Η αμερικανική τορπίλη στα τουρκικά ελικόπτερα Τ129 και το Πακιστάν

Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας πριν μερικές μέρες –οργίλος ως συνήθως– δήλωσε ότι ορισμένες χώρες του ΝΑΤΟ εξασθενίζουν τη Συμμαχία με το να μην πουλούν αμυντικό υλικό στην Τουρκία. Ο Ακάρ δεν γκρίνιαξε για άλλη μια φορά για τα F-35, ή για την απαξίωση της Ουάσιγκτον να ανταποκριθεί στο αίτημα αναβάθμισης των τουρκικών F-16. Αλλά ούτε για τον Καναδά που ακύρωσε τις άδειες εξαγωγής τεχνολογίας drone στην Τουρκία τον Απρίλιο 2021 ήταν αυτό που έκανε τον Ακάρ να αρχίσει πάλι τις βολές εναντίον των “κακών ξένων”. Αυτή τη φορά το ζήτημα που προκάλεσε τη μήνη του Τούρκου υπουργού και δυνάμει δελφίνου, ήταν η απόφαση του Πακιστάν να ακυρώσει –λόγω καθυστερήσεων– την προμήθεια 30 επιθετικών ελικοπτέρων Τ129 ATAK που είχε παραγγείλει το 2018.

Πριν μερικές ημέρες, είχε γίνει γνωστό ότι ο αρμόδιος αξιωματούχος των Ενόπλων Δυνάμεων του Πακιστάν επιβεβαίωσε την ακύρωση της σύμβασης με την Τουρκία και αναφέρθηκε στις συνομιλίες για την αγορά επιθετικών ελικοπτέρων Z-10ME από την Κίνα. Η συμφωνία που είχε υπογράψει το Πακιστάν με την Turkish Aerospace Industries αφορούσε την προμήθεια περίπου 30 ελικοπτέρων Τ129 ATAK, αξίας 1,5 δισ. δολαρίων. Οι μεγάλες καθυστερήσεις οφείλονταν στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν έδωσαν άδεια για την εξαγωγή των κινητήρων LHTEC T800-4A (ισχύς 1.014 kW), οι οποίοι είναι παραλλαγή του κινητήρα CTS800, που αναπτύχθηκε από τη Honeywell και τη Rolls-Royce. Το Τ129 φέρει δύο τέτοιους κινητήρες.

Η άδεια από τις ΗΠΑ χορηγήθηκε πρόσφατα για πώληση των ίδιων ελικοπτέρων στις Φιλιππίνες, οι οποίες τα είχαν παραγγείλει επίσης από το 2018. Μετά από σειρά καθυστερήσεων, αξιωματούχος της Turkish Aerospace Inc. (TAI) επιβεβαίωσε ότι η πρώτη παρτίδα ελικοπτέρων T129B θα έφτανε στις Φιλιππίνες το προηγούμενο Σάββατο. Ο Τεμέλ Κοτίλ, γενικός διευθυντής της TAI, δήλωσε ότι επρόκειτο να παραδοθούν τα δύο πρώτα T129B. Ο Αρσένιο Αντολόνγκ, εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας των Φιλιππίνων είχε δηλώσει προηγουμένως ότι τα δύο επόμενα ελικόπτερα θα παραδοθούν το 2023 και τα δύο τελευταία το 2024. Μόλις καταστούν επιχειρησιακά, τα ελικόπτερα θα ενταχθούν στην 15η Πτέρυγα Κρούσης της Πολεμικής Αεροπορίας των Φιλιππίνων.

Διαψεύσεις και διγλωσσία

Και ενώ η παραγγελία του Πακιστάν είχε θεωρηθεί ακυρωμένη, ανακοίνωση του Πακιστανικού Στρατού διευκρίνισε ότι οι πληροφορίες για την ακύρωση της συμφωνίας αγοράς ελικοπτέρων Τ129 από την Τουρκία είναι αβάσιμες. Άλλες αναφορές, που επικαλούνται πακιστανικές στρατιωτικές και διπλωματικές πηγές, ανέφεραν ότι οι δηλώσεις του αρμόδιου Γενικού Διευθυντή υποστράτηγου Μπαμπάρ Ιφτικάρ, παρερμηνεύτηκαν και ότι η χώρα δεν εγκατέλειψε τη συμφωνία.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τα ελικόπτερα κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου την περασμένη Τετάρτη, ο Ιφτικάρ φέρεται να είπε ότι «όσον αφορά την τουρκική συμφωνία, την αφήσαμε πίσω». Ταυτόχρονα, επιβεβαίωσε ότι το Πακιστάν βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με την Κίνα για επιθετικά ελικόπτερα λέγοντας «ελπίζουμε ότι θα λάβουμε μερικά επιθετικά ελικόπτερα από εκεί». «Διευκρινίζεται ότι το Πακιστάν δεν απέκλεισε ποτέ το ενδεχόμενο απόκτησης στρατιωτικών ελικοπτέρων από την Τουρκία. Όλες οι εικασίες ως προς αυτό είναι αβάσιμες». Αλλά αυτό δεν λέει τίποτα. Δεν το απέκλεισε, αλλά χωρίς άδεια των ΗΠΑ το Πακιστάν τουρκικά ελικόπτερα δεν παίρνει.

Ξαφνικά την Δευτέρα 10 Ιανουαρίου 2022, το υπουργείο Άμυνας των Φιλιππίνων διευκρίνισε ότι τα τουρκικά ελικόπτερα Τ129 δεν έχουν φτάσει ακόμη, παρά τις πληροφορίες που κυκλοφορούν ότι έφτασαν στις 8 Ιανουαρίου. Το υπουργείο δεν έδωσε καμία εξήγηση για τον λόγο για τον οποίο η παράδοση των ελικοπτέρων δεν προχώρησε όπως είχε προγραμματιστεί, αλλά ούτε ανέφερε πότε μπορεί να πραγματοποιηθεί.

Προσπάθειες για κινητήρες

Η θυγατρική κατασκευής κινητήρων της τουρκικής TAI, TUSAŞ Engine Industries (TEI), ξεκίνησε μια προσπάθεια για την ανάπτυξη ενός τουρκικού κινητήρα για το ελικόπτερο, τον στροβιλοκινητήρα TEI-TS1400, ο οποίος θα τροφοδοτεί επίσης το πρώτο ελικόπτερο πολλαπλών ρόλων T625 της χώρας με το όνομα Gökbey. Υποτίθεται ότι όταν παραχθεί μαζικά, θα εξοπλίσει τα ήδη εν υπηρεσία Τ129 της Τουρκίας. Αυτή μπορεί να είναι μια λύση, αλλά η ανάπτυξή του κινητήρα δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το 2025.

Μια άλλη επιλογή για την τροφοδοσία του Τ129 μπορεί να είναι ένας κινητήρας χωρίς την ανάγκη κρατικής αδειοδότησης, όπως ο γαλλικός Safran Arano 1A, σημειώνει η ιστοσελίδα Shephard Defense Insight, αλλά με τις σχέσεις Γαλλίας-Τουρκίας στο ναδίρ, μια τέτοια επιλογή φαντάζει απίθανη. Οι Τούρκοι ψάχνουν και άλλες εναλλακτικές λύσεις. Το καλοκαίρι του 2021 η ουκρανική εταιρεία Motor Sich υπέγραψε συμβόλαιο με την Turkish Aerospace Industries για την πώληση 14 κινητήρων στην Τουρκία για το τουρκικό επιθετικό ελικόπτερο πολλαπλών ρόλων T929, που είναι μια βαρύτερη (11 τόνοι) έκδοση του Τ129 Atak.

Προφανώς, 14 κινητήρες σημαίνει ότι μπορεί να κινήσεις 7 ελικόπτερα (δικινητήρια), τα οποία θα είναι μοντέλα δοκιμών, καθώς το Τ929 είναι ακόμη στο στάδιο προκατασκευής και οι νέοι κινητήρες θα απαιτήσουν μια επανασχεδίαση δομικών στοιχείων της ατράκτου, αλλά και των συστημάτων ελέγχου, τροφοδοσίας, κλπ. Η Turkish Aerospace δεν αποκάλυψε την αξία της συμφωνίας, ή το χρονοδιάγραμμα παράδοσης κατά την ανακοίνωση της σύμβασης στις 29 Ιουνίου 2021.

Το τουρκικό αδιέξοδο για τα Τ129

Αν τελικά πραγματοποιηθεί θα μπορούσε να αποτελέσει λύση σ’ αυτό το ακανθώδες πρόβλημα. Δυστυχώς, όμως, για την Τουρκία, η οποία ήθελε να αγοράσει μετοχικό πακέτο 50% στη εταιρία, το ουκρανικό κράτος κατέσχεσε τα περιουσιακά της στοιχεία με κατηγορίες για συνέργεια με ξένες δυνάμεις, δείχνοντας την Κίνα, και προκαλώντας θετικά σχόλια από Ουάσιγκτον.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η αντικατάσταση των κινητήρων των εν υπηρεσία ελικοπτέρων Τ129 είναι μια πολυδάπανη περιπέτεια με άγνωστα αποτελέσματα. Αν η Τουρκία συνεχίσει να βρίσκεται στο στόχαστρο δυτικών κυβερνήσεων (κυρίως των ΗΠΑ) ενδέχεται να αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα εφοδιασμού σε ανταλλακτικά, τα οποία θα αρχίσουν να καθηλώνουν στο έδαφος όχι μόνο τα εν λόγω ελικόπτερα Τ129, αλλά και άλλα οπλικά συστήματα. Μία τέτοια εξέλιξη θα υποχρεώσει τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις να οδηγηθούν σε “κανιβαλισμό” κάποιων, ώστε άλλα να παραμένουν σε επιχειρησιακή ετοιμότητα τα υπόλοιπα. Αυτό πρακτικά σημαίνει απαξίωση του στόλου ελικοπτέρων πολύ νωρίτερα από το φυσιολογικό τέλος της επιχειρησιακής τους ζωής.

Άλλες χώρες που ενδιαφέρονται να αγοράσουν το τουρκικό ελικόπτερο, όπως το Μαρόκο (22 ελικόπτερα), το Ιράκ (12 ελικόπτερα) και η Νιγηρία θα στραφούν υποχρεωτικά σε άλλες λύσεις. Όσο, λοιπόν, η Turkish Aerospace δεν βλέπει τους αμερικανικούς κινητήρες να αντικαθίστανται από άλλους ουκρανικής ή τουρκικής κατασκευής, οι εξαγωγικές της δυνατότητες θα συρρικνώνονται με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την επιβίωση της εν λόγω εταιρείας.