Γιατί η “Μεγάλη Αλβανία” ανησυχεί τη Ρωσία

Το θέμα της “Μεγάλης Αλβανίας” επανάφερε ξαφνικά στην επικαιρότητα, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, χαρακτηρίζοντας απειλή για την ασφάλεια των Βαλκανίων, την εξάλειψη των συνόρων Αλβανίας-Κοσόβου. Αν και η συγκεκριμένη είδηση πέρασε στα ψηλά από το σύνολο των ελληνικών ΜΜΕ, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δεν προχώρησε τυχαία στη συγκεκριμένη ανακοίνωση.

Η Μόσχα εκτιμά ότι μια “Μεγάλη Αλβανία” ενδέχεται να ενισχύσει την αμερικάνικη επιρροή στα δυτικά Βαλκάνια. Ταυτόχρονα, ανησυχεί και για την απειλή του αλβανικού εθνικισμού, που ενδέχεται να πυροδοτήσει τις ήδη υποβόσκουσες εθνικό- θρησκευτικές εντάσεις στα δυτικά Βαλκάνια. Η κοινή συνεδρίαση των κυβερνήσεων Αλβανίας και Κοσόβου αποτέλεσε και την αφορμή για τη ρωσική αντίδραση.

Η ανακοίνωση του ρωσικού ΥΠΕΞ ανέφερε συγκεκριμένα: «Δημιουργείται μια διφορούμενη εντύπωση, που λέει ότι παρά τον αμφίβολο και ριψοκίνδυνο χαρακτήρα της “προσέγγισης” τους, οι κυβερνήσεις των Τιράνων και της Πρίστινας εξακολουθούν να προωθούν την πολιτική της Μεγάλης Αλβανίας, όσο και αν προσπαθούν να εξωραΐσουν τα δικά τους σχέδια… παρόμοιες ενέργειες συνιστούν πραγματική απειλή για την ειρήνη και την σταθερότητα στην περιοχή των Βαλκανίων».

Επισημαίνεται, ακόμα ότι η θέση περί αναγκαιότητας της “εξάλειψης των συνόρων” μεταξύ Αλβανίας και Κοσόβου δεν μπορεί να μην προκαλεί ανησυχία. Τέλος, το ρωσικό ΥΠΕΞ τονίζει ότι τέτοιες προσθέσεις, υπονομεύουν τις προσπάθειες διευθέτησης προβλήματος Βελιγραδίου και Πρίστινας.

Εξάλειψη συνόρων

Οι κυβερνήσεις Αλβανίας και Κοσόβου πραγματοποίησαν κοινή συνεδρίαση στις 2 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Μαζί χωρίς σύνορα, σε μια περιοχή χωρίς σύνορα”. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ετών, έγιναν αρκετές τέτοιες συναντήσεις μεταξύ των δυο πλευρών. Ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα, επιδιώκει να συμπεριλάβει το Κόσοβο στην πρωτοβουλία “Μίνι-Σένγκεν”, που εγκαινιάστηκε από Αλβανία, Σερβία και Βόρεια Μακεδονία. Ο στόχος είναι η δημιουργία soft -borders (μαλακά σύνορα) εξάλειψη των εμπορικών φραγμών, ελεύθερη διακίνηση ατόμων και υπηρεσιών.

Η δημιουργίας μια “Μεγάλης Αλβανίας” που επέκρινε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, απέχει πολύ από το να πάρει, βάσει των υφιστάμενων δεδομένων, τη μορφή hard-borders (σύνορα με οριοθέτηση) που οραματίζεται ο αλβανικός εθνικισμός. Μια “Μεγάλη Αλβανία” θα περιλαμβάνει  Αλβανία, Κοσσυφοπέδιο, Αλβανόφωνους των Σκοπίων, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και αλβανική διασπορά.

Η Ουάσιγκτον δεν επιδιώκει διαμελισμό της Βόρειας Μακεδονίας, ούτε να διασπάσει μικρά και αδύναμα κράτη που είναι επιρρεπείς στις παρεμβάσεις της. Η τεράστια αμερικανική στρατιωτική βάση Camp Bondsteel του Κοσσυφοπεδίου που έχει έκταση 3,86 τετραγωνικών χιλιομέτρων -απέχει 149 χιλιόμετρα από τα ελληνικά σύνορα και 26 χιλιόμετρα από την πόλη των Σκοπίων, δίνει την ευκαιρία στην Ουάσιγκτον να ελέγχει την περιοχή και να προωθεί τα γεωπολιτικά και ενεργειακά συμφέροντά της.

Ισλαμιστικός εξτρεμισμός

Επιπλέον, μια οριοθετημένη “Μεγάλη Αλβανία”, μπορεί να εξελιχθεί και σε κέντρο ισλαμικού εξτρεμισμού και να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Η Ρωσία γνωρίζει ότι κοιμώμενοι ισλαμιστικοί εξτρεμιστικοί πυρήνες (sleeping cells), έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιηθούν άμεσα.

Οι ισλαμιστές εξτρεμιστές μαχητές οι οποίοι επέστρεψαν από τον εμφύλιο της Συρίας στα δυτικά Βαλκάνια, από όπου κατάγονταν, θεωρούνται απειλή για την ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, οι βαλκάνιοι ισλαμιστές μαχητές που είχαν ενταχθεί στο Ισλαμικό Κράτος, δεν φαίνεται να έχουν εγκαταλείψει την περιοχή, για να συμμετέχουν σε νέες μάχες στη Μέση Ανατολή.

Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός, ιδιαίτερα ο σαλαφισμός, πρωτοεμφανίστηκε στα Βαλκάνια μέσω ιεροκηρύκων και τζαμιών που χρηματοδοτούνταν από τη Σαουδική Αραβία, κατά τη διάρκεια των γιουγκοσλαβικών πολέμων, τη δεκαετία του 1990. Η επιρροή του φονταμενταλισμού αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό  τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της κακής οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης της περιοχής, που απογοήτευε τα νεαρά σε ηλικία άτομα. Τα έστρεψε προς τον ισλαμιστικό εξτρεμισμό.

Μια αναζωπύρωση των εθνοτικών-θρησκευτικών διαφόρων, με εμπλοκή των ισλαμιστικών εξτρεμιστικών στοιχείων, θα έχει αρνητικό αντίχτυπο στη ρωσική στρατηγική στα δυτικά Βαλκάνια. Η Μόσχα επιδιώκει κατά κάποιο τρόπο την ενοποίηση του σέρβων ορθόδοξων χριστιανών, ώστε να αυξήσει την επιρροή της μέσα στην περιοχή.