Γιατί η Κίνα επιμένει σε αυστηρά lockdown

Σε συνάντηση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ) την Πέμπτη (05/05) δόθηκε το σύνθημα στα κινεζικά ΜΜΕ ότι η «η επιμονή είναι νίκη» (δηλαδή η νίκη κατά της πανδημίας θα έρθει “αν επιμείνουμε” στις παρούσες, δυσάρεστες, πολιτικές, “jianchi jiu shi shengli”, η χρήση του επιρρήματος “ji” δίνει έμφαση στην ταύτιση). Η αναφορά φυσικά είναι στον αγώνα ενάντια στην πανδημία στη Σανγκάη, στο Πεκίνο και σε άλλες πόλεις της Κίνας. Η αντιμετώπιση της πανδημίας αποτέλεσε το κύριο θέμα της συνάντησης των επτά πιο ισχυρών πολιτικών στην Κίνα.

Η συνάντηση επιβεβαίωσε την πρόθεση του Κομμουνιστικού Κόμματος να μην παρεκκλίνει από την πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων, καθώς αυτή προσιδιάζει στις ιδιαίτερες συνθήκες της χώρας. Ακόμα και στην περίπτωση της μετάλλαξης Όμικρον, που οι ειδικοί θεωρούν πιο ελαφράς μορφής, οι ηγέτες της Κίνας αισθάνονται ότι δεν μπορούν να ρισκάρουν με τη χαλάρωση των μέτρων, γιατί οι συνέπειες μπορεί να είναι ανεξέλεγκτες: Το σύστημα υγείας θα επιβαρυνόταν μέχρι κατάρρευσης, ενώ ο μεγάλος αριθμός ηλικιωμένων λογικά θα ανέβαζε τον αριθμό των κρουσμάτων. Επίσης, παρά τον μεγάλο αριθμό εμβολιασμών, ο αριθμός των ανεμβολίαστων παραμένει υψηλός.

Αυτό οφείλεται και στον μεγάλο πληθυσμό των εσωτερικών μεταναστών που συχνά εργάζονται κάτω από τα ραντάρ των αρχών και δεν είναι εύκολο να καταγραφούν, αλλά και στον αριθμό εκείνων που, προσκολλημένοι στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική, βλέπουν με δυσπιστία τα εμβόλια. Η παραδοσιακή κινεζική ιατρική έχει τύχει μεγάλης προβολής την εποχή του Xi Jinping, ενώ και στις μέρες της πανδημίας έχει θεωρηθεί ως χρήσιμη μέθοδος αντιμετώπισης του κορονοϊού (αλλά χωρίς να μπορεί να αποτρέψει τη διάδοσή του).

Τί δείχνει η γλώσσα του προέδρου Xi 

Επικοινωνιακά, η Κίνα έχει επενδύσει στην εικόνα της επιτυχούς αντιμετώπισης της πανδημίας, σε αντίθεση με τις περισσότερες δυτικές χώρες και έχει χρησιμοποιήσει την πανδημία για να προωθήσει αυτό που ονομάζει “Δρόμο του Μεταξιού της Υγείας” στο πλαίσιο της “Belt and Road Initiative” (BRI), το πρότζεκτ σήμα-κατατεθέν της εποχής του Xi Jinping. Αυτή η εικόνα προβλήθηκε έντονα κατά του Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Πεκίνου και η κινεζική κυβέρνηση δεν επιθυμεί να “αμαυρωθεί” από ένα ανεξέλεγκτο πανδημικό κύμα.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην ανακοίνωση της συνάντησης της 5ης Μαΐου, η πολιτική ων μηδενικών κρουσμάτων θεωρείται ορθή, απόλυτα επιτυχημένη και (σε αντίθεση με άλλες χώρες) δεν γίνεται αναφορά σε χαλάρωση, λόγω των οικονομικών επιπτώσεων. Αντίθετα, ο πρόεδρος Xi πιστεύει ότι μια χαλάρωση των μέτρων θα έχει δυσμενέστερες συνέπειες στην κινεζική οικονομία. Η περαιτέρω σκλήρυνση των μέτρων είναι μονόδρομος.

Η γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε κατά τη συνάντηση της Εκτελεστικής Επιτροπής και αναπαράχθηκε αργότερα στα κινεζικά ΜΜΕ παραπέμπει σε “πολεμική” σύγκρουση, αλλά και στη γλώσσα των συγκρούσεων για τη κομματική γραμμή, κατά την πρώτη “μαοϊκή” περίοδο του ΚΚΚ. Η ίδια η φράση που προέκυψε ως νέο σλόγκαν στη μάχη κατά της πανδημίας παραπέμπει στη γλώσσα της περιόδου 1927-1937, χρόνια κατά τα οποία το Κομμουνιστικό Κόμμα αγωνιζόταν για την επιβίωσή του ενάντια στους εθνικιστές και στους Ιάπωνες εισβολείς, αλλά και χρόνια που χαρακτηρίστηκαν από σκληρές συγκρούσεις μέσα στο κόμμα, από τις οποίες τελικά αναδείχθηκε νικήτρια η ομάδα γύρω από τον Μάο.

Ο πρόεδρος της Κίνας και Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος έδειξε ότι έχει επίγνωση των δυσκολιών της τωρινής κατάστασης και χρησιμοποίησε μια κινεζική ιδιωματική έκφραση για να την περιγράψει. Συγκεκριμένα περιέγραψε της κατάσταση ως αυτή “κάποιου κωπηλάτη σε βάρκα που κωπηλατεί ενάντια στο ρεύμα”: Αν και κωπηλατεί με δύναμη, η βάρκα δεν κινείται. Ωστόσο ο κωπηλάτης πρέπει να συνεχίσει να κωπηλατεί για να μην παρασυρθεί από το ρεύμα του ποταμού και να μπορέσει τελικά να κινηθεί προς την επιθυμητή κατεύθυνση αργότερα.

Ο άνθρωπος του προέδρου

Στη Σαγκάη η κομματική επιτροπή της πόλης συνεδρίασε την Πέμπτη και ευθυγραμμίστηκε με το κόμμα. Ο Γενικός Γραμματέας της κομματικής οργάνωσης της Σαγκάης και μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος Li Qiang, γεννημένος το 1959, προφανώς έχει το βλέμμα του στραμμένο σε πιθανή προαγωγή, στην Εκτελεστική Επιτροπή στο 20ο Εθνικό Συνέδριο που θα γίνει φέτος. Άλλωστε ο προηγούμενος εκπρόσωπος της Σαγκάης, Han Zheng (γ. 1954), μάλλον θα αποσυρθεί λόγω ηλικίας.

Οποιαδήποτε παρέκκλιση από την κεντρική γραμμή του κόμματος στο θέμα της πανδημίας και ένα πανδημικό κύμα εκτός ελέγχου στη Σαγκάη θα βάλει ταφόπετρα στις φιλοδοξίες του Li Qiang, παρότι θεωρείται άνθρωπος-κλειδί στον κύκλο του προέδρου Xi. Άλλωστε στην στήριξη του Xi οφείλονται οι συνεχείς προαγωγές του, που τον έχουν φέρει στο κατώφλι της κορυφής της πυραμίδας του κινεζικού πολιτικού συστήματος.

Στο πλαίσιο της πολιτικής των μηδενικών κρουσμάτων η στρατηγική στη Σαγκάη φαίνεται πως απέτυχε. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές της Κίνας (για να αποφευχθεί η κατάπνιξη της οικονομικής δραστηριότητας) η κυβέρνηση της Σαγκάης υιοθέτησε πιο χαλαρά μέτρα, προσπαθώντας να περιορίσει τη διάδοση του ιού στις περιοχές όπου εκδηλωνόταν, αλλά αποφεύγοντας σκληρά lockdown σε όλη την πόλη. Μέχρι στιγμής έχουν επιβληθεί ποινές σε ανώτερα στελέχη στη Γουχάν στην αρχή της πανδημίας.

Ποινές σε στελέχη του ΚΚΚ

Η διαχείριση της πανδημίας έφερε ποινές σε πολλά τοπικά στελέχη του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, για παράδειγμα, στην πόλη Xi’an, λόγω των κρουσμάτων το Δεκέμβρη του 2021, επιβλήθηκαν τουλάχιστον 26 ποινές. Τέτοιες ποινές δημοσιεύονται και σε κινεζικά ΜΜΕ για να τονιστεί η αποφασιστικότητα της κινεζικής ηγεσίας στη μάχη κατά της πανδημίας.

Μέχρι τις 20/04 στη Σαγκάη είχαν επιβληθεί ποινές τουλάχιστον σε 15 στελέχη σε κατώτερες βαθμίδες. Οι σχέσεις του Li Qiang με τον σημερινό πρόεδρο και την κυρίαρχη ομάδα στο ΚΚΚ σημαίνουν ότι η πολιτική των μηδενικών κρουσμάτων θα συνεχιστεί, τα μέτρα θα γίνουν σκληρότερα και οι αντίθετες φωνές από την κοινωνία και την ιατρική κοινότητα θα λογοκριθούν. Η κήρυξη νίκης στον πόλεμο κατά της πανδημίας είναι μονόδρομος για την κομματική οργάνωση της Σαγκάης, αν θέλουν να αποφύγουν τη δυσμένεια του προέδρου XI (η οποία μετράει περισσότερο από τις αντιδράσεις αγανακτισμένων πολιτών).

Εν κατακλείδι, η κινεζική προσέγγιση στην πανδημία έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σε σχέση με τα μέτρα των δυτικών χωρών. Η έννοια-κλειδί εδώ είναι ο “έλεγχος”, τον οποίο δεν θέλει να χάσει η ηγεσία της Κίνας, ειδικά σε χρονιά συνεδρίου και ενώ έχει προβάλει την εικόνα μιας χώρας ελεύθερης από τον κορονοϊό. Είναι μια προσέγγιση συνυφασμένη με τα δυνατά σημεία και της αδυναμίες του κινεζικού πολιτικού συστήματος που είναι αποτελεσματικό όταν δρα, αλλά δυσκολεύεται να διορθώσει τα λάθη του. Την εποχή του προέδρου Xi Jinping και λόγω της συγκέντρωσης εξουσιών στον ίδιο και στην ομάδα του, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του συστήματος έχουν μεγεθυνθεί, κάτι που φαίνεται στη διαχείριση της πανδημίας.