Γιατί Τουρκία και Ρωσία έχουν ανάγκη η μία την άλλη
23/10/2025
Οι σχέσεις Τουρκίας–Ρωσίας, ιστορικά πολυδιάστατες και συχνά αντιφατικές, δοκιμάζονται ξανά το 2025. Από κοινού έχουν βιώσει πολέμους, συμμαχίες, εμπορικές συνεργασίες και στρατηγικές αντιπαραθέσεις, αλλά ποτέ δεν μπόρεσαν να βασιστούν σε πλήρη εμπιστοσύνη. Σήμερα, η παλιά “γλυκύτητα” της συνεργασίας έχει μετατραπεί σε μια “ξινή” πραγματικότητα, όπου η διπλωματική ευγένεια καλύπτει βαθιές αποστάσεις.
Η ιστορία των δύο χωρών περιλαμβάνει 13 πολέμους, με τη Ρωσία να υπερισχύει συχνά. Μετά την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας, η Άγκυρα στράφηκε προς τη Σοβιετική Ένωση για τη βιομηχανική ανάπτυξη, αλλά γεωπολιτικές εντάσεις οδήγησαν σε ψυχράνσεις. Το 1952, η Τουρκία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ, αλλά η σχέση με τη Μόσχα παρέμεινε σημαντική για στρατηγικούς και οικονομικούς λόγους. Σήμερα, δεν πρόκειται ούτε για συμμαχία ούτε για ανοιχτή αντιπαλότητα, αλλά για μια πρακτική, δοκιμαζόμενη συνύπαρξη.
Το εμπόριο φτάνει τα 57 δισ. δολάρια (2024), παρά μείωση 20% σε σχέση με τα προ-πανδημικά επίπεδα. Η Ρωσία παραμένει κύριος προμηθευτής ενέργειας, με το 40% του φυσικού αερίου και το 15% του αργού πετρελαίου της Τουρκίας να προέρχεται από τη Μόσχα. Ταυτόχρονα, η Τουρκία αυξάνει τις εισαγωγές LNG από ΗΠΑ και Κατάρ, ενώ οι επενδύσεις στη Ρωσία παραμένουν περιορισμένες.
Η Μόσχα χρησιμοποιεί πλέον την οικονομία ως εργαλείο πίεσης, μέσω φορολογικών μέτρων, καθυστερήσεων στις εξαγωγές και ρυθμιστικών ελέγχων. Πρόκειται για μια «οικονομική διπλωματική σύγκρουση», σύγχρονη και λιγότερο ορατή, αλλά αποτελεσματική.
Διπλωματικές Προκλήσεις του 2025
Τέσσερα γεγονότα ενίσχυσαν την ψυχρότητα Τουρκίας–Ρωσίας
– Η υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας Αζερμπαϊτζάν–Αρμενίας στον Λευκό Οίκο αφήνει τη Ρωσία εκτός.
– Η παραχώρηση του Ζενγκεζούρ σε αμερικανική εταιρεία παραβιάζει ρωσική «κόκκινη γραμμή».
– Η Τουρκία δεν απέφυγε τη μείωση ρωσικών ενεργειακών εισαγωγών, αλλά αύξησε ταυτόχρονα το LNG.
– Οι S-400 παραμένουν σε αποθήκες, χωρίς στρατηγική σημασία για ΝΑΤΟ ή Ρωσία.
Συνδυαστικά με τις εντάσεις στη Συρία, τη Λιβύη και τη Μαύρη Θάλασσα, η σχέση φθείρεται, με στρατηγικές και πολιτικές αποκλίσεις να γίνονται εμφανείς.
Πούτιν και Ερντογάν μοιράζονται ισχυρή ηγεσία και εθνικιστική ρητορική, αλλά κινούνται σε διαφορετικούς στρατηγικούς δρόμους:
Ο Πούτιν βλέπει την Τουρκία ως ζωτικό οικονομικό αεραγωγό εν μέσω απομόνωσης λόγω Ουκρανίας. Ο Ερντογάν επανασταθμίζει τις σχέσεις με ΗΠΑ, Ευρώπη και Κόλπο για οικονομική και διπλωματική ισορροπία. Η Τουρκία διαφοροποιεί επίσης την ενεργειακή της στρατηγική: το πυρηνικό Ακκούγιου θα ξεκινήσει το 2026, ενώ η χώρα εξετάζει μικρούς αντιδραστήρες (SMR) με ΗΠΑ, Κίνα και Νότια Κορέα, μειώνοντας την εξάρτηση από τη Ρωσία.
Παρά τις εντάσεις, Τουρκία και Ρωσία παραμένουν οικονομικά και στρατηγικά συνδεδεμένες. Η σχέση τους δεν βασίζεται πλέον στην εμπιστοσύνη αλλά στη διαχειριζόμενη αναγκαιότητα: ανταγωνισμός και στρατηγικές επιλογές υπερτερούν της στενής συνεργασίας. Η Τουρκία δεν μπορεί να αντιταχθεί πλήρως στη Ρωσία, ούτε η Ρωσία να χάσει την Τουρκία. Η πικρή πραγματικότητα αντικαθιστά τη γλυκύτητα, αλλά η Άγκυρα παραμένει η μοναδική αξιόπιστη «γέφυρα» προς τη Μόσχα για τη Δύση.
