Η αμερικανική στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη

Ο επικεφαλής της OpenAI, Σαμ Άλτμαν κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Εμπορίου, Επιστήμης και Μεταφορών, μαζί με κορυφαίους εκπροσώπους της Microsoft, της AMD και της CoreWeave. Η εικόνα ήταν σαφής καθώς το αμερικανικό κράτος και οι τεχνολογικοί του εταίροι βρίσκονται πλέον στην ίδια αίθουσα, με κοινό στόχο την χάραξη εθνικής στρατηγικής για τον έλεγχο της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Γιατί έγινε η ακρόαση; Αν και τυπικά επρόκειτο για μια συνηθισμένη κοινοβουλευτική ακρόαση, στην πραγματικότητα αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εσωτερικής διαδικασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, μέσα από την οποία διαμορφώνεται σταδιακά η νέα εθνική πολιτική για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Το Κογκρέσο λειτουργεί ως χώρος διασταύρωσης τεχνολογικών εξελίξεων, επιχειρηματικών συμφερόντων, γεωστρατηγικών προβληματισμών και ιδεολογικών προσεγγίσεων, με τις ακροάσεις αυτές να εφαρμόζονται ως “εργαστήρια στρατηγικής” από τα οποία θα προκύψουν οι ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες, εθνικές κατευθύνσεις και πιθανόν νέοι κανόνες παιχνιδιού.

Σε αυτό το πλαίσιο, η αμερικανική κυβέρνηση αναζητά τον τρόπο να μετατρέψει τις πολιτικές επιταγές και τεχνολογικές ανάγκες που αναδύονται από τέτοιες συζητήσεις σε θεσμική πράξη και συνεκδοχικά σε διεθνή ηγεμονία. Με άλλα λόγια, το πώς θα κινηθεί η Αμερική στον παγκόσμιο χάρτη της AI καθορίζεται ήδη τώρα, σε ζωντανό χρόνο, μέσα από αυτούς τους διαλόγους.

Πέρα από τα τεχνικά θέματα που αναφέρθηκαν, όπως αιχμές για την έλλειψη ηλεκτρολόγων, την υστέρηση ταχύτητας στις άδειες για data centers και την επάρκεια σε chips και ενέργεια, υπήρξε μία βαθύτερη προβληματική: ποιος θα διαμορφώσει τις αξίες και τα πρότυπα της νέας ψηφιακής εποχής. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται ξεκάθαρα και δημοσίως αποφασισμένες να εξάγουν όχι μόνο τεχνογνωσία, αλλά και το ηθικό, νομικό και γεωπολιτικό τους αποτύπωμα μέσω των AI προϊόντων τους.

Ενέργεια, υποδομές, εξαγωγές: Τα τρία κλειδιά

Ένα από τα κεντρικά επιχειρήματα του γερουσιαστή Τεντ Κρουζ ήταν ότι η Αμερική πρέπει να ακολουθήσει το μοντέλο της δεκαετίας του ’90, όταν το Internet αναπτύχθηκε ραγδαία, χάρη σε μια στρατηγική ελαφριάς ρύθμισης και κρατικής ενισχύσεως. Η ίδια λογική πρέπει να εφαρμοστεί –υποστήριξε– και στην AI: «Αν δεν την στραγγαλίσουμε με την γραφειοκρατία μας, θα οδηγήσει σε νέα εκτίναξη παραγωγικότητας, εξαγωγών και θέσεων εργασίας». Στην αντίπερα όχθη, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάστηκε από πολλούς παρόντες ως το αρνητικό παράδειγμα – μια ήπειρος που “έπνιξε” την καινοτομία με κανονισμούς, χάνοντας τη μάχη του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Το πάνελ στάθηκε εμφατικά σε τρία σημεία:

• Η υπολογιστική ισχύς των AI μοντέλων απαιτεί τεράστια ενεργειακά αποθέματα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καταναλώνει μέχρι και το 12% της ηλεκτρικής ενέργειας των ΗΠΑ μέσα στα επόμενα χρόνια.
• Η ανάγκη για ταχύτατη αδειοδότηση και κατασκευή data centers είναι επιτακτική. Έργα-μαμούθ όπως το “Stargate” στην Αμπιλήν του Τέξας, με επενδύσεις $500 δισεκατομμυρίων, αναφέρθηκαν ως παράδειγμα του τι απαιτεί η νέα εποχή.
• Οι εξαγωγές AI τεχνολογίας παρουσιάζονται ως στρατηγικό εργαλείο επιρροής, όπως παλαιότερα τα iPhones και τα Windows, και όποιος καταφέρει να διαμορφώσει το “παγκόσμιο AI stack”, δηλαδή τα πρότυπα από τα chips μέχρι τα τελικά apps, θα έχει τον έλεγχο του μέλλοντος.

Η σκιά της Κίνας και το “παράθυρο ευκαιρίας”

Ο κίνδυνος να προηγηθεί η Κίνα κυριάρχησε στη ρητορική καθώς όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν πως οι ΗΠΑ διατηρούν μεν ακόμα προβάδισμα, αλλά αυτό μπορεί να χαθεί εάν δεν υπάρξει συντονισμένη εθνική πολιτική με επίκεντρο τις επενδύσεις, το φιλικό ρυθμιστικό περιβάλλον, την ενεργειακή αυτάρκεια και τον επιθετικό εξαγωγικό προσανατολισμό.

Το πιο ευαίσθητο σημείο της ακρόασης ήταν η συνδιαλλαγή για τους κανονισμούς, δηλαδή από πού αρχίζει και πού τελειώνει το “όριο” στην ανάπτυξη της AI, πώς ρυθμίζεται κάτι τόσο ισχυρό χωρίς να του θέσουν φρένο, και πώς προστατεύονται οι πολίτες χωρίς να καταπνιγεί η καινοτομία. Και γι’ αυτό, όπως φάνηκε καθαρά στην ακρόαση, κανείς δεν είχε ξεκάθαρες απαντήσεις. Με όρους τρέχοντος χρόνου, η Ευρώπη έβαλε φρένο και έμεινε πίσω, η Κίνα επιταχύνει με κρατικό έλεγχο και η Αμερική προσπαθεί να κρατήσει την ισορροπία της με μια μορφή οικονομικού φιλελευθερισμού υψηλής τεχνολογικής εποπτείας.

Το ερώτημα που έμεινε στο τραπέζι

Η Γερουσία συζήτησε για ώρες. Κατέθεσαν επιστήμονες, επιχειρηματίες, νομοθέτες. Χαρτογραφήθηκαν τεχνολογικές ανάγκες, ρυθμιστικές προτάσεις, ενεργειακά ζητήματα. Κι όμως, πίσω από όλα τα δεδομένα και τα επιχειρήματα, παρέμεινε ένα ερώτημα χωρίς σαφή απάντηση. Πώς ρυθμίζεται κάτι που εξελίσσεται πιο γρήγορα από την ίδια σου τη δυνατότητα να το ρυθμίσεις;