Γιατί ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει αρχίσει και είναι υβριδικός

Μετά από την αποτυχία των συνομιλιών ΗΠΑ-Κίνας,στις 18/3/21 στην Αλάσκα, η Κίνα έδειξε φανερά πλέον πως είναι έτοιμη να αντιδράσει στις επιθετικές κινήσεις των Αμερικανών. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μπλίνκεν ξεκίνησε στην Αλάσκα τις συνομιλίες με μια διατριβή για τα ανθρώπινα δικαιώματα των Ουιγούρων Μουσουλμάνων και ο Κινέζος επιτετραμμένος ανταπάντησε για τα δικαιώματα των μαύρων στις ΗΠΑ.

Η πιθανή συνεννόηση των δύο γιγάντων πήγε στο βρόντο και η επιθετική πολιτική των ΗΠΑ κατά της Κίνας πήρε το δρόμο της εφαρμογής της από την νέα κυβέρνηση Μπάιντεν. Από την εποχή που ο πρόεδρος Ομπάμα διακήρυξε το δόγμα της στροφής προς την Ανατολική Ασία, δηλαδή την Κίνα, η πολιτική των ΗΠΑ μεγαλώνει την πίεση κατά του γίγαντα της Ασίας σε όλα τα επίπεδα.

Με κυρώσεις κατά εταιριών, επιβολή δασμών, στρατιωτικές προκλήσεις στην Νότια Κινέζικη Θάλασσα και συνεχείς αναβαθμίσεις των σχέσεων ΗΠΑ-Ταϊβάν, πράξεις οι οποίες προκαλούν ευθέως την Κίνα και αυξάνουν τα εθνικιστικά αντανακλαστικά κάποιων κύκλων στο Πεκίνο. Μόλις στις 8/4 οι ΗΠΑ επέβαλαν νέες κυρώσεις εις βάρος εφτά εταιρειών υπέρ-υπολογιστών γιατί συνεργάζονται με τον κινεζικό στρατό για ανάπτυξη νέων όπλων. Την επομένη η Κίνα υποσχέθηκε πως θα ανταπαντήσει στη νέα αυτή πρόκληση. Στην Ευρώπη οι ΗΠΑ έχουν απειλήσει με κυρώσεις εταιρείες οι οποίες συμμετέχουν στην κατασκευή του Nord Stream 2, του νέου αγωγού φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας.

Η ενεργειακή αυτή σύνδεση της Γερμανίας με την Ρωσία, αποτελεί μια πρόκληση για τις ΗΠΑ οι οποίες προσδοκούν να πωλήσουν οι ίδιες φυσικό αέριο στην Ευρώπη αλλά και να περιορίσουν την Ρωσία στην αγορά αυτή. Δεν είναι λοιπόν καθόλου περίεργο πως η Ουκρανία, η οποία επίσης θα αποστερηθεί πόρους από την παράκαμψή της για την μεταφορά αερίου στην Ευρώπη, προσβλέπει σε μία σύγκρουση με την Ρωσία, ώστε να σταματήσει αυτή η κατασκευή. Αυτό βέβαια δεν θα το έκανε ποτέ δίχως την προτροπή ή τις διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ για συνδρομή σε τυχόν σύγκρουση με τη Ρωσία, πράγμα το οποίο έγινε και επισήμως από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.

Το μέτωπο της Ουκρανίας

Η σπίθα που θα μπορούσε να ανάψει μια τέτοια φωτιά είναι η αυτόνομη περιοχή του Ντόνμπας την οποίαν διεκδικούν οι Ρωσόφωνοι της ανατολικής Ουκρανίας, όπου βρίσκεται και το μεγαλύτερο μέρος της βαριάς βιομηχανίας και το κάρβουνο του Κιέβου. Αυτή τη στιγμή η Ρωσία ανησυχεί για τη συγκέντρωση ουκρανικών στρατευμάτων και το ίδιο αντιστρόφως και η Ουκρανία.

Η καγκελάριος Μέρκελ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο Πούτιν ζητώντας του να αποσύρει στρατεύματα από τα σύνορα, για να ομαλοποιηθεί η κατάσταση. Ήδη βρίσκεται στην Ευρώπη ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ και έρχεται και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών για να συναντηθούν με τη διοίκηση του ΝΑΤΟ για την κρίση στην Ουκρανία, κάτι που δείχνει την εξαιρετική σημασία του μετώπου της Ουκρανίας για τις ΗΠΑ.

Στο παιγνίδι αυτό είναι εμπλεγμένη και η Τουρκία η οποία έχει πουλήσει 12 τουρκικά drones Bayraktar,τα οποία αποδείχθηκαν αρκούντως αποτελεσματικά στον πόλεμο Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν. Όλα αυτά συνάδουν σε μια στημένη σκηνοθεσία ουκρανό-ρωσικής  σύγκρουσης, η οποία όμως μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις και να μετατρέψει την Ευρώπη σε μια αρένα όπου οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι θα ξεκαθαρίσουν τις μεταξύ τους σχέσεις, δηλαδή τη θέση ηγέτη και υπηκόου ή τη σχέση μεγάλης δύναμης προς μεγάλη δύναμη.

Υβριδικός Παγκόσμιος Πόλεμος

Είναι προφανές πως οι ΗΠΑ δεν θα συμμετέχουν ενεργά σε μια τέτοια σύγκρουση, αλλά θα τους δοθεί η δυνατότητα να επιβάλουν σκληρότατες κυρώσεις στη Ρωσία, στην πραγματικότητα κατεβάζοντας ένα Σιδηρούν Παραπέτασμα από την άλλη πλευρά του λόφου, ακόμα και αποκλείοντας τη Ρωσία από το σύστημα πληρωμών SWIFT, κάτι που θα αποτελούσε την “πυρηνική επιλογή” όπως ανέφερε ο Ρώσος Αντιπρόεδρος  του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Dmitri Medvedev.

Έχω γράψει από καιρό πως αυτή τη στιγμή ζούμε έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά σε υβριδική μορφή. Τον πόλεμο αυτόν τον έχουν κηρύξει οι ΗΠΑ βασισμένες στο δόγμα ότι μόνο η διοίκηση των κρατών με φιλελεύθερες δημοκρατικές κυβερνήσεις, με βασική αρχή την αρχή του δικαίου και ανοιχτές αγορές, μπορούν να διασφαλίσουν τα ζωτικά συμφέροντά τους. Τα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ φαίνεται πως εκτείνονται, όπως μπορούμε να συμπεράνουμε, σε όλο τον πλανήτη μετά την πτώση της ΕΣΣΔ και την ένταξη της πρώην Ανατολικής Ευρώπης στο ΝΑΤΟ.

Η κοσμοαντίληψη αυτή είναι εξ’ ίσου ιδεοληπτική με τις αρχές του “επιστημονικού” σοσιαλισμού, οι οποίες κατέρρευσαν μαζί με την ΕΣΣΔ και την αποδοχή από τους πραγματιστές του Πεκίνου, πως η συνέργεια μονοκομματικού αυταρχικού κράτους και καπιταλισμού μπορεί να οδηγήσει σε πραγματική ανάπτυξη μια χώρα, τόσο φτωχή, όσο ήταν η Κίνα. Οι ιδεολογικοί παράγοντες όμως αυτής της αντιπαράθεσης μοιάζουν περισσότερο με μια κούρσα για την διατήρηση της παγκόσμιας ηγεμονίας, παρά για την διάδοση αξιών και ανθρωπιστικών αρχών.

Η Κίνα αντεπιτίθεται;

Μετά την παταγώδη αποτυχία της συνάντησης Κίνας-ΗΠΑ στην Αλάσκα στις 18-19 Μαρτίου η Κίνα αντέδρασε άμεσα με την επίσκεψη του υπουργού Εξωτρικών Wang Yi στην Δυτική Ασία. Επισκέφθηκε τα Εμιράτα, το Μπαχρέιν, τη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία, το Ομάν, το Ιράν και είχε τηλεφωνικές επαφές με Ιορδανία και Ιράκ. Όλες αυτές οι χώρες έχουν συμφωνήσει για τη συμμετοχή τους μαζί με τον Λίβανο και την Υεμένη στο σχέδιο της Πρωτοβουλίας των Ζωνών και των Δρόμων, σχέδιο το οποίο έχει ξεκινήσει η Κίνα για την σύνδεσή της με υποδομές σε δρόμους, σιδηροδρομικά δίκτυα και πλοία με ολόκληρη την Ευρασία, και με ολόκληρη την υδρόγειο.

Στο Ιράν ο Wang Yi στις 27/3 υπέγραψε μια συμφωνία μαμούθ, η οποία αναφέρεται σε εμπόριο μεταξύ των δυο χωρών, ύψους 600 δισ. δολαρίων σε διάστημα δεκαετίας. Στην πραγματικότητα η συμφωνία δεν έχει δημοσιοποιηθεί και γνωρίζουμε μόνο τις βασικές αρχές από την κοινή δήλωση των υπουργών των δύο χωρών. Προβλέπει συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, τεχνολογική, οικονομική, αμυντική βιομηχανία, επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας και σε τομείς διπλωματίας και διεθνών οργανισμών. Η συμφωνία αυτή είχε προαναγγελθεί και αναφέρεται στο κοινό ανακοινωθέν από την επίσκεψη του προέδρου Σι στο Ιράν, τον Ιανουάριο του 2016.

Αυτό που για πολλούς αποτελεί το πιο ενδιαφέρον σημείο αυτής της συμφωνίας είναι η πιθανή αναφορά σε ένα διαφορετικό σύστημα πληρωμών μεταξύ Ιράν και Κίνας, το οποίο θα παρακάμπτει το σύστημα SWIFT και το δολάριο ως νόμισμα πληρωμών και θα το αντικαθιστά με το ρινμίνμπ (γουάν). Αυτό θα επέτρεπε την αποφυγή του ελέγχου των πληρωμών σε δολάρια και ως εκ τούτου την επιβολή κυρώσεων στις εταιρείες που επενδύουν και εργάζονται στο Ιράν.

Μια τέτοια προσπάθεια θα ήταν μια ευθεία αμφισβήτησης της παντοδυναμίας του δολαρίου πάνω στην οποία στηρίζεται και η Αμερικανική οικονομία. Θα ήταν πράγματι μια επίθεση κατά των ζωτικών συμφερόντων των ΗΠΑ, η οποία θα θεωρηθεί κήρυξη πολέμου από τα γεράκια της Ουάσιγκτον. Μένει να δούμε πως θα πραγματωθεί αυτή η συμφωνία και αν θα έχει πραγματικές επιπτώσεις στην περιοχή ή θα παραμείνει ένα σχέδιο στα χαρτιά μεταξύ δύο χωρών, οι οποίες έχουν μεν κοινά συμφέροντα, ως στόχοι της αναθεωρητικής πολιτικής των ΗΠΑ, αλλά και διαφορετικές πολιτικές για την αντιμετώπιση κυρίως τοπικών προβλημάτων, τα οποία είναι απίθανο να επιλυθούν, δίχως την συμμετοχή των ΗΠΑ και του Ισραήλ.

Συμπεράσματα

Αυτή η έκδηλη επίθεση των ΗΠΑ κατά Κίνας, Ρωσίας και Ιράν δημιουργεί μια πρόκληση για έναν de facto διχασμό της διεθνούς κοινότητας. Το ποιος θα είναι με την μία ή την άλλη πλευρά θα καθορίσει και την εξέλιξη αυτής της αντιπαράθεσης, εάν και εφόσον οι ΗΠΑ θελήσουν να εφαρμόσουν μια μακροχρόνια στρατηγική στραγγαλισμού των αντιπάλων τους. Αυτό συνεπάγεται κατ’ ελάχιστον:

• Πρώτον, την απόλυτη συμπόρευση των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων με την αμερικανική πολιτική.
• Δεύτερον, την απόλυτη συμπόρευση Ιαπωνίας, Νότιας Κορέας, Φιλιππίνων, Βιετνάμ, Μαλαισίας, με την αμερικανική πολιτική.
• Τρίτον, την διατήρηση του δολαρίου στην πρωτεύουσα θέση ως διεθνούς νομίσματος συναλλαγών και άρα το σταθερό οικονομικό προβάδισμα της οικονομίας των ΗΠΑ, δίχως βαθιές κρίσεις. Αυτό συνεπάγεται μια συνετή οικονομική πολιτική. Επίσης θα πρέπει οι ΗΠΑ να διατηρήσουν το προβάδισμα στον τομέα της τεχνολογίας και της άμυνας, με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσον.
• Τέταρτον, μια νέα πολιτική σε σχέση με τρίτες χώρες, Ινδίες, Νότια Αμερική, Αφρική η οποία θα προσομοιάζει με την πολιτική Πρωτοβουλίας των Ζωνών και των Δρόμων της Κίνας και θα δίνει προτεραιότητα στην ανάπτυξη αυτών των περιοχών απομακρύνοντας τες από το άρμα της Κίνας.

Χωρίς τις πολιτικές αυτές η “νέα τάξη πραγμάτων” κρύβει πολλές πιθανότητες για λανθασμένες αποφάσεις εκατέρωθεν, αύξηση της αντιπαλότητας και κινδύνους για μεγαλύτερη αστάθεια στη διεθνή κατάσταση, πολιτικά και οικονομικά. Ακόμα και μία σύγκρουση με συμβατικά όπλα είναι μέρος της εξίσωσης για τη λύση αυτού του ιστορικού προβλήματος. Πάντως η προεδρία Μπάιντεν φαίνεται να ξεκινά πολύ άσχημα στον τομέα των διεθνών σχέσεων.