Γιατί κάνει άνοιγμα στους Κούρδους ο Ερντογάν

Το PKK σε επίσημη δήλωσή του αναφέρει ότι θα ακολουθήσει τον φυλακισμένο ηγέτη του, Οτσαλάν, σχετικά με πιθανές συνομιλίες με την τουρκική κυβέρνηση. Επίσης, δηλώνει ότι διερευνά την επίθεση στην Άγκυρα και θα αναλάβει την ευθύνη αν η στρατιωτική του πτέρυγα την έχει εκτελέσει.

Για πρώτη φορά στην τουρκική ιστορία, όλες οι πολιτικές δυνάμεις που συμμετέχουν στη διαδικασία εξάλειψης της διαρκούς απειλής που συνιστά το PKK βρίσκονται στην ίδια γραμμή και υποστηρίζουν τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί. Αξιοσημείωτη είναι και η υποστήριξη του φιλοκουρδικού κόμματος (DEM) του τρίτου μεγαλύτερου κόμματος στην τουρκική Βουλή, για τη διαδικασία αυτή.

Η Τουρκία φαίνεται να αναθεωρεί την πολιτική της προσέγγιση στο Κουρδικό ζήτημα, σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις και δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων, επιδιώκοντας νέους τρόπους επίλυσης, ξεπερνώντας τα αδιέξοδα των συνομιλιών του 2012-2015. Η, στρατηγικής σημασίας, χειραψία του ηγέτη του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί, με τους βουλευτές του DEM κατά την έναρξη της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου τον Οκτώβριο και οι δηλώσεις του νομικού συμβούλου της Τουρκικής Προεδρίας, Μεχμέτ Ουτσούμ, ότι «το κράτος δεν επαναλαμβάνει μια διαδικασία που δεν αποφέρει αποτελέσματα», έχουν τροφοδοτήσει συζητήσεις για μια πιθανή νέα προσέγγιση.

Ο Τούρκος αξιωματούχος πρόβαλε βάσιμα επιχειρήματα, καθώς οι συνομιλίες της περιόδου 2012-2015 με το PKK απέτυχαν να οδηγήσουν σε λύση, λόγω της εμπλοκής του PKK στον συριακό εμφύλιο και της μετέπειτα αμερικανικής παρέμβασης το 2014, με τα γεγονότα στο Κομπάνι (6-8 Οκτωβρίου). Ως εκ τούτου, η επανάληψη της ίδιας προσέγγισης δεν φαίνεται να είναι αποτελεσματική.

Αλλαγή των ισορροπιών σε Συρία και Ιράκ

Το PKK διανύει μια αμφίσημη περίοδο, καθώς, παρά την υποστήριξη των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο παρακλάδι του στην Συρία, οι επιχειρησιακές του ικανότητες φθίνουν. Από τη μία πλευρά, ενισχύεται με εκπαίδευση και οπλισμό, υποστηρίζοντας χιλιάδες μαχητές, μέσω του αμερικανικού προγράμματος στη Συρία. Από την άλλη, η Άγκυρα, σε συνεργασία με τη Βαγδάτη, απαντά στις επιθέσεις από την ιρακινή πλευρά των τουρκικών συνόρων, καταφέροντας στοχευμένα πλήγματα κατά ηγετικών στελεχών του PKK, τόσο στο Ιράκ, όσο και στη Συρία.

Αναλυτές, επικαλούμενοι τουρκικές πηγές ασφαλείας, αναφέρουν ότι, οι μαχητές της Χεζμπολάχ αποχωρούν από το Χαλέπι για τον Λίβανο. Η δημόσια υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ (στη Γάζα και τον Λίβανο) προκαλεί ανησυχία σε κουρδικές και αραβικές ομάδες στη Συρία και το Ιράκ, οι οποίες συνεργάζονται με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Άγκυρα παρακολουθεί προσεκτικά την επίδραση της στήριξης του Ισραήλ στο PKK και τα παρακλάδια του στη Συρία. Παράλληλα, το φιλοκουρδικό κόμμα DEM και άλλα κόμματα στο τουρκικό κοινοβούλιο αντιτίθενται στις ενέργειες του Ισραήλ, υπογραμμίζοντας ότι η βάση του DEM είναι αλληλέγγυα προς τους Παλαιστίνιους και τον Λίβανο, σε αντίθεση με τη θέση του PKK.

Εφικτή μία επαναπροσέγγιση με τους Κούρδους;

Μετά από χειραψία με βουλευτές του DEM στη βουλή, ο Μπαχτσελί δήλωσε: «Το χέρι που απλώνω είναι πρόσκληση να γίνετε κόμμα της Τουρκίας, να σταθείτε ενάντια στην τρομοκρατία, να ενωθείτε στην αδελφοσύνη μας χιλίων χρόνων». Η χρονική συγκυρία της προσέγγισης του Μπαχτσελί προς το φιλοκουρδικό κόμμα είναι επίσης αξιοσημείωτη, καθώς συμπίπτει με τις συγκεντρώσεις υπέρ της “Ελευθερίας για τον Οτσαλάν”, οι οποίες φάνηκαν να ενισχύουν τη βάση του PKK, υποστηρίζοντας ωστόσο ένα μη ρεαλιστικό αίτημα.

Η φράση του Τούρκου αξιωματούχου, Μεχμέτ Ουτσούμ, ότι: «Ουσιαστικά, πρόκειται για την απελευθέρωση του DEM από την τρομοκρατική κηδεμονία και την απομάκρυνση αυτής της επιρροής από το κοινοβούλιο», αποτελεί τον κύριο στόχο, που φαίνεται να είναι η απομάκρυνση του DEM από την επιρροή του PKK, δίνοντας στο κουρδικό κόμμα χώρο να λειτουργήσει αυτόνομα εντός του τουρκικού κοινοβουλίου. Εάν, η όποια νέα στρατηγική προσέγγισης θα αποδώσει καρπούς, είναι κάτι που θα φανεί στο μέλλον. Αποτελεί κρίσιμο παράγοντα, εάν και εφόσον, είναι εφικτή η αποστασιοποίηση του DEM από το PKK.

Αν αυτό συμβεί, θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή στην Τουρκία του Ερντογάν, σχετικά με την επίλυση του Κουρδικού ζητήματος, ενώ παράλληλα θα επιβεβαιώσει τη στρατηγική σημασία της χειραψίας του Μπαχτσελί προς τους βουλευτές του φιλοκουρδικού κόμματος στη Βουλή.

Μένει να αποσαφηνιστεί αν η επίθεση στα κεντρικά γραφεία της Τουρκικής Αεροπορικής Βιομηχανίας στην Άγκυρα, κατά την οποία σκοτώθηκαν πέντε άνθρωποι και τραυματίστηκαν άλλοι 22, θα επηρεάσει ή ακόμη και θα αποτρέψει την προσέγγιση του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης προς τον Οτσαλάν.