Γιατί η Βουλγαρία απειλεί με νέο βέτο τα Σκόπια

Οι δηλώσεις του προέδρου της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πεντάροβφσκι, αποτέλεσαν την αφορμή για μία νέα κρίση στις σχέσεις με την Βουλγαρία, με αποτέλεσμα απειλεί η Σόφια με νέο βέτο. Ο Πεντάροφσκι, μετά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της χώρας, δήλωσε ότι πρότεινε να χαρακτηρίσει το υπουργείο Εξωτερικών ως ανεπιθύμητα πρόσωπα συγκεκριμένους Βουλγάρους πολιτικούς και στη συνέχεια οι αστυνομικές αρχές να απαγορεύσουν την είσοδο τους στα Σκόπια.

Ένα από αυτά τα πρόσωπα είναι ο ευρωβουλευτής και συμπρόεδρος του εθνικιστικού κόμματος OBRM-BND Άνγκελ Τζαμπόσκι, ο οποίος παρακινεί οπαδούς του κόμματος του να ταξιδέψουν στις 4 Φλεβάρη στα Σκόπια, προκειμένου να μετέχουν σε εκδηλώσεις για τα γενέθλια του επαναστάτη Γκότζε Ντέλτσεφ. Για το πρόσωπο αυτό ερίζουν τόσο οι Βούλγαροι, όσο και οι “Μακεδόνες” και αποτελεί πρόσχημα συνεχών παρεξηγήσεων, αλλά και συγκρούσεων.

Είχε προηγηθεί ο σοβαρός τραυματισμός του Γενικού Γραμματέα του Βουλγαρικού Πολιτιστικού Συλλόγου “Τσάρος Βόρις ο Γ” στην Οχρίδα από εθνικιστές του “μακεδονισμού”, που αντιδρούν στην αναγνώριση της βουλγαρικής μειονότητας στην Βόρεια Μακεδονία. Το υπουργείο Αμύνης της Βουλγαρίας είχε στείλει στρατιωτικό αεροπλάνο για τη μεταφορά του στη Σόφια, όπου νοσηλεύεται.

Τα εγχώρια ΜΜΕ προβάλλουν την υπόθεση ως απόδειξη της αρνητικής προσέγγισης των Σκοπίων στις σχέσεις τους με την Σόφια. Ας μην διαφεύγει το γεγονός ότι η εσωτερική πολιτική κατάσταση στη Βουλγαρία είναι ξανά και πάλι σε κρίση μετά από μήνες. Έχουν ανακοινωθεί νέες εκλογές για τις 4 Απρίλη, με πολύ πιθανό και πάλι το σενάριο συντήρησης του πολιτικού αδιεξόδου στον σχηματισμό σταθερής κυβέρνησης.

Τούτων δεδομένων, ο Βούλγαρος υπουργός Εξωτερικών Νικολάϊ Μίλλκοφ ανακοίνωσε χτες αργά το βράδυ πως η Σόφια μπορεί να επαναφέρει ξανά το βέτο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Βόρειας Μακεδονίας με την ΕΕ και μάλιστα απέσυρε, για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, τον πρέσβη στα Σκόπια Άνγκελ Ανγκέλοφ. Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας μίλησε για «δυσανάλογη αντίδραση».

Σε περιδίνηση και τα Σκόπια

Σε εσωτερική περιδίνηση οδηγούνται και τα Σκόπια, καθώς δεν υφίσταται η απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία (80 μελών) στο κοινοβούλιο για τις αλλαγές στο Σύνταγμα, προκειμένου αναγνωριστεί βουλγαρική μειονότητα και τα σχετικά μ’ αυτή δικαιώματα. Η πολιτική ηγεσία των Σκοπίων έχει συμφωνήσει σχετικά με την γαλλική πρόταση, έτσι ώστε να άνοιγαν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις για Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία, το περασμένο καλοκαίρι.

Ωστόσο η στάση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης VMRO-DPNE, δεν δημιουργεί την παραμικρή συναίνεση για την τροποποίηση του Συντάγματος. Μάλιστα, ο επικεφαλής του Μίτσκοσκι, ζητάει την διενέργεια πρόωρων εκλογών, ακριβώς για αυτόν τον λόγο. Ο πρόεδρος της Βουλγαρίας Ρόμαν Ρούντεφ υπενθύμισε ότι υπάρχει συμφωνία με τα Σκόπια και πως η μη τήρηση της σημαίνει την αυτόματη αναστολή της οποιασδήποτε διαδικασίας στη διακυβερνητική διαπραγμάτευση με την ΕΕ.

Στην ανάγκη συνεπούς εφαρμογής της εν λόγω συμφωνίας κάλεσε και η πρέσβης των ΗΠΑ Άνγκελα Αγκελέρ, καθώς θέλει να αποφύγει μια καινούργια εστία εντάσεων στα κεντρικά Βαλκάνια. Εστία, που παρεμβάλλεται στις θερμές εστίες μεταξύ Πρίστινας και Σερβίας, αλλά και των εύθραυστων ισορροπιών στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Η κρίση μεταξύ Σόφιας και Σκοπίων, εάν αφεθεί να εξελιχθεί, είναι προφανές ότι επηρεάζει απ’ τη φύση τους ουσιαστικά όλο το βαλκανικό τοπίο. Είναι προφανείς οι επιπτώσεις στην σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής.

Ασυνεπής συμπεριφορά

Εκείνο που διαπιστώνεται επίσης εύκολα, τόσο στην περίπτωση των εντάσεων Σερβίας- Κοσσυφοπεδίου, όσο και Βουλγαρίας-Βόρειας Μακεδονίας, είναι η ασυνεπής συμπεριφορά έναντι συγκεκριμένων δεσμεύσεων και συμφωνηθέντων. Η Πρίστινα προσπαθεί να αποφύγει την εφαρμογή της (από το 2015) συμφωνίας για την ίδρυση ενώσεων σερβικών δήμων και κοινοτήτων στο Κοσσυφοπέδιο. Επομένως, στενεύουν τα περιθώρια ελιγμών για την ηγεσία του Βελιγραδίου, που δεν θέλει αυτή την περίοδο σύγκρουση με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αλλά και δεν μπορεί να δικαιολογήσει μια άτακτη υποχώρηση του έναντι των αλβανικών αρχών.

Σε ανάλογη συμπεριφορά οδηγείται και η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς οφείλουν ώστε να τηρήσουν την συμφωνία με τη Σόφια για θέματα όπως την αναγνώριση της βουλγαρικής μειονότητας, προκειμένου να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλα ζητήματα τριβών, όπως ο χαρακτήρας του γλωσσικού ιδιώματος της Βορείου Μακεδονίας και της προσέγγισης που θα έχει η επίσημη εκδοχή της ιστορίας της χώρας.