθειά της να προκαλέσει μία αιματηρή σύγκρουση με τον ισραηλινό στρατό, προκειμένου να τορπιλίσει την –σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες– επικείμενη συμφωνία προσέγγισης του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία, μετά την αντίστοιχη συμφωνία που έχει συναφθεί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Στρατηγικό αδιέξοδο

Σε στρατηγικό επίπεδο, η αιματηρή επίθεση της Χαμάς επαναφέρει στο προσκήνιο το δόγμα με το οποίο το Ισραήλ αντιμετωπίζει το Παλαιστινιακό. Η έμπρακτη άρνησή του να αποδεχθεί την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους με μαθηματική ακρίβεια τροφοδοτεί την Χαμάς και αναπαράγει τις συγκρούσεις με όσα αυτές συνεπάγονται. Το πάνοπλο Ισραήλ είναι σε θέση να προκαλεί μεγάλης έκτασης καταστροφές στις υποδομές στη Λωρίδα της Γάζας, να δολοφονεί στελέχη της Χαμάς και να βομβαρδίζει εργαστήρια κατασκευής ρουκετών και κτίρια της οργάνωσης. Όπως αποδεικνύουν, όμως, όλα τα προηγούμενα χρόνια, η επιδίωξη μίας στρατιωτικής λύσης, δηλαδή της συντριβής της ένοπλης παλαιστινιακής αντίστασης, το μόνο που καταφέρνει είναι να ανακυκλώνει το πρόβλημα.

Προφανώς, η εκδίκηση του Ισραήλ θα είναι πολύ σκληρή. Ο στρατός του θα εισβάλει στη Λωρίδα της Γάζας, θα καταστρέψει και θα σκοτώσει. Μπορεί, όμως, να κρατήσει την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή του κόσμου σε καθεστώς κατοχής; Την απάντηση την έχουν δώσει οι ίδιοι οι Ισραηλινοί, οι οποίοι τις προηγούμενες φορές που εισέβαλαν στη Λωρίδα της Γάζας υποχρεώθηκαν στη συνέχεια να αποσυρθούν.

Το αίμα και οι καταστροφές που θα πληρώσουν οι Παλαιστίνιοι μπορεί να είναι πολύ και μεγάλες, αλλά η Ιστορία δείχνει πως ούτε το αίμα ούτε οι καταστροφές στάθηκαν ικανές να τους γονατίσουν. Οι επαναλαμβανόμενες αιματηρές κρίσεις είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι ο δρόμος που ακολουθεί το Ισραήλ είναι εδώ και πολλά χρόνια στρατηγικά αδιέξοδος. Παρά τις αλλεπάλληλες στρατιωτικές “νίκες” του, θα ματώνει κι αυτό. Προφανώς, το κλίμα τώρα στην ισραηλινή κοινωνία είναι κλίμα εκδίκησης κι όχι νηφάλιου πολιτικού στοχασμού. Κάποια στιγμή, όμως, πρέπει να έλθει η ώρα και γι’ αυτόν…