Γιατί οι μοτοσικλέτες επανακάμπτουν στα πεδία των μαχών

Η διάδοση της χρήσης drones και “περιπλανώμενων πυρομαχικών” στο πεδίο της μάχης, έχει σημάνει μια αλλαγή στο πως βλέπουμε την κίνηση στρατευμάτων. Η μέχρι τώρα τακτική της μεταφοράς από και προς το πεδίο σε μεγάλα οχήματα και από εκεί σε τεθωρακισμένα σημαίνει ότι τοποθετείς “όλα τα αυγά σε ένα καλάθι”. Με ένα πλήγμα καταστρέφεται όχι απλά ένα όχημα, αλλά τίθεται εκτός δράσης το πλήρωμα του οχήματος και η μεταφερόμενη ομάδα. Μια λύση που αναπτύχθηκε από ανταρτικές δυνάμεις είναι οι μοτοσικλέτες.

Η εναέρια απειλή πάντα υπήρχε, τουλάχιστον από τα τέλη του 1914 και μετά, αλλά η ύπαρξη πλήθους μικρών δυσδιάκριτων (και πολλές φορές αθόρυβων) ιπτάμενων αντικειμένων με φονικές ικανότητες καθιστά τα ευκόλως αναγνωρίσιμα ογκώδη οχήματα δελεαστικούς στόχους. Πάμπολλα βίντεο από το ουκρανικό μέτωπο δείχνουν στρατιώτες να φέρονται στο εξωτερικό ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ, ώστε να μπορούν να τα εγκαταλείψουν άμεσα αν αυτά δεχτούν πλήγμα. Δηλαδή δεν βλέπουν τα οχήματα σαν προστατευτικά κελύφη, αλλά σαν παγίδες, από τις οποίες δεν θα μπορέσουν να βγουν, αν αυτά πληγούν. Έτσι κι αλλιώς πρέπει να το εγκαταλείψουν για να επιτελέσουν τον ρόλο τους στη μάχη.

Από την άλλη η μηχανοκίνηση δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί, καθώς αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το πεζικό στερείται ταχείας μεταφοράς από και προς τον αντικειμενικό σκοπό. Το ερώτημα που παραμένει είναι πώς να καταπολεμήσουμε αυτούς τους τύπους μη-επανδρωμένων μέσων και τις νέες μορφές πολέμου με drones. Η απάντηση είναι ταχύτητα και ευελιξία, αλλά και δυσκολία αναγνώρισης από τα νέα εναέρια μέσα. Αντάρτες και δυνάμεις αναγνώρισης χρησιμοποιούν μοτοσικλέτες!

Οι διαβόητες μονάδες μοτοσικλετών Kradschützen Truppen της Γερμανίας αποτέλεσαν μεταπολεμικά σταθερή αναφορά σε ταινίες με θέμα τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της εντύπωσης που προξένησαν. Ένας ανώνυμος στρατιώτης των Συμμάχων ανέφερε στο περιοδικό Motorcyclist το 1941 σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μοτοσικλετών στον πόλεμο:

«Η δύναμη των στρατευμάτων επί μοτοσικλετών οφείλεται στο γεγονός ότι πληρούν τις θεμελιώδεις απαιτήσεις της μονάδας μάχης, στον υψηλότερο βαθμό. Πρώτον έχουν γρήγορη κινητικότητα και ελευθερία δράσης και δεύτερον έχουν τρομερή δύναμη πυρός. Ο αναβάτης φέρει εκτός από το πιστόλι του ένα συμπλήρωμα χειροβομβίδων, ένα αυτόματο τυφέκιο και ένα υποπολυβόλο. Αν έχει σύντροφο σε πλαϊνό καρότσι, ο οπλισμός υπερδιπλασιάζεται».

Οι μοτοσικλέτες μεταπολεμικά

Μεταπολεμικά, ο ρόλος της μοτοσικλέτας υποβαθμίστηκε και σε κάποιους στρατούς εξέπεσε εντελώς, παρότι η τεχνολογία των μοτοσικλετών αναβαθμιζόταν. Οι μοτοσικλέτες cross έχουν δοκιμαστεί εκτενώς από τις ΗΠΑ, αν και στις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή περιορίστηκαν σε εξειδικευμένη χρήση. Λόγω κινδύνου ενέδρας προτιμήθηκαν προστατευμένα οχήματα, αλλά καθώς οι πιο συμβατικές επιχειρήσεις επανέρχονται οι μοτοσικλέτες ίσως επανακάμψουν.

Οι αερομεταφερόμενες και οι ειδικές δυνάμεις των ΗΠΑ διατήρησαν το ενδιαφέρον τους για τις μοτοσικλέτες με κίνηση στους δύο τροχούς. Υπάρχουν αρκετοί ρόλοι που οι μοτοσικλέτες μπορούν να φανούν χρήσιμες. Το πρώτο είναι η κινητικότητα των δυνάμεων που πραγματοποιούν επιδρομές και αναγνώριση. Ακόμα χρησιμοποιούνται για αποστολή μηνυμάτων και σημάτων στο σύγχρονο περιβάλλον περιορισμένων-απαγορευμένων επικοινωνιών, για εντοπισμό εξοπλισμού, για διάβαση ποταμού, για τοποθέτηση αισθητήρων και για συνοδεία σε μονάδες κρούσης.

Κάποιες σύγχρονες μονάδες, συμβατικές, αλλά και ατάκτων, έχουν ήδη υιοθετήσει τις μοτοσικλέτες ως βασικό κομμάτι του δόγματος τους, ιδιαίτερα στο Σαχέλ. Οι μονάδες ειδικών επιχειρήσεων (SOF)  του Μάλι χρησιμοποιούν μοτοσικλέτες, καθώς και οι (αντίπαλοι τους) αντάρτες της τοπικής Αλ Κάιντα (JNIM – Jama’at Nasr al-Islam wal Muslimin). Η ταχύτητα και η ευελιξία τους είναι απαράμιλλη σε πυκνό και βραχώδες έδαφος, αφού μπορούν να διασκορπίζονται και να κρύβονται γρήγορα από εχθρικά αεροσκάφη και εναέρια μέσα επιτήρησης.

Τέτοια σύγχρονες αντισυμβατικές μονάδες μοτοσικλετιστών, όπως η οργάνωση JNIM, εξαπολύουν επιθέσεις μεγάλης κλίμακας εναντίον χωριών και εχθρικών θέσεων, έχοντας εμβαθύνει στις τακτικές αυτού του νέου είδους μηχανοκίνητου πολέμου. Έτσι, επιτίθενται αστραπιαία, υπερβαίνοντας τις εχθρικές αμυντικές θέσεις εν ριπή οφθαλμού. Ταυτόχρονα, είναι προφανές ότι προσφέρουν πολύ αυξημένες δυνατότητες αναγνώρισης ενώ μπορούν ακόμη και να χρησιμοποιηθούν για τη ταχύτατη μεταφορά όπλων υποστήριξης σε θέσεις βολής.

Αυτή η νέα τάση στις μάχες τύπου στέπας έχει δείξει ότι μπορεί να είναι αποτελεσματική ενάντια στα drones. Η Γαλλία έχει για χρόνια χρησιμοποιήσει drones εναντίον της JNIM και άλλων ανταρτικών ομάδων που βασίζονται σε μοτοσικλέτες, αλλά δεν έχει να επιδείξει επιτυχίες. Τα drones έχουν μεταλλάξει τις πολεμικές συγκρούσεις. Οι μοτοσικλέτες, όπως οι Σκύθες έφιπποι τοξότες, είναι ιδανικές για γρήγορες και οικονομικά αποδοτικές καταδρομικές επιθέσεις. Προς το παρόν, αν κρίνουμε από το Σαχέλ, μπορούν να “ξεγελάσουν” τα drones.

Το μέλλον του πεδίου μάχης

Ο πόλεμος προφανώς έχει εξελιχθεί από την εποχή των έφιππων τοξοτών, αλλά η ιστορία έχει δείξει ότι ο συμβατικός πόλεμος συνήθως κερδίζεται με ταχύτητα και γρήγορους ελιγμούς. Αυτό αναφέρεται όχι μόνο στον μεμονωμένο στρατιώτη, αλλά στη δομή διοίκησης και υποστήριξης. Και τα drones και οι μοτοσικλέτες, βασίζονται στην ταχύτητα και την προσαρμοστικότητα. Αν και τα drones είναι σχεδιασμένα να δρουν εναντίον χερσαίων δυνάμεων που δρουν με ταχύτητα, έχουν πρόβλημα να αντιμετωπίσουν δυνάμεις που χρησιμοποιούν μοτοσικλέτες.

Οι μοτοσικλετιστές μπορούν να κρυφτούν σε δάση, σε στενά αστικά περιβάλλοντα ή να πορευτούν κατά μήκος μιας χαράδρας για να αποφύγουν τον εντοπισμό και να το κάνουν με ταχύτητα. Αυτοί οι παράγοντες πιθανότατα θα οδηγήσουν στρατούς και αντάρτες να υιοθετούν πιθανώς ένα πιο γρήγορο δόγμα πολέμου μοτοσικλέτας για να ξεπεράσουν τον αυξανόμενο αριθμό αυτόνομων drones και “περιπλανώμενων πυρομαχικών”.

Πολλοί βλέπουν τα σύγχρονα δίτροχα σαν μοντέρνες εκδοχές των πολεμικών ίππων. Ακόμη και το ιππικό είχε διαφορετικούς τύπους. Οι Μονάδες μοτοσικλετιστών, όμως, δεν μπορούν να παίξουν το ρόλο που έπαιζε το βαρύ ιππικό στο παρελθόν, δηλαδή της κρούσης για διάσπαση της εχθρικής διάταξης. Γι’ αυτόν τον ρόλο αναπτύχθηκαν τα άρματα μάχης, η “αιχμή του δόρατος” της σύγχρονης επίθεσης.

“Έφιππο” πεζικό

Οι μοτοσικλετιστές, όμως, μπορούν να παίξουν τον ρόλο του ελαφρού ιππικού. Μέχρι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το έφιππο πεζικό χρησιμοποιούσε άλογα για να μετακινείται πιο γρήγορα. Οι αρχικοί δραγόνοι ήταν έφιπποι πεζικάριοι. Σύμφωνα με την Encyclopædia Britannica του 1911, «οι έφιπποι τυφεκιοφόροι είναι κατά το ήμισυ ιππικό, το έφιππο πεζικό είναι απλώς ένα ιδιαίτερα ευκίνητο πεζικό». Σήμερα, το μηχανοκίνητο πεζικό είναι διάδοχος του έφιππου πεζικού.

Η αυστραλιανή 4η Ταξιαρχία Ελαφρού Ιππικού που συμμετείχε στην μάχη της Beersheba (1917) ήταν έφιπποι τυφεκιοφόροι. Τα συντάγματα έφιππων τυφεκιοφόρων δεν έχουν τη μάζα ενός έφιππου τάγματος πεζικού, καθώς μια ελαφριά ταξιαρχία ιππικού μπορούσε να συγκεντρώσει τόσα τουφέκια στην παράταξη όσο ένα μόνο τάγμα. Γι’ αυτό και η λόγω της έλλειψης μάζας αξιοποιούσαν τη μεγαλύτερη κινητικότητα, αντί να πραγματοποιούν κλιμακωτές μαζικές επιθέσεις.

Εκεί που πραγματικά διαχωρίζονται οι μονάδες μοτοσικλετιστών από το ιππικό είναι ότι οι πρώτοι δεν διεξάγουν μάχη έφιπποι. Το πεζικό με μοτοσικλέτες μπορεί με την ταχύτητα και την ευελιξία να διασπάσει την εχθρική διάταξη, αλλά πρέπει να “ξεπεζεύσει” για να πολεμήσει. Σε αυτό δεν διαφέρει από το μηχανοκίνητο πεζικό. Εκεί που διαφέρουν είναι ότι το μηχανοκίνητο πεζικό χρησιμοποιεί θωρακισμένα οχήματα για την προστασία των μεταφερόμενων πεζικάριων από εχθρικά πυρά ελαφρών όπλων ή θραύσματα πυροβολικού. Αλλά σε μια εποχή όπου όλο και περισσότερο τα εχθρικά πυρά γίνονται στοχευμένα από την χρήση drones και GPS, τα ΤΟΜΠ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού) μπορεί να αποδειχτούν μεταλλικά φέρετρα.

Δύο είδη μοτοσικλέτες

Οι μοτοσικλέτες χωρίζονται γενικά σε δύο κατηγορίες, πτυσσόμενες/αναδιπλούμενες και συμβατικές. Οι αναδιπλούμενες μοτοσικλέτες μπορούν να μεταφερθούν και να αναπτυχθούν πιο εύκολα, ειδικά αεροπορικώς. Ένα παράδειγμα είναι το πτυσσόμενο μοτοποδήλατο DiBlasi, που στοιχίζει σχεδόν 2.000 δολάρια. Με έναν μικρό κινητήρα 50 κυβικών και συνολικό βάρος μικρότερο από 30 κιλά, αναπτύσσει ταχύτητα 50 χλμ/ώρα, ενώ διατίθεται και ηλεκτρική έκδοση. Το κύριο πρόβλημα με αυτά τα μικρά οχήματα είναι ότι δεν είναι χρήσιμα εκτός δρόμου.

Για να το αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, η Rokon παράγει μοτοσικλέτες με κίνηση και στους δύο τροχούς από βενζινοκινητήρα 200cc που μπορεί να ρυμουλκεί φορτία 900kgr. Το Γραφείο Σχεδιασμού και Ανάπτυξης King Abdullah II στην Ιορδανία έχει αναπτύξει μια εξειδικευμένη στρατιωτική έκδοση του AB32 Rokon Desert Ranger. Η Rokon παρουσίασε πρόσφατα ένα τρέιλερ για το Ranger που μπορεί να μεταφέρει περίπου 50 κιλά. Στην ίδια ευρεία συνομοταξία είναι και το ρωσικό Taurus 2. Διατίθεται ως κιτ αυτοκατασκευής, είναι χαμηλής ισχύος αλλά ελαφρύ και πολύ ευκίνητο.

Eκτός από κάποιες μικρές τροποποιήσεις (π.χ. θήκες όπλων και φωτισμό) μια στρατιωτική μοτοσικλέτα δεν διαφέρει πολύ από την πολιτική. Έχει σημειωθεί εξέλιξη στην ισχύ, πρώτα με κινητήρες ντίζελ και πιο πρόσφατα με υβριδικούς. Οι μοτοσικλέτες με κίνηση σε όλους τους τροχούς έχουν επίσης εξελιχθεί για στρατιωτική χρήση. Το 2011, η αμερικανική Christini προμήθευσε 90 από τις καινοτόμες μοτοσικλέτες της με κίνηση στους δύο τροχούς στην 82η Αερομεταφερόμενη Μεραρχία.

Η τεχνολογία Christini All Wheel Drive κάνει αυτό που υπόσχεται, τροφοδοτώντας και τους δύο τροχούς, Το Christini AWD Military τώρα διαθέτει ελαστικά με αφρό, GPS, αυτόματο συμπλέκτη κατά του κολλήματος και πρόσθετη προστασία για ευάλωτες περιοχές. Ορισμένες ομάδες ειδικών επιχειρήσεων τα χρησιμοποίησαν στο Αφγανιστάν, όπου το ελαφρύ τους βάρος τους επέτρεπε να μεταφέρονται σε μεσαίου μεγέθους ελικόπτερα, παρέχοντας μεγάλη κινητικότητα σε μικρές ομάδες.

Η KTM και η Kawasaki έχουν αναπτύξει μοτοσικλέτες με κίνηση και στους δύο τροχούς με διαφορετικές προσεγγίσεις. Η τετρακίνηση βοηθά έναν έμπειρο αναβάτη, αν και το επιπλέον βάρος μπορεί να μην είναι ευπρόσδεκτο. Η δυνατότητα χρήσης καυσίμου ντίζελ ή JP8 ίσως είναι το πιο χρήσιμο χαρακτηριστικό για μια στρατιωτική μοτοσικλέτα. Οι Αμερικανοί Πεζοναύτες χρησιμοποιούσε σειρά μοτοσικλετών ντίζελ της Hayes Diversified Technology. Η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε επέτρεπε στη μοτοσικλέτα να επιτύχει 40 χλμ/λίτρο. Ο κινητήρας είναι εφοδιασμένος με ένα τροποποιημένο Kawasaki KLR650. Το βασικό χαρακτηριστικό του είναι η δυνατότητα χρήσης στρατιωτικού/πολιτικού ντίζελ, Bio-Diesel (B20 ή B100), JP4, JP5, JP8, AVTR ακόμη και κηροζίνης.

Υβριδικά και ηλεκτρικά μοντέλα

Άλλη καινοτομία είναι τα υβριδικά συστήματα πρόωσης που επιτρέπουν την αθόρυβη λειτουργία, αλλά και τα αμιγώς ηλεκτρικά που είναι όντως αθόρυβα. Ο διοικητής της Γεωργιανής Λεγεώνας, που μάχεται στο πλευρό της Ουκρανίας, είπε ότι αναζητούν ηλεκτρικές μοτοσικλέτες σε καταστήματα. Η ηλεκτρική μοτοσικλέτα Eleek Atom έχει ήδη κατασκευαστεί για ουκρανικά στρατεύματα, καθώς και ηλεκτρικά ποδήλατα Delfast. Ο λόγος γι’ αυτό είναι να μπορεί ο στρατιώτης να κινείται γρήγορα και αθόρυβα. Αυτά τα δίτροχα είναι σχεδόν stealth.

Η Zero Motorcycles έχει αναπτύξει μια στρατιωτική έκδοση της πλήρως ηλεκτρικής μοτοσικλέτας MX που την ονομάζει MMX. Το χαμηλό ίχνος θερμότητας και θορύβου παρέχουν προφανή πλεονεκτήματα, αλλά το εξίσου προφανές μειονέκτημα είναι η εμβέλεια. Η ενιαία μονάδα ισχύος παρέχει εμβέλεια 170 μιλίων, αλλά σε δύσκολο έδαφος, αυτό μειώνεται. Το φρενάρισμα στα υβριδικά μπορεί να αποταμιεύσει ποσότητες ενέργειας και άρα να επεκτείνει την εμβέλεια.

Ωστόσο, τα πράγματα έχουν προχωρήσει. Η τεχνολογία είναι πιο αξιόπιστη και παρέχει πρόσθετη αντοχή καθώς βελτιώνεται η πυκνότητα ισχύος της μπαταρίας. Η DARPA ανέθεσε σύμβαση ανάπτυξης τεχνολογίας στη Logos Technologies, για την υβριδική στρατιωτική μοτοσικλέτα Silent Hawk. Ο υβριδικός κινητήρας ήταν επίσης σε θέση να κάνει χρήση ντίζελ και καυσίμου JP8. Τα σχέδια της Logos έχουν επίσης προχωρήσει σημαντικά.

Προφανώς οι μοτοσικλέτες δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα ΤΟΜΠ και οπωσδήποτε όχι τα ΤΟΜΑ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης). Οι στρατοί θα συνεχίζουν να χρειάζονται θωρακισμένα οχήματα για να μεταφέρουν το πεζικό στα πρόσω. Οι μοτοσικλέτες προσφέρουν σοβαρά πλεονεκτήματα σε μικρές ευέλικτες δυνάμεις που πρέπει να επιτελέσουν ειδικές αποστολές.

Εκεί που απαιτείται αιφνιδιασμός και ταχύτητα οι μοτοσικλέτες έχουν πλεονέκτημα. Υπερέχουν στο να μεταφέρουν ομάδες που θα στήσουν ενέδρες, θα ναρκοθετήσουν-παγιδεύσουν στα μετόπισθεν της εχθρικής παράταξης, θα κάνουν αναγνώριση ακόμη και σε βάθος. Έτσι χρησιμοποιούνται και στην Ουκρανία. Αλλά ακόμη και σε κατά μέτωπο επιθέσεις μπορούν να κάνουν την διαφορά. Όπως ανέφερε ένας Σύρος διοικητής για την μάχη της Σάλμα «η χρήση περισσότερων από 80 μοτοσικλετών στην τελευταία μάχη για την πόλη είχε τη μεγαλύτερη συμβολή στη νίκη». Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι μοτοσικλέτες θα αρχίσουν να εμφανίζονται στα πεδία των μαχών σε μεγαλύτερους αριθμούς.