Η δολοφονία Κασόγκι μοχλός πίεσης στην Σαουδική Αραβία – Τι επιδιώκει ο Μπάιντεν

Η αλλαγή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής προς τη Σαουδική Αραβία γίνεται ολοένα και πιο έντονη, καθώς ο Τζο Μπάιντεν επαναφέρει την υπόθεση της δολοφονίας του αντιφρονούντα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, σε μια προσπάθεια να ασκήσει πίεση στο Ριάντ,  που ενδέχεται να έχει το διττό στόχο να το αποτρέψει από πυρηνικές φιλοδοξίες και να το απομακρύνει από την Κίνα.

H δημοσιοποίηση της έκθεσης του Γραφείου του Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών των ΗΠΑ αναφέρει ότι «καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, επικύρωσε την επιχείρηση στην Κωνσταντινούπολη για τη σύλληψη ή τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Κασόγκι». Επισημαίνει ακόμα, ότι «ο πρίγκιπας διάδοχος θεωρούσε τον Κασόγκι απειλή για το Βασίλειο και γενικότερα στήριζε την προσφυγή σε βίαια μέτρα, εφόσον χρειαζόταν, για να φιμωθούν οι αντιφρονούντες στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου και του Κασόγκι».

Το υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδική Αραβίας αντέδρασε έντονα με ανακοίνωσή του στο συμπέρασμα της έκθεσης, αναφέροντας ότι «η κυβέρνηση του Βασιλείου απορρίπτει πλήρως την (…) εκτίμηση στην έκθεση που αφορά την ηγεσία του βασιλείου και σημειώνει ότι η έκθεση περιείχε ανακριβείς πληροφορίες και συμπεράσματα…Το Ριάντ δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποδεχθεί  αυτά τα ψευδή και επιζήμια συμπεράσματα».

Επισημαίνεται, ότι  λίγο μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης  ο υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δηλωσε οτι οι ΗΠΑ απογόρευσαν την  είσοδο στη χώρα σε 76 Σαουδάραβες, τονίζοντας ότι δεν θα ανεχθούν πρόσωπα τα οποία απειλούν ή επιτίθενται σε ακτιβιστές, αντιφρονούντες και δημοσιογράφους εκ μέρους ξένων κυβερνήσεων, ανακοίνωσε.

Ο  Μπάιντεν με μια σειρά κινήσεων προσπαθεί, σύμφωνα με αναλυτές να ασκήσει επιρροή στα αραβικά κράτη. Πάγωσε προσωρινά την πώληση των μαχητικών τύπου F-35 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανακοίνωσε τη διακοπή της αμερικανικής υποστήριξη στο στρατιωτικό συνασπισμό κρατών που καθοδηγείται από τη Σαουδική Αραβία και πολεμάει τους σιίτες αντάρτες Χούθι στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης  και ανέστειλε τις πωλήσεις πυρομαχικών προς αυτήν. Παράλληλα το State Department επανεξετάζει τον αποχαρακτηρισμό ως τρομοκρατική οργάνωση του κινήματος Χούθι, το οποίους στηρίζει το Ιράν.

Σύμφωνα με αμερικανικά δημοσιεύματα εμφανίζονται ανήσυχοι Κογκρέσο και Μπάιντεν στο ενδεχόμενο η Σαουδική Αραβία  να αποκτήσει πυρηνικά και κατά καιρούς έχουν επικρίνει τις πωλήσεις όπλων που γίνονται από άλλο κράτος. Ο πρίγκιπας διάδοχος με αρκετούς από την σαουδική ελίτ, επισημαίνουν Αμερικανοί αναλυτές, αισθάνεται ότι μια σχέση με την Κίνα που δίνει στη χώρα του τη δυνατότητα να αποκτήσει δικό της πυρηνικό οπλοστάσιο, έχει περισσότερο νόημα από τη συνεχή εξάρτηση από την Ουάσινγκτον.

Πεκίνο-Ριάντ

Η Σαουδική Αραβία  λέγεται ότι έχει ξεκινήσει ένα μυστικό πυρηνικό πρόγραμμα που υποστηρίζεται από την Κίνα, καθώς θεωρεί άμεση απειλή εκείνο του Ιράν. Έχει κατασκευάσει με τη βοήθεια της Κίνας, όπως ανέφερε η αμερικανική εφημερίδα “The Wall Street Journal” μια εγκατάσταση για την εξόρυξη ουρανίου, που βρίσκεται σε μια αραιοκατοικημένη περιοχή στα βορειοδυτικά της χώρας. Ο διάδοχος του θρόνου δεσμεύτηκε το 2018 ότι «εάν το Ιράν αναπτύξει μια πυρηνική βόμβα, θα το ακολουθήσουμε το συντομότερο δυνατό».

Επίσης, σύμφωνα με ανάλυση του αμερικάνικου “The Middle East Institute” το Ριάντ έχει αποκτήσει συστηματικά γνώσεις για εξαγωγή ουρανίου, πυρηνική μηχανική και βαλλιστικούς πυραύλους και έχει αρνηθεί να ελέγξει τα όρια της παραγωγής πυρηνικών καυσίμων. Παράλληλα, εξακολουθεί να διαθέτει οπλοστάσιο κινεζικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς.

Αν και παραδοσιακά οι ΗΠΑ αποτελούν το κυριότερο αμυντικό εταίρο του Βασιλείου, τα τελευταία χρόνια αυτό έχει επιδιώξει να διαφοροποιήσει την αγορά όπλων για να καλύψει τις ανάγκες του. Η αμυντική συνεργασία Πεκίνου-Ριάντ επικεντρώθηκε κυρίως σε πωλήσεις όπλων και σε συστήματα που άλλοι προμηθευτές (ΗΠΑ και Δύση) αρνήθηκαν να του παρέχουν λόγω των περιορισμών για τη διάδοση των πυρηνικών και εξαιτίας ισραηλινών πιέσεων.

Πιέσεις Μπάιντεν

Η πυρηνική συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν του 2015 θεωρήθηκε από το Ριάντ προδοσία από την πλευρά των ΗΠΑ. Η Σαουδική Αραβία νιώθει σύμφωνα με άρθρο του περιοδικού “Foreign Policy” το  φόβος της εγκατάλειψης από τις ΗΠΑ, που έχει τις ρίζες του στην “Αραβική Άνοιξη”, που ξεκίνησε πριν από μια δεκαετία περίπου και υποστηριχθηκε από την κυβέρνηση Ομπάμα. Οι επαναστάσεις ανέδειξαν και έφεραν στην εξουσία καταπιεσμένες σουνιτικές ομάδες, που συνεχίζουν να θεωρούνται απειλή για τα κοσμικά καθεστώτα των αραβικών κρατών.

Ο Μπάιντεν για να μπορέσει να ασκήσει περισσότερη επιρροή στο Ριάντ για  να το αποτρέψει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, πρέπει σύμφωνα με Αμερικανούς αναλυτές, να σχηματίσει έναν συνασπισμό δυτικών συμμάχων και κρατών της Μέσης Ανατολής, που θα του δώσει τη δυνατότητα να το πράξει. Οι αμερικανό-σαουδικές σχέσεις απαιτούν ευαίσθητους χειρισμούς ώστε το Ριάντ να μην θεωρήσει ότι εγκαταλείπεται από την Ουάσινγκτον, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση το Βασίλειο δεν θα περιορίσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες του, αλλά και θα στραφεί ακόμα περισσότερο προς την Κίνα.

Η νέα αμερικανική πολιτική για την Μέση Ανατολή αποτελεί ένα σύνθετο πάζλ καθώς τα κράτη του Κόλπου και το Ισραήλ θεωρούν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν μείζων απειλή για την εθνική τους ασφάλειας Πόσο περισσότερο η Σαουδική Αραβία που αποτελεί ηγετικό κράτος της περιοχής και ανταγωνίζεται με το Ιράν για την περιφερειακή κυριαρχία. Τα αραβικά κράτη και το Ισραήλ που είναι σύμμαχοι της Ουάσινγκτον, δεν επιθυμούν την αμερικάνικη επιστροφή στη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και αντιστέκονται καθώς εκτιμούν ότι θα ωφελήσει την κυβέρνηση της Τεχεράνης.