Η άγνωστη όψη του συλληφθέντος σενιόρ Πουτζδεμόν

Γράφει η Νεφέλη Λυγερού  – 

Η σύλληψη του Κάρλες Πουτζδεμόν από την γερμανική αστυνομία, λόγω ισπανικού εντάλματος, επανέφερε στην επικαιρότητα το ζήτημα της Καταλονίας. Το γεγονός ότι και στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου στο τοπικό Κοινοβούλιο πλειοψήφησε το μπλοκ των αποσχιστικών δυνάμεων δεν στάθηκε ικανό να οδηγήσει σε κάποια λύση. Στηριζόμενος στην κραυγαλέα σιωπή της Ευρώπης, ο Ραχόι επιμένει στη γραμμή επίλυσης ενός κατ’ εξοχήν πολιτικού ζητήματος με σκληρές δικαστικές διώξεις.

Ποιός, όμως, είναι ο “εγκληματίας” Πουτζδεμόν που μόνο το Βέλγιο του έχει προσφέρει άσυλο; Θα μπορέσει κανείς να κατανοήσει καλύτερα τον ηγέτη της Καταλονίας αν τύχει και βρεθεί σε κάποιον αγώνα της Barcelona FC. Αν και ο ίδιος είναι δηλωμένος οπαδός της τοπικής ομάδας της Χερόνα, της μεγαλύτερης πόλης της βόρειας Καταλονίας, τρέφει ιδιαίτερη συμπάθεια και για τον ποδοσφαιρικό σύλλογο-σύμβολο της Βαρκελώνης. Επισκεπτόταν συχνά, μάλιστα, το γήπεδο Camp Nou, όπου δεκάδες χιλιάδες οπαδοί τον αποθεώνουν, φωνάζοντας ρυθμικά το όνομά του και το σύνθημα: «η Καταλονία δεν είναι Ισπανία».

Η σκηνή αυτή αποτυπώνει γλαφυρά πως ο μέχρι πρότινος άγνωστος στο διεθνές κοινό πολιτικός έχει καταγραφεί στη συνείδηση των Καταλανών ως ο φυσικός ηγέτης του κινήματος για την ανεξαρτησία. Μετά το “ναι” δύο εκατομμυρίων Καταλανών υπέρ της απόσχισης στο ταραχώδες δημοψήφισμα του περασμένου Οκτωβρίου, ο Πουτζδεμόν είχε δηλώσει πως αισθανόταν πρόεδρος μιας ελεύθερης χώρας.

Στη συνέχεια, όμως, υπό το κράτος συνδυασμένων ασφυκτικών πιέσεων από τους ισχυρούς της Ευρώπης δεν έκανε το βήμα της ανεξαρτητοποίησης που είχε προαναγγείλει, χωρίς, όμως, και να το εγκαταλείψει. Τάχθηκε υπέρ του διαλόγου με τη Μαδρίτη, αλλά τελικώς βρέθηκε αντιμέτωπος με βαρύτατες κατηγορίες. Για να αποφύγει την καταδίκη σε πολλά-πολλά χρόνια φυλακή εγκατέλιψε την Καταλονία για να βρει καταφύγιο στο Βέλγιο.

Λιγοστές πληροφορίες είναι γνωστές για τον άνθρωπο, τον οποίο ορισμένα διεθνή Μίντια είχαν τότε χαρακτηρίσει «εκείνος που βάζει φωτιά στα θεμέλια της Ευρώπης, σπρώχνοντας την Ισπανία σε εμφύλιο και κάνοντας τα προβλήματα της Ελλάδας να φαίνονται παιχνιδάκι μπροστά σε αυτό που έρχεται από τα νοτιοδυτικά».

Να πεθάνει για τον σκοπό

Ο ίδιος είχε δηλώσει πως ήταν πρόθυμος να πεθάνει για τον σκοπό του ή να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του στη φυλακή. Τα γεγονότα έδειξαν πως δεν το εννοούσε. Είναι αληθές, ωστόσο, πως από τότε που θυμάται τον εαυτό του, ονειρεύεται μια ανεξάρτητη Καταλονία. Εξάλλου, μαζί με το όνομά που κληρονόμησε από τον παππού του, κληρονόμησε και το πάθος του για τον σκοπό. Ο συνονόματος παππούς του εγκατέλειψε την Ισπανία μετά τον εμφύλιο πόλεμο, ζώντας σε διάφορα προσφυγικά στρατόπεδα στη Γαλλία. Τα ίχνη του χάθηκαν το 1943, γεμίζοντας θλίψη την οικογένειά του.

«Στην Καταλονία, πολλοί άνθρωποι έγιναν οπαδοί της απόσχισης από αλλεργική αντίδραση στις πολιτικές της Μαδρίτης, αλλά όχι αυτός», είχε δηλώσει ο φίλος του συγγραφέας Αντόνι Πουίγκβερντ. Πράγματι, το προσωπικό βίωμά του και η οικογενειακή απώλεια ταυτίστηκαν με το θέμα της απόσχισης. Σύμφωνα με δικούς του ανθρώπους, θεωρεί τον εαυτό του απόγονο της Δημοκρατικής Ισπανίας, η οποία συνετρίβη στον εμφύλιο από τις δυνάμεις του Φράνκο.

Ήταν προπαραμονή πρωτοχρονιάς του 1963, όταν ο Κάρλες γεννήθηκε στο Άμερ της Καταλονίας, ένα χωριό 2.200 κατοίκων κοντά στην Χερόνα. Μπορεί ο ίδιος να δηλώνει ότι είχε προσβληθεί από τον ιό της πολιτικής από νωρίς, αλλά η οικογένειά του είναι γνωστή για τα γλυκά της. Διατηρεί εδώ και δεκαετίες ένα ζαχαροπλαστείο που είναι φημισμένο για τα καπρότσις, παραδοσιακά ισπανικά μπισκότα.

Ο Κάρλες ήταν το δεύτερο από τα οκτώ παιδιά που απέκτησε ο ζαχαροπλάστης Χαβιέ Πουτζδεμόν και η σύζυγός του Νούρια. Πριν καν τελειώσει το Λύκειο, προς μεγάλη έκπληξη της οικογένειάς του, άρχισε να γράφει φλογερά άρθρα στην τοπική εφημερίδα της Χερόνα, αρχικά για το ποδόσφαιρο και στη συνέχεια για άλλα θέματα.

Το σχέδιο του ήταν να σπουδάσει φιλοσοφία και να κυνηγήσει μία ακαδημαϊκή καριέρα. Πράγματι, μπήκε από τους πρώτους στο Πανεπιστήμιο της Χερόνα, αλλά παράτησε τις σπουδές του λίγο αργότερα για να συνεχίσει τη δημοσιογραφική του πορεία. Είχε ήδη εξασφαλίσει μία μόνιμη θέση στην εφημερίδα El Punt, της οποίας κατέληξε να γίνει αρχισυντάκτης κάποια χρόνια αργότερα.

Το μικρόβιο της πολιτικής

Παρά την αφοσίωσή του στη δημοσιογραφία έκανε και το πρώτο τσαλαβούτημά του στην πολιτική μέσω της εμπλοκής του στην ίδρυση της Νεολαίας του Δημοκρατικού Ευρωπαϊκού Καταλανικού Κόμματος στις αρχές του 1980. Την ίδια εποχή ενεπλάκη σ’ ένα σοβαρό τροχαίο. Οδηγώντας από την Χερόνα στο Άμερ, το αυτοκίνητό του μάρκας Seat τράκαρε με ένα φορτηγό. Οι γιατροί είπαν ότι την γλίτωσε εκ θαύματος και ακόμα και σήμερα είναι γεμάτος ουλές που του θυμίζουν «τη ματαιότητα των πάντων», όπως του αρέσει να λέει.

Ίσως αυτό αποτέλεσε και την αιτία της απόφασής του να βάλει τα πάντα σε αναμονή και να γυρίσει όλη την Ευρώπη μέσα σε έναν χρόνο. Στόχος του ήταν να καταλάβει και να καταγράψει τί πίστευαν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες για το ζήτημα της Καταλονίας. Σε ένα ταξίδι, μάλιστα, στη Σλοβενία μαθαίνει σε βάθος τον τρόπο που η πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία ανεξαρτητοποιήθηκε.

Αφιερώνεται, επίσης, στη συλλογή όλων των αναφορών του ευρωπαϊκού και διεθνούς Τύπου και συλλέγει πληροφορίες και γνώσεις για τις νέες τεχνολογίες, καθώς είχε μία ιδέα: να ιδρύσει το Καταλανικό Πρακτορείο Ειδήσεων, το οποίο θα επικοινωνούσε καλύτερα το θέμα της απόσχισης σε μη Ισπανούς. Το ταξίδι αυτό και οι εμπειρίες του καταγράφηκαν σ’ ένα βιβλίο που εξέδωσε λίγο καιρό αργότερα με τίτλο: “Κατά… τί; Η Καταλονία έτσι όπως αποτυπώνεται στο διεθνή τύπο”.

Διεθνοποίηση του ζητήματος

Ουσιαστικά υποστήριζε ότι το ζήτημα της ανεξαρτητοποίησης δεν είχε γίνει γνωστό εκτός Ισπανίας και έπρεπε όλοι να δουλέψουν για τον σκοπό αυτό. Αμέσως μετά ιδρύει και την αγγλόφωνη εφημερίδα Catalan Today που ανήκει στην καταλανική κυβέρνηση και διατηρεί γραφεία σε Λονδίνο, Παρίσι, Βρυξέλλες και Νέα Υόρκη.

Μπορεί να ήταν στρατευμένος στον σκοπό της ανεξαρτησίας, αλλά δεν είχε φανταστεί μέχρι τότε ότι θα αναλάμβανε το τιμόνι της Καταλονίας. Ο θείος του ήταν δήμαρχος του Άμερ την περίοδο 1979-1983 και «αυτό από μόνο του φάνταζε τρομερά εντυπωσιακό για τον γιό ενός ζαχαροπλάστη. Το ταβάνι των φιλοδοξιών ενός ανθρώπου».

Αυτός, όμως, έμελλε να το υπερβεί και να  φτάσει ακόμα πιο ψηλά. Το 2006 ανταποκρίνεται στο κάλεσμα να θέσει υποψηφιότητα για μία θέση στο καταλανικό Κοινοβούλιο, στο οποίο εκλέγεται δύο φορές με την αντιπολίτευση. Το 2011 εκλέχθηκε δήμαρχος της Χερόνα. Ήταν ο πρώτος πολιτικός σε 32 χρόνια που κατάφερε να “σπάσει” την κυριαρχία του σοσιαλιστικού κόμματος στην πόλη.

Η θητεία του άφησε αμφίθυμες εντυπώσεις. Υπήρχαν πολλοί που τον επέκριναν για την συχνή απουσία του στη Βαρκελώνη. Άλλοι του αναγνωρίζουν ως μεγάλο επίτευγμα ότι έπεισε τους παραγωγούς της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς Game of Thrones να πραγματοποιήσουν τα γυρίσματά της στην Χερόνα. Επίσης, τον πιστώνουν για την απόφασή του να αναδείξει τη συλλογή του κριτικού τέχνης Raael Santos i Torroella, στην οποία συγκαταλέγονται αυθεντικά έργα του Μιρό και του Πικάσο.

Κεντρώος και αυτονομιστής

Πολιτικά περιγράφεται ως κεντρώος με μία τάση προς τη Σοσιαλδημοκρατία. Στις 10 Ιανουαρίου 2016 εκλέγεται πρόεδρος της Καταλονίας και παραιτείται από δήμαρχος. Είναι ο πρώτος πρόεδρος της Καταλονίας, ο οποίος αρνείται να ορκιστεί στο ισπανικό Σύνταγμα, ενώπιον του βασιλιά Φιλίππου.

Δεν θα είχε εκλεγεί αν δεν τον είχε προωθήσει με νύχια και με δόντια ο πρώην πρόεδρος της Καταλονίας Αρτούρ Μας που έχει καταδικαστεί για ανυπακοή, επειδή διοργάνωσε το άτυπο δημοψήφισμα του 2014. Ως αποτέλεσμα αυτής της καταδίκης του είχε απαγορευθεί να εκλεγεί σε δημόσιο αξίωμα για δύο χρόνια. Στη Μαδρίτη αρχικά δεν τον πήραν στα σοβαρά. Τον θεωρούσαν φερέφωνο του Αρτούρ Μας και δεν του έδιναν πιθανότητες πολιτικής μακροημέρευσης.

Παρ’ όλα αυτά, αποδεικνύεται αυτόφωτος ηγέτης, καταφέρνοντας να διατηρήσει τη συνοχή του τοπικού κυβερνητικού συνασπισμού, στον οποίο συνυπάρχουν αντικαπιταλιστές αριστεροί, κεντρώοι και συντηρητικοί. Το καταφέρνει ποντάροντας στον κοινό παρονομαστή που είναι ο στόχος της ανεξαρτητοποίησης. Στην πορεία, μάλιστα, δεν δίστασε να αντικαταστήσει και υπουργούς που του έδωσαν την εντύπωση ότι δεν είναι έτοιμοι να φτάσουν μέχρι το τέλος. «Το καλό της Καταλονίας είναι εφικτό μόνο εκτός Ισπανίας», είπε σε μία συνέντευξή του.

Η αγάπη για τις γλώσσες και την μουσική

Εκτός από τον ιερό γι’ αυτόν σκοπό, ο Πουτζδεμόν είναι ερασιτέχνης μουσικός και παίζει πολύ καλά κιθάρα. Έχει πάθος με τις γλώσσες, καθώς μιλάει άπταιστα αγγλικά, γαλλικά και ρουμάνικα. Τα ρουμάνικα τα έμαθε μέσω της Ρουμάνας συζύγου του. Αυτή και οι δύο κόρες που έχουν αποκτήσει είναι οι μεγάλες αδυναμίες του.

Η πρώην ηθοποιός Μαρκέλα Τόπορ γνώρισε τον πολιτικό πριν από περίπου 20 χρόνια, όταν βρισκόταν σε περιοδεία με τον θίασο της και έτυχε να έχουν παράσταση στη γενέτειρά του. Ο νεαρός τότε άνδρας εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ με την όμορφη Ρουμάνα που μετά το αρχικό φλερτ δεν δίστασε να ταξιδέψει στην χώρα της και να την διεκδικήσει. Χρειάστηκε, μάλιστα, να κερδίσει την εμπιστοσύνη και των φανατικά θρησκευόμενων γονιών της.

Τελικά παντρεύτηκαν δύο χρόνια μετά με πολιτικό γάμο στην Ισπανία και θρησκευτικό στη Ρουμανία. Οι φίλοι τους περιγράφουν τη γυναίκα που αποκαλούν χαϊδευτικά Μαρς ως ιδιαίτερα μορφωμένη, πολύγλωσση (μιλάει πέντε γλώσσες), δυναμική και δουλευταρού. Είναι η αρχισυντάκτρια της Catalonia Today. Παρουσιάζει επίσης μία τηλεοπτική αγγλόφωνη εκπομπή στην τηλεόραση της Καταλονίας.

Η ίδια έχει αποκαλύψει ότι με τις κόρες της μιλάει ρουμάνικα. Είμαι Καταλανή, αλλά διατηρώ και την ταυτότητά μου. Πριν ο Κάρλες αναδειχθεί πρόεδρος, οι γείτονές τους στην ακριβή γειτονιά της Χερόνα περιέγραφαν το ζευγάρι ως ιδιαίτερα κλειστό. Έμεναν σε ένα πολυτελές σπίτι με τη δική του πισίνα. Και οι δύο σύζυγοι αγαπούσαν τις μηχανές. Φορούν τις δερμάτινες στολές τους και απολάμβαναν εκδρομές στην επαρχία.

Ο ρόλος της συζύγου του

Η ρουτίνα του ζεύγους Πουτζδεμόν είχε διασαλευτεί όταν ο Κάρλες είχε αναλάβει τα προεδρικά του καθήκοντα. Η καθημερινότητά της περιλάμβανε το πρωινό ξύπνημα και τη διαδρομή με τις κόρες της στο δημόσιο σχολείο. Δουλειά και αργότερα τα απογεύματα ήταν γεμάτα από τις δραστηριότητες και τις υποχρεώσεις των παιδιών. Πού και πού απολάμβανε ένα βράδυ ψυχαγωγίας στη Βαρκελώνη: θέατρο και δείπνο.

Μετά την εκλογή του συζύγου της, όμως, είχε κάνει ένα βήμα πίσω, βγαίνοντας από την σκηνή. Έκλεισε τους λογαριασμούς της στα σόσιαλ μίντια και ασχολιόταν κυρίως με τις κόρες της που ονομάζονται Μαρία και Μαγκάλη και είναι ακόμα μαθήτριες. Αυτό, όμως, που είναι γνωστό και δεν το κρύβει είναι το πάθος της για την ανεξαρτησία της Καταλονίας που συγκρίνεται με το πάθος του συζύγου της.

Σε μία σπάνια συνέντευξή της τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, όταν την είχαν ρωτήσει αν φοβάται ότι ο σύζυγός της θα καταλήξει στη φυλακή, εκείνη είχε απαντήσει: «Δεν φοβάμαι γιατί δεν το σκέφτομαι. Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος και βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο. Επίσης πιστεύω στον ιερό σκοπό που κάποιες φορές ξεπερνά όλα τα άλλα».

Οι αντίπαλοί της την χαρακτηρίζουν ψυχρή και διαφορετική, μιας και ανήκει σε άλλη κουλτούρα. «Είναι πολύ θρησκευόμενη και μάλιστα λέγεται ότι ακολουθεί αποκρυφιστικές τελετές», έγραψε ένα ισπανικό περιοδικό. Κάποιοι έφτασαν μέχρι το σημείο να ισχυριστούν ότι κάνει βουντού στους πολιτικούς αντιπάλους του συζύγου της!

Όλα αυτά, ωστόσο, συνέβαιναν όσο ο Πουτζδεμόν βρισκόταν στην προεδρία της Καταλονίας και διεκδικούσε από εκείνο το αξίωμα την ανεξαρτησία. Από τότε, όμως, που υποχρεώθηκε να καταφύγει στο Βέλγιο, είναι προφανές πως η ζωή της οικογένειας έχει ανατραπεί ριζικά. Και θα ανατραπεί ακόμα περισσότερο εάν η γερμανική Δικαιοσύνη αποφασίσει να τον εκδώσει στην Ισπανία.