Γιατί ο Ερντογάν στρατιωτικοποιεί την πολιτική του με την Ελλάδα

Το σύνολο των δημοσκοπήσεων που διεξάγονται στην γείτονα χώρα αποτυπώνουν την εκλογική καθίζηση του Τούρκου προέδρου. Προς αναστροφή των αρνητικών προεκλογικών εκτιμήσεων, ο Ερντογάν φαίνεται να κινείται παράλληλα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο εστιάζει στην ακύρωση των προεκλογικών εξαγγελιών της αντιπολίτευσης και το δεύτερο επίπεδο στην πιθανή στρατιωτικοποίηση της  τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Συγκεκριμένα, ο Tούρκος πρόεδρος παρακολουθεί στενά τις προεκλογικές δεσμεύσεις της αντιπολίτευσης τις οποίες επιχειρεί να ακυρώσει προβαίνοντας ο ίδιος και o κυβερνών συνασπισμός σε υλοποίηση αυτών. Αντιπροσωπευτική περίπτωση αποτελεί η δέσμευση της αντιπολίτευσης για επιστροφή των Σύριων προσφύγων στις εστίες τους εφόσον ο όποιος δικός της προεδρικός υποψήφιος επικρατήσει στις επικείμενες εκλογές το 2023.

Έχοντας στην προεκλογική του θεώρηση την τουρκική αντιπολίτευση, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε περί τα τέλη Αυγούστου σε δημοσιογράφους ότι ο πολιτικός διάλογος και η διπλωματία δεν πρέπει να σταματήσει μεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Σχεδόν ταυτόχρονα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αποκάλυψε ότι είχε πρόσφατα συναντηθεί με τον Σύριο ομόλογο του. Υπό τα δεδομένα, ο πρόεδρος Ερντογάν εκτιμάται ότι θα επιδιώξει συνάντηση με τον Σύριο πρόεδρο Άσσαντ, αξιοποιώντας τις σχετικές υπηρεσίες μεσολάβησης της Μόσχας, με στόχο τη σύναψη συμφωνίας που θα προβλέπει την επιστροφή Σύριων προσφύγων προ των προεδρικών εκλογών.

Σε παράλληλη τροχιά, η στρατιωτικοποίηση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής φαίνεται ότι ευνοεί δημοσκοπικά τον Ερντογάν και ως εκ τούτου δύναται να αποτελέσει εργαλείο στην προεκλογική του φαρέτρα, έστω και αν το όποιο θετικό αποτύπωμα έχει προσωρινό χαρακτήρα.  Αντιπροσωπευτική περίπτωση αποτελούν οι τρίμηνες στρατιωτικές επιχειρήσεις «Κλάδος Ελιάς» που διεξήχθησαν στο Αφρίν της βορειοδυτικής Συρίας από τον Ιανουάριο έως και τον Μάρτιο 2018 από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και τον τουρκικά υποστηριζόμενο Ελεύθερο Συριακό Στρατό εναντίον των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων. Οι εν λόγω στρατιωτικές επιχειρήσεις αύξησαν τη δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου η οποία προσέγγισε περίπου το 50 τοις εκατό για να υποχωρήσει ωστόσο λίγους μήνες αργότερα υπό το βάρος της καταρρέουσας τουρκικής οικονομίας.

Εργαλειοποίηση

Αναμφισβήτητα, η εξωτερική πολιτική ενίοτε εργαλειοποιείται για την πραγμάτωση στόχων στο εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας, χωρίς απαραίτητα να έχει διασφαλιστεί η συναίνεση της τουρκικής κοινής γνώμης. Επί παραδείγματι, το 58 τοις εκατό των Τούρκων πολιτών απέριψαν κατηγορηματικά την τουρκική στρατιωτική παρουσία στην Λιβύη σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήγαγε το ινστιτούτο της Κωνσταντινούπολης για την Οικονομική Έρευνα και Συμβουλευτική (Istanbul Economics Research and Consultancy) σε 12 επαρχίες της Τουρκίας τον Ιανουάριο 2022.

Το εύλογο ερώτημα το οποίο ανακύπτει συνίσταται στην πιθανότητα εργαλειοποίησης των ελληνοτουρκικών διαφορών από τον Τούρκο πρόεδρο με ορατό τον κίνδυνο πρόκλησης μίας κρίσης στο Αιγαίο. Σε αυτό το πλαίσιο εκτιμάται ότι η Τουρκία εξάγει την επιθετική ρητορική της σε βάρος της Ελλάδας σε μία χρονική  περίοδο όπου η όποια σχεδιαζόμενη τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στην Βόρεια Συρία έχει αποκλειστεί από την Ρωσία. Επίσης δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής το ήδη υψηλό οικονομικό κόστος των τουρκικών επιχειρήσεων στη Βόρεια Συρία η οποία ξεπερνά πλέον τα 10 δισ. ευρώ.

Ως εκ τούτου, οι ανησυχίες περί στρατιωτικοποίησης των σχέσεων με την Ελλάδα αυξάνονται  τη στιγμή που η Άγκυρα, όπως κατέστη πρόδηλο κατά την ομιλία του προέδρου Ερντογάν από το βήμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, οικοδομεί σενάριο σύγκρουσης στο Αιγαίο ξεδιπλώνοντας την βεντάλια των τουρκικών διεκδικήσεων και κατηγορώντας την χώρα μας για εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.  Η τελευταία κατηγορία μάλιστα στηρίζεται στο επιχείρημα ότι δήθεν οι Έλληνες τυραννούν τους πρόσφυγες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Στην πραγματικότητα, και ειδικά όσον αφορά τον πρόεδρο Ερντογάν, πρόκειται για τον ταραχοποιό της περιοχής ο οποίος φορά τον μανδύα του ειρηνοποιού κατά τα πρότυπα του παραμυθιού της κοκκινοσκουφίτσας όπου ο κακός λύκος φόρεσε την στολή της γιαγιάς προκειμένου να την εξαπατήσει και κατασπαράξει. Μόνο που στο σημερινό διεθνοποιημένο περιβάλλον, ο Τούρκος πρόεδρος δεν μπορεί αφενός να εξαπατήσει το διεθνές ακροατήριο και αφετέρου να “κατασπαράξει” την Ελλάδα. Και τούτο διότι η τουρκική καμπάνια δυσφήμησης σε βάρος της Αθήνας στηρίζεται σε πήλινα πόδια και διαψεύδεται από την ίδια την πραγματικότητα η οποία συνίσταται – μεταξύ άλλων – στην εργαλειοποίηση των προσφύγων από την Άγκυρα.

Υβριδικές απειλές

Ειδικότερα, είναι πλέον πρόδηλο στα μάτια ακόμη και του πιο αδαούς διεθνούς παρατηρητή ότι η εργαλειοποίηση των προσφύγων και παράτυπων μεταναστών από την Τουρκία εκδηλώθηκε σε πολύ μεγάλη κλίμακα τον Μάρτιο 2020 με το μονομερές άνοιγμα των τουρκικών συνόρων. Επρόκειτο για ένα πολύ καλά οργανωμένο σχέδιο εισβολής υβριδικού τύπου στη συνοριακή γραμμή του Έβρου υπό την καθοδήγηση της τουρκικής στρατοχωροφυλακής. Με όπλο τους παράτυπους μετανάστες, ένας νέος γύρος υβριδικής απειλής επιχειρήθηκε στον Έβρο τον Δεκαπενταύγουστο του τρέχοντος έτους, όταν 38 παράτυποι μετανάστες με την απειλή χρήσης βίας από τουρκικές δυνάμεις ασφάλειας μεταφέρθηκαν σε νησίδα του Έβρου προκειμένου να περάσουν σε ελληνικό έδαφος.

Οι υβριδικού τύπου τουρκικές επιχειρήσεις σε βάρος της Ελλάδας ενισχύονται έτι περαιτέρω με μία οργανωμένη τουρκική καμπάνια που βρίσκεται σε εξέλιξη στα κοινωνικά δίκτυα (social media) και παροτρύνει τους παράτυπους μετανάστες να κινηθούν μαζικά προς την Ελλάδα.  Αξίζει ωστόσο να επισημανθεί ότι η εργαλειοποίηση των προσφύγων και παράτυπων μεταναστών συντελείται από το σύνολο του πολιτικού κόσμου στην Τουρκία. Επί παραδείγματι, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, σε πρόσφατη συνέντευξή του απευθυνόμενος στους παράτυπους μετανάστες ανέφερε επί λέξη: «Αν δώσετε χρήματα, οι λαθρέμποροι μπορούν να σας φέρουν και να σας πάνε οπουδήποτε».

Το τελευταίο μάλιστα χρονικό διάστημα γίνεται χρήση μεγάλων σκαφών σε τουρκικά λιμάνια στα οποία επιβιβάζονται εκατοντάδες μετανάστες, με κατεύθυνση την Ιταλία, γεγονός που είναι αδύνατο να μην γίνεται αντιληπτό από τις τουρκικές αρχές. Προς αποτροπή των όποιων τουρκικών σχεδιασμών, η  Ελλάδα με απόφαση του ΚΥΣΕΑ επεκτείνει τον φράκτη στον Έβρο και ενισχύει τα ηλεκτρονικά μέσα παρακολούθησης. Από τις αρχές μάλιστα του χρόνου απετράπη η είσοδος περίπου 155 χιλιάδων παράτυπων μεταναστών στην ελληνική επικράτεια.

Την ίδια στιγμή, η Αθήνα διεθνοποιεί τις τουρκικές απειλές σε βάρος της εθνικής κυριαρχίας και θωρακίζεται αμυντικά με την υπό εξέλιξη αναβάθμιση ογδόντα τριών F-16 Block 52+ και 52+Advanced στην εκδοχή “Viper” με συμμετοχή της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) στο τεχνολογικό πεδίο των μαχητικών αεροσκαφών. Ταυτόχρονα, η χώρα μας υλοποιεί την προμήθεια 18 γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών 4ης γενιάς Rafale με τις παραδόσεις των 6 πρώτων να ολοκληρώνονται μέχρι το τέλος του έτους, ενώ εκκινήθηκαν οι διαδικασίες για την απόκτηση επιπλέον 6 αεροσκαφών με τη σύναψη σχετικής συμφωνίας. Επιπρόσθετα, η Ελλάδα προχωράει, έπειτα από την υπογραφή συμφωνίας, στην απόκτηση τριών νέων, υπερσύγχρονων φρεγατών Belh@rra με δυνατότητα για προμήθεια μίας επιπλέον φρεγάτας.

Υπό τα δεδομένα, η πρόταση του προέδρου Ερντογάν από το βήμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ για διάλογο με την Ελλάδα είναι καθαρά προσχηματική. Και τούτο διότι  η Τουρκία έχει εκδώσει casus beli σε βάρος της χώρας μας με απόφαση της τουρκικής εθνοσυνέλευσης εν ισχύ από το 1995, και αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου. Εντελώς προσχηματική είναι επίσης και η παραίνεση του Τούρκου προέδρου για σχέσεις καλής γειτονιάς και συνθήκες ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο τη στιγμή που η χώρα του κατέχει εδάφη ξένων χωρών μεταξύ των οποίων και εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας (!)

Εν κατακλείδι, η τουρκική απόπειρα συκοφάντησης της Ελλάδας από το βήμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ καταρρέει υπό το φως της πραγματικότητας. Η Αθήνα θωρακίζεται αμυντικά και αντιμετωπίζει υβριδικού τύπου επιχειρήσεις προστατεύοντας τα σύνορα της, και περιμένοντας στο φως της ημέρας όσους απειλούν ότι τάχα θα έρθουν κάποιο βράδυ ξαφνικά στην ελληνική επικράτεια.