Η Άγκυρα σπάει τα μούτρα της στην Αιθιοπία

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η σχέση Τουρκίας-Αιθιοπίας βασίζεται στο οικονομικό πεδίο. Η Αιθιοπία προσπαθεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις και η Τουρκία έχει επενδύσει εκεί 2,5 δισ. δολάρια. Όντας ένας από τους τρεις κορυφαίους άμεσους ξένους επενδυτές σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Αφρικής, η Τουρκία συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάπτυξη του κλωστοϋφαντουργικού τομέα της Αιθιοπίας. Κι αυτό την ώρα που επί ένα χρόνο η κυβέρνηση της Αιθιοπίας βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο με το TPLF (Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση του Τιγκράι).

Οι τουρκικές επενδύσεις επεκτείνονται και σε έργα υποδομής. Η κατασκευαστική Yapi Merkezi κατασκευάζει μια σιδηροδρομική γραμμή αξίας 1,7 δισ. δολαρίων με το όνομα Awash-Kombolcha-Hara Gebaya Railway project. Το σχέδιο είναι να κατασκευαστεί μια σιδηροδρομική γραμμή που να εκτείνεται από την Αιθιοπία έως την Τανζανία. Το έργο έχει ουσιαστικά παγώσει, λόγω των μαχών που έχουν εξαπλωθεί και στις επαρχίες Αμχάρα και Αφάρ.

«Βλέπουμε την Αιθιοπία όχι απλώς ως μια εξαιρετικά σημαντική αφρικανική χώρα, αλλά και ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής περιοχής», είχε δηλώσει ο Γιαπράκ Αλπ, ο Τούρκος πρεσβευτής στην Αιθιοπία τον Αύγουστο, προσθέτοντας: «Είμαστε οι δεύτεροι μεγαλύτεροι επενδυτές στην Αιθιοπία και υπάρχουν περίπου 220 τουρκικές εταιρείες… που απασχολούν 30.000 Αιθίοπες. Η Αιθιοπία είναι μια χώρα στην οποία η Τουρκία επενδύει τα περισσότερα στην υποσαχάρια Αφρική». Η εικόνα, όμως, έχει και μαύρες κηλίδες. Τουρκικές εταιρείες, που είχαν δανειστεί μεγάλα ποσά από τοπικές τράπεζες, κήρυξαν πτώχευση και έφυγαν από την Αιθιοπία. Στην πραγματικότητα, αρκετοί Τούρκοι επιχειρηματίες είδαν τις μπίζνες στην Αιθιοπία σαν μια ευκαιρία πλουτισμού μέσω τραπεζικής απάτης.

Ο Αιθίοπας πρωθυπουργός Άμπιι Αχμέντ είχε συμμαχήσει με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία έσωσαν την οικονομία της Αιθιοπίας, παρέχοντας ένεση ρευστότητας τριών δισ. Όταν η σχέση Αιθιοπίας-Εμιράτων άρχισε να φθίνει, η Αντίς Αμπέμπα στράφηκε στην Τουρκία για υποστήριξη. Το TPLF (Μέτωπο του Τιγκράι) ήταν κάποτε η κυρίαρχη πολιτική δύναμη σε έναν συνασπισμό που κυβερνούσε την Αιθιοπία επί 27 χρόνια πριν ο Άμπιι Αχμέντ έρθει στην εξουσία. Τώρα, αποδεικνύεται σκληρός και δύσκολος εχθρός. Έχει κερδίσει εδάφη και σε άλλες επαρχίες, με αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι να εκτίθεται στο φάσμα του λοιμού.

Τουρκικά drones

Σε μια προσπάθεια να βγει στρατιωτικά από το αδιέξοδο ο Άμπιι Αχμέντ επισκέφθηκε την Άγκυρα και υπέγραψε στρατιωτική και οικονομική συμφωνία με τον Ερντογάν. Με την υποστήριξη της Τουρκίας, οι στρατιωτικές δυνάμεις της Αιθιοπίας ξεκίνησαν μια επίθεση με τουρκικά drones στο Τιγκράι, με στόχο να επαναλάβουν την επιτυχία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, η κυβέρνηση της Αιθιοπίας χρησιμοποίησε drones στο Τιγκράι, πλήττοντας τους αντάρτες, αλλά και σκοτώνοντας αμάχους.

Οι αντάρτες, όμως, κατέλαβαν τρεις στρατηγικές πόλεις στην επαρχία Αμχάρα, μια εξέλιξη που μπορεί να αλλάξει ριζικά την πορεία της σύγκρουσης. Ελέγχουν την Κομπόλτσα, δήλωσε ο εκπρόσωπός τους Γκετατσού Ρέντα την περασμένη Κυριακή. Ισχυρίζονται ότι έχουν καταλάβει και την πόλη Ντεσιέ, 400 χλμ βόρεια της Αντίς Αμπέμπα. Η πτώση της Ντεσιέ είναι στρατηγική απώλεια για την κυβέρνηση, καθώς σηματοδοτεί το νοτιότερο μέρος στο οποίο έχουν διεισδύσει μέχρι τώρα οι αντάρτες από τότε που ξεκίνησαν την αντεπίθεσή τους στην επαρχία Αμχάρα.

Οι αντάρτες του TPLF που συμμετείχαν παλιότερα στην κυβέρνηση ισχυρίζονται ότι επιχειρούν και σε άλλες επαρχίες για να «σπάσουν την πολιορκία του λαού του Τιγκράι» από τον στρατό της Αιθιοπίας που προκάλεσε ολική απώλεια επικοινωνιών και ανθρωπιστική καταστροφή σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Η περιφερειακή κυβέρνηση της Αμχάρα ανέστειλε τις κυβερνητικές λειτουργίες για να επικεντρωθεί σε αυτό που αποκαλεί «εκστρατεία επιβίωσης».

Προέλαση προς Αντίς Αμπέμπα

Εντωμεταξύ, ο Απελευθερωτικός Στρατός του Ορόμο (OLA) δήλωσε ότι είχε πάρει τον έλεγχο της πόλης Κεμισέ, η οποία βρίσκεται πιο κοντά στην πρωτεύουσα, στον ίδιο αυτοκινητόδρομο με την Ντεσιέ και την Κομπόλτσα. O OLA αποσχίστηκε από το Απελευθερωτικό Μέτωπο του Ορόμο το 2018, αφού το τελευταίο έκανε ειρήνη με την κυβέρνηση της Αιθιοπίας. Συνέχισε να πραγματοποιεί επιθέσεις και συμμάχησε με τους αντάρτες του TPLF τον Αύγουστο. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της OLA, Οντάα Ταρμπίλ, απελευθέρωσαν πολιτικούς κρατούμενους από τις φυλακές στις πόλεις Καμισέ και Σανμπάτε.

Οι στρατιωτικές επιτυχίες των ανταρτών στρατηγική σημασία. Μια προέλαση προς την Αντίς Αμπέμπα είναι τώρα επικείμενη, καθώς και οι δύο πλευρές έχουν αγνοήσει τις εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός και λύση μέσω διαπραγματεύσεων. Ένα χρόνο από την έναρξη της σύγκρουσης οι κυβερνητικές δυνάμεις βομβαρδίζουν θέσεις στο Τιγκράι από τα μέσα Οκτωβρίου, ενώ οι αντάρτες επεκτείνουν τον έλεγχό τους στις γειτονικές επαρχίες Αφάρ και Αμχάρα.

Διπλωματική πηγή στην Αιθιοπία είπε στο CNN την Τετάρτη ότι αντάρτες των TPLF και OLA βρίσκονταν στα περίχωρα της πρωτεύουσας, προσθέτοντας ότι έχουν τη δύναμη πυρός να καταλάβουν την πόλη, αλλά προτιμούν να περιμένουν τη σύναψη συμφωνίας. Η ταχεία προέλαση των μαχητών έχει προκαλέσει ανησυχίες στους ηγέτες της Αιθιοπίας ότι η πρωτεύουσα μπορεί να πέσει. Ο πρωθυπουργός Άμπιι Αχμέντ προέτρεψε τους πολίτες να πάρουν τα όπλα και να πολεμήσουν τους αντάρτες. Δεσμεύτηκε να θάψει τους εχθρούς της κυβέρνησής του.

Η απομυθοποίηση των drones

Η στρατιωτική συνεργασία με την Άγκυρα καθιστά την Τουρκία εναλλακτικό περιφερειακό εταίρο που αμφισβητεί τις παραδοσιακές δυνάμεις, είχε πει ο Άμπιι Αχμέντ στη κοινή συνέντευξη με τον Ερντογάν, στα μέσα Αυγούστου. Η κλιμάκωση των συγκρούσεων στην Αιθιοπία απειλεί τις τουρκικές επενδύσεις και συμφέροντα. Όπως προαναφέραμε, παραδόθηκαν στην αιθιοπική κυβέρνηση drones Bayraktar TB2 και Anka-S.

Ο υποστράτηγος Τεμεσγκέν Τιρουνέχ, επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών και Ασφαλείας της Αιθιοπίας, είχε αποκαλύψει ότι κατασκευάζεται βάση για drones περίπου 10 χλμ από το κέντρο της Αντίς Αμπέμπα. Από το ξέσπασμα της σύγκρουσης, οι αντάρτες έχουν κατηγορήσει τον κυβερνητικό στρατό ότι χρησιμοποιεί drones. Η κυβέρνηση το αρνήθηκε, αλλά Αιθίοπες στρατιωτικοί παραδέχτηκαν ότι χρησιμοποίησαν drones. «Η πολεμική μας αεροπορία είναι εξοπλισμένη με σύγχρονα drones. Έχουμε τους δικούς μας τεχνικούς και ελεγκτές και δεν χρειαζόμαστε άλλους να μας βοηθήσουν στον αγώνα μας ενάντια στους εξτρεμιστές», έχει δηλώσει ο αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας Γίλμα Μερντάς.

Κάποιοι αναλυτές πίστευαν ότι τα τουρκικά drones θα έγερναν την ζυγαριά υπέρ του κυβερνητικού στρατού, θεωρώντας ότι θα βλέπαμε μια επανάληψη αυτού που συνέβη στον Καύκασο. Η κατάσταση επί του εδάφους, όμως, διαψεύδει αυτές τις προβλέψεις. Τα drones δεν κατάφεραν να αλλάξουν και πολλά πράγματα. Φάνηκαν, μάλιστα, καθαρά τα μειονεκτήματα τους.

Εδώ δεν υπάρχουν οι περιορισμοί που επέβαλε το δύσβατο έδαφος του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ούτε δυνάμεις που εξαρτώνται από μια εφοδιαστική αλυσίδα που αναγκαστικά περνάει από επιτηρούμενα δρομολόγια. Στο ρευστό και μη γραμμικό αιθιοπικό μέτωπο, τα drones πλήττουν μεμονωμένους ευκαιριακούς στόχους. Δεν παίζουν καθοριστικό ρόλο στις επιχειρήσεις, λόγω της ευκινησίας και του διασκορπισμού των ανταρτών.

Η δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιπέσει η κυβέρνηση της Αντίς Αμπέμπα δεν προμηνύει αίσιο τέλος στις προσπάθειες της Άγκυρας να διεισδύσει στην περιοχή. Μάλλον θα κηλιδώσει την μέχρι τώρα υπερβολική φήμη των τουρκικών drones, με δυσάρεστα αποτελέσματα για το μάρκετινγκ τους που είχε γνωρίσει μια άνθηση μετά τις συγκρούσεις στη Λιβύη και στον Καύκασο.