Η “ειδική σχέση” του Μακρόν με τον Τραμπ 

Γράφει ο Γιώργος Λυκοκάπης  – 

Οι προτάσεις του Εμανουέλ Μακρόν για ριζικές μεταρρυθμίσεις στους μηχανισμούς της ΕΕ, δεν ενθουσιάζουν πλέον τους Γερμανούς. Ο νέος Γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς χαρακτήρισε “μη ρεαλιστικές” τις θέσεις του Γάλλου προέδρου για κοινό υπουργείο Οικονομικών και προϋπολογισμό στην ΕΕ. Η επισήμανση του έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς ο διάδοχος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε προέρχεται από τους Σοσιαλδημοκράτες.

Οι Γερμανοί Φιλελεύθεροι συνέδεσαν τις προτάσεις του Παρισιού για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, με την περιβόητη συμφωνία Αθήνας-Παρισιού για τις γαλλικές φρεγάτες. Σε ένα κρεσέντο δημαγωγίας δήλωσαν “υπερασπιστές των Γερμανών φορολογουμένων, όχι των γαλλικών ναυπηγείων“. Υπάρχει έντονη δυσαρέσκεια στην Γερμανία εναντίον του Μακρόν, γεγονός το οποίο είναι υποχρεωμένη να υπολογίσει η Άνγκελα Μέρκελ.

Με το ακροδεξιό AFD να καλπάζει στις δημοσκοπήσεις, η Γερμανίδα Καγκελάριος γνωρίζει πως θα έχει μεγάλο πολιτικό κόστος μία αλλαγή των ευρωπαϊκών Συνθηκών. Επομένως τα σχέδια του Γάλλου προέδρου για τον μετασχηματισμό της ΕΕ πιθανώς να αναβληθούν. Όχι όμως και οι φιλοδοξίες του Μακρόν για αναβάθμιση του ηγετικού status της Γαλλίας.

Το Βερολίνο ελέγχει τους μηχανισμούς της ΕΕ, όμως δεν έχει κανέναν ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις. Η Γαλλία διαθέτει έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, πυρηνικά όπλα και ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, σε αντίθεση με την Γερμανία. Επομένως ο Μακρόν υπολογίζει σε μία δυναμική γεωπολιτική αναβάθμιση της Γαλλίας, γνωρίζοντας πως η Άνγκελα Μέρκελ δεν έχει παρόμοιες φιλοδοξίες.

Η Γαλλία επιστρέφει στην Μέση Ανατολή

Ο Γάλλος Πρόεδρος φάνηκε πρόθυμος να καλύψει το γεωστρατηγικό κενό που προκύπτει στην Μέση Ανατολή από τον απομονωτισμό του Τραμπ. Μόλις ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε πως θα αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από την Συρία, ο Γάλλος ομόλογος του απέστειλε στρατιωτικές ενισχύσεις στην κουρδική πόλη Μανπίτζ. Το Παρίσι επιδίωξε να αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο στην αντιπαράθεση Κούρδων Τουρκίας, δεχόμενο αντιπροσωπεία των Κούρδων της Συρίας στο Μέγαρο των Ηλυσίων τον περασμένο Μάρτιο.

Η Τουρκία αντέδρασε με οργή, κατηγορώντας τον Μακρόν ότι συνομιλεί με τους “τρομοκράτες του YPG“. Γνωρίζει πως δεν μπορεί να επιτεθεί στο Μανπίτζ και στις άλλες κουρδικές πόλεις της Συρίας, όταν μαζί με τους Αμερικανούς σταθμεύουν και Γάλλοι στρατιώτες. Πρέπει να σημειωθεί πως ο Μακρόν ήταν ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης που καταδίκασε με σφοδρότητα την εισβολή των Τούρκων στο Αφρίν. Η Μέρκελ αρκέστηκε σε μία καταδικαστική ανακοίνωση, αφού όμως είχε προηγηθεί η κατάληψη του Αφρίν από τον τουρκικό στρατό.

Ο ρόλος της Γαλλίας ήταν καταλυτικός για να διευθετηθεί η πολιτική κρίση που συγκλόνισε τον Λίβανο τον περασμένο Οκτώβριο. Αφορμή υπήρξε η αιφνίδια παραίτηση του Λιβανέζου πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι. Ο Γάλλος πρόεδρος έστειλε αυστηρό μήνυμα ότι δεν θα ανεχτεί την αποσταθεροποίηση του Λιβάνου. Είναι μία από τις λίγες αραβικές χώρες που φιλοξενεί χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες, επομένως ο ρόλος του είναι κομβικός για την σταθερότητα της Μέσης Ανατολής.

Το μήνυμα του Μακρόν είχε φυσικά αποδέκτη την Σαουδική Αραβία. Tο Παρίσι δεν υιοθέτησε την εκδοχή του Ριάντ ότι υπήρχε “σχέδιο” του Ιράν και της Χεζμπολάχ για την δολοφονία του Λιβανέζου πρωθυπουργού. Έπειτα από πολλές διεθνείς πιέσεις ο Ραφίκ Χαρίρι ανακάλεσε την παραίτηση του. Επέστρεψε ομαλά στον Λίβανο και εξακολουθεί να είναι επικεφαλής μίας κυβέρνησης συνεργασίας, που περιλαμβάνει και στελέχη της Χεζμπολάχ.

ΗΠΑ, Γαλλία συμμαχία;

Ο Εμανουέλ Μακρόν είναι ένας από τους λίγους Ευρωπαίους ηγέτες που έχει καλή χημεία με τον Ντόναλντ Τραμπ. Θερμή υπήρξε η πρώτη τους συνάντηση τον περασμένο Ιούλιο στο Παρίσι, παρά την διαφορετική τους κοσμοθεωρία. Η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου συνέπεσε με την εθνική εορτή της Γαλλίας και την μεγαλειώδη στρατιωτική παρέλαση στην Αψίδα του Θριάμβου. Εντυπωσιασμένος ο Τραμπ δήλωσε πως θέλει να δει “αντίστοιχη παρέλαση” και στην Ουάσιγκτον, κατά την επέτειο της αμερικανικής ανεξαρτησίας.

Η διαχυτικότητα του Τραμπ ήταν αναμενόμενο να κλέψει την παράσταση από την πρόσφατη επίσκεψη του Μακρόν στις ΗΠΑ. Ο Γάλλος πρόεδρος γνώρισε αποθεωτική υποδοχή από τον Αμερικανό ομόλογο του. Τον περασμένο Μάρτιο δεν είχε δείξει την ίδια συμπεριφορά έναντι της Άνγκελα Μέρκελ, κατά την επίσκεψη της Γερμανίδας Καγκελαρίου στις ΗΠΑ. Η ισχυρή γυναίκα της Ευρώπης γνώρισε ψυχρή υποδοχή, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να αρνείται επιδεικτικά ακόμα και μια χειραψία μαζί της! Η διαφορά στην στάση του Τραμπ δεν εξηγείται μόνο από την αντιπάθεια που τρέφει για το πρόσωπο της Μέρκελ.

Η Γαλλία έχει υψηλές στρατιωτικές δαπάνες, επομένως δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι εξαρτάται από τις ΗΠΑ για την ασφάλεια της, όπως μονίμως κατηγορεί την Γερμανία. Το Παρίσι συνέδραμε στρατιωτικά την Ουάσιγκτον στην Συρία. Την ίδια στιγμή οι νομικοί σύμβουλοι του γερμανικού κοινοβουλίου χαρακτήρισαν την πυραυλική επίθεση της Δύσης “παράνομη”. Ο Μακρόν κράτησε σκληρή στάση έναντι της Μόσχας με αφορμή την υπόθεση Σκριπάλ, σε αντίθεση πάλι με την Μέρκελ.

Φυσικά σε πρακτικό επίπεδο δεν έχουμε ολική επαναφορά του Ψυχρού Πολέμου, όπως γράφτηκε κατά κόρον. Το χτύπημα στην Συρία ήταν περιορισμένο, χωρίς να απειλήσει στα σοβαρά το καθεστώς Άσαντ. Η επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου στην Μόσχα θα πραγματοποιηθεί κανονικά τον ερχόμενο Μάιο. Σίγουρα δεν θα συνέβαινε αν είχαμε όντως “Ψυχρό Πόλεμο”. Πάντως ούτε ο Τραμπ επιδιώκει μία ολική αντιπαράθεση με την Ρωσία, όπως έδειξαν οι προθέσεις του για συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν.

Με το μυαλό στην επανεκλογή του ο Μακρόν

Με την υπόθεση του Brexit να ταλανίζει την Αγγλία, το Λονδίνο δεν μπορεί να έχει την “ειδική σχέση” που είχε τα προηγούμενα χρόνια με την Ουάσιγκτον. Αυτή την ειδική σχέση μοιάζει να επιδιώκει να αποκτήσει η Γαλλία του Εμανουέλ Μακρόν, παρά τις επιμέρους διαφορές του με τις ΗΠΑ. Υπάρχει τεράστιο χάσμα απόψεων ανάμεσα στους δύο ηγέτες για μία σειρά θεμάτων, όπως η κλιματική αλλαγή ή τα μέτρα οικονομικού προστατευτισμού. Αυτό θύμισε και ο Μακρόν με την ομιλία του στο αμερικανικό Κογκρέσο.

Ο μεγάλος στόχος του Μακρόν ήταν να πείσει τον Τραμπ, να μην αποσυρθεί από την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Δήλωσε πρόθυμος να συζητήσει ακόμα και μία νέα συμφωνία για να τον μεταπείσει. Δεν κατάφερε όμως να εξασφαλίσει κάποια δέσμευση από την Ουάσιγκτον. Απογοητευμένος ο Γάλλος Πρόεδρος δήλωσε ότι “ο Τραμπ δεν μοιάζει πρόθυμος να υπερασπιστεί την συμφωνία“. Ο Μακρόν δεν ανησυχεί μόνο για την ειρήνη στην Μέση Ανατολή αλλά και από τις εξελίξεις στην Γαλλία.

Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν ραγδαία πτώση της δημοτικότητας του, ενώ αντιμετωπίζει κύμα απεργιών από τους σιδηροδρομικούς υπαλλήλους. Αν έπειθε τον Τραμπ να στηρίξει την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, θα αναβάθμιζε το ηγετικό του προφίλ. Με δεδομένη την άρνηση του Βερολίνου για μεταρρυθμίσεις στην Ευρωζώνη, ο Μακρόν υπολόγιζε σε μια βαρύνουσα διπλωματική επιτυχία για να ενισχυθεί στο εσωτερικό της Γαλλίας. Εάν όμως ο Τραμπ επιμείνει στην προεκλογική του υπόσχεση έχει επιπλέον λόγους να ανησυχεί για την επανεκλογή του.