Η ακροδεξιά πολιορκεί το Βερολίνο

Δυνατή καμπάνα για ολόκληρη την Ευρώπη χτύπησαν οι τοπικές εκλογές στα ανατολικά κρατίδια της Γερμανίας, τη Σαξονία και το Βρανδεμβούργο, όπου η ακροδεξιά Εναλλακτική διπλασίασε τα ποσοστά της, σε βάρος των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού. Η άνοδος της ακροδεξιάς AfD δεν ξεκίνησε χθες. Το εκλογικό αποτέλεσμα, ωστόσο, ήρθε για να επιβεβαιώσει την δυναμική που αποκτά πανευρωπαϊκά η ακροδεξιά και, παραλλήλως, την “χρεωκοπία” των κεντροδεξιών-κεντροαριστερών σχημάτων, τα οποία ευθύνονται, δεκαετίες τώρα, για την ασκούμενη πολιτική στην Ευρώπη.

Ήδη με την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων, η Bild έκανε λόγο για «σεισμό» της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) στα ανατολικά κρατίδια, σχολιάζοντας την άνοδο της ακροδεξιάς. Στο Βρανδεμβούργο και την Σαξονία όμως, αυτή η άνοδος της AfD, δεν συνδυάζεται μόνον με την πτώση των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά και με την πτώση της Αριστερας, η οποία διατηρούσε υψηλά ποσοστά στα ανατολικά κρατίδια.

Στο Βρανδεμβούργο, η AfD διπλασιάζει τα ποσοστά της και καταγράφει ποσοστό 24,5%, αφήνοντας τρίτο το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU, στο 15,4%, από 23% που είχε στις προηγούμενες εκλογές. Παραλλήλως όμως, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), το οποίο συγκυβερνούσε μέχρι σήμερα με την Αριστερά, αν και κρατάει την πρωτιά με 26,6%, χάνει 5,5 μονάδες από το 2014. Σε συνδυασμό μάλιστα, με την μεγάλη πτώση της Αριστεράς από το 18,6% στο 10,4%, οι Σοσιαλδημοκράτες χρειάζονται πλέον την σύμπραξη δύο κομμάτων (πιθανότατα των Πρασίνων) για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Το σχήμα αυτό κυβερνά ήδη στα κρατίδια της Βρέμης και του Βερολίνου, αλλά και στη Θουριγγία, εκεί βεβαίως με την διαφορά ότι ηγείται η Αριστερά.

Γρίφος η Σαξονία

Ίδια είναι η εικόνα και στην Σαξονία, η οποία βρέθηκε τον τελευταίο χρόνο στο επίκεντρο εθνικιστικών ταραχών με αφορμή τα επεισόδια στο Κέμνιτς, (το πάλαι ποτέ Καρλ-Μαρξ-Στατ), τα οποία ξεκίνησαν με τον φόνο ενός Γερμανού από ένα Σύρο μετανάστη. Παρά το γεγονός ότι η Εναλλακτική ήταν πρώτο κόμμα στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2017, οι Χριστιανοδημοκράτες κέρδισαν τις τοπικές εκλογές με ποσοστό 32,3%. Η Εναλλακτική έρχεται δεύτερη με 27,3%, που είναι το υψηλότερο ποσοστό της σε όλη τη Γερμανία, εκτοπίζει όμως την  Αριστερά στην τρίτη θέση, με 10,6% (από 18,9) και τους Σοσιαλδημοκράτες σχεδόν στα “αζήτητα”, στο 7,9% (από 12,4) το 2014.

Αν και στο Βρανδεμβούργο ο σχηματισμός κυβέρνησης δείχνει σχετικά εύκολη υπόθεση, στην Σαξονία τα πράγματα περιπλέκονται αρκετά, καθώς τα κόμματα του μεγάλου συνασπισμού δεν συγκεντρώνουν το απαιτούμενο ποσοστό. Και αυτό, κυρίως, εξαιτίας της μεγάλης συρρίκνωσης των Σοσιαλδημοκρατών. Από την άλλη, ο Χριστιανοδημοκράτης πρωθυπουργός Μίχαελ Κρέτσμερ αποκλείει το ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης μειοψηφίας, ενώ όλα τα κόμματα αρνούνται την σύμπραξη με την Εναλλακτική. Οι Πράσινοι μάλιστα προειδοποιούν τον Κρέτσμερ να μην διανοηθεί καν μια τέτοια συνεργασία.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα, τα περισσότερα γερμανικά ΜΜΕ κάνουν λόγο για «προειδοποιητικό σήμα» και κάποια εκτιμούν ότι πρόκειται για μια «βαθιά ανάσα» για τον κυβερνητικό συνασπισμό, καθώς τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι χειρότερα. Το σήμα, ωστόσο, δεν είναι το πρώτο, καθώς, έναν χρόνο πριν, τον Οκτώβριο του 2018, τα ίδια περίπου συνέβησαν στην Έσση και τη Βαυαρία. Με δεδομένο μάλιστα, ότι οι πρώτες σοβαρές ενδείξεις ήταν στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2017, τότε που άνοιξε ο δρόμος για τη “συνταξιοδότηση” της Μέρκελ, το σήμα χάνει τον προειδοποιητικό χαρακτήρα.

Το σήμα διαρκείας και η “κουτσουλιά” 

Και αυτό γιατί τα αποτελέσματα στο Βρανδεμβούργο και την Σαξονία δείχνουν ότι στην Γερμανία παγιώνεται μία κατάσταση, βασικά χαρακτηριστικά της οποίας είναι η αποδοκιμασία των κομμάτων του μεγάλου συνασπισμού, η μεγάλη συρρίκνωση των σοσιαλδημοκρατών και η άνοδος της ακροδεξιάς. Τελευταία και των Πρασίνων, αλλά αυτό οφείλεται μάλλον στην γενικευμένη παγκόσμια συζήτηση για την κλιματική αλλαγή, παρά σε μια διαφορετική πολιτική προσέγγιση.

Οι εκλογές στα δύο κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας έγιναν την ίδια ημέρα με την 80^η επέτειο της ναζιστικής επίθεσης στην Πολωνία και, από τη Βαρσοβία, όπου παρέστη σε ειδική τελετή, ο πρόεδρος Στάινμαϊερ αναφέρθηκε και στα σύγχρονα γεγονότα. «Όποιος ισχυρίζεται ότι η κυριαρχία του τρόμου των εθνικοσοσιαλιστών στην Ευρώπη είναι ένα περιθωριακό γεγονός στην γερμανική ιστορία, έχει την ευθύνη της κρίσης του» είπε ο πρόεδρος της Γερμανίας. Και προφάνως, ο Στάινμαϊερ είχε κατά νου έναν από τους ηγέτες της Εναλλακτικής, τον Αλεξάντερ Γκάουλαντ, ο οποίος έχει δηλώσει, πριν έναν χρόνο, ότι τα χρόνια του Γ’ Ράιχ δεν είναι παρά μια «κουτσουλιά στην γερμανική ένδοξη χιλιετία».

Λίγες ώρες αργότερα πάντως, οι κάλπες στο Βρανδεμβούργο και τη Σαξονία έδειξαν ότι η ακροδεξιά Εναλλακτική, η οποία έχει πλέον παρουσία και στα δεκαέξι τοπικά κοινοβούλια, ισχυροποιεί την θέση της έναντι των κομμάτων του “μεγάλου συνασπισμού” και της αριστεράς. Το Spiegel αναρωτιέται αν το αποτέλεσμα σημαίνει «το τέλος των βεβαιοτήτων», αφού πλέον Ανατολή και Αριστερά δεν πάνε μαζί. Οι  Σοσιαλδημοκράτες “πληρώνουν το μάρμαρο”, αλλά παραμένουν στον “μεγάλο συνασπισμό”, παρά τις έντονες εσωτερικές συζητήσεις. Οι Χριστιανοδημοκράτες χάνουν εκλογικό ποσοστό, αλλά συνεχίζουν την ίδια σχεδόν πολιτική στο μεταναστευτικό και τη λιτότητα, αφού ο μεγάλος χαμένος είναι το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.

Όλοι, ωστόσο, ζητούν τον περιορισμό της ακροδεξιάς Εναλλακτικής και τον αποκλεισμό της από κυβερνητικές συνεργασίες. Δείχνουν μάλιστα να αποδίδουν το φαινόμενο της ακροδεξιάς επέλασης περισσότερο στην γενικότερη άνοδο λαϊκιστικών κινημάτων, παρά στις συνέπειες των δικών τους πολιτικών. Και κάποιοι ελπίζουν, όπως έγραψε η FAZ, ότι οι εκλογικές επιτυχίες μπορεί να πυροδοτήσουν τις εσωτερικές αντιθέσεις στην Εναλλακτική για την Γερμανία και να εξελιχθούν σε “μπούμερανγκ”.  Η AfD, πάντως, ετοιμάζεται να στείλει και νέο σήμα, αυτή τη φορά από τη Θουριγγία, στις εκλογές του Οκτωβρίου.