Η Χεζμπολάχ φέρνει κοντά Ισραήλ και Τουρκία στη Συρία

Μία από τις γεωπολιτικές σταθερές της ψυχροπολεμικής εποχής, ήταν η συμμαχία Τουρκίας και Ισραήλ. Η Τουρκία υπήρξε η πρώτη μουσουλμανική χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία του Ισραήλ, το μακρινό 1949, όταν το νεότευκτο εβραϊκό κράτος ήταν καθολικά απομονωμένο στον Αραβικό Κόσμο.

Οι σχέσεις των δύο χωρών επιδεινώθηκαν το 2010 μετά το επεισόδιο στο πλοιάριο “Mavi Marmara”, όταν Ισραηλινοί κομάντος σκότωσαν 10 Τούρκους “ακτιβιστές”, που προσπάθησαν να σπάσουν τον ισραηλινό αποκλεισμό στην Λωρίδα της Γάζας. Από τότε οι διπλωματικές σχέσεις Άγκυρας και Τελ Αβίβ παρέμειναν κακές.

Όμως οι δύο χώρες έχουν έναν κοινό εχθρό, την Χεζμπολάχ στην Συρία. Η παρουσία της σιιτικής παραστρατιωτικής οργάνωσης στην νότια Συρία αποτελεί “ανάθεμα” για το Ισραήλ, που ενώ είναι αναγκασμένο να ανέχεται την παρουσία της στον Λίβανο, βομβαρδίζει στρατόπεδα και αποθήκες της οργάνωσης στην Συρία.

Το ίδιο όμως πρόβλημα αντιμετωπίζει και η Τουρκία, καθώς δυνάμεις της Χεζμπολάχ είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις πρόσφατες, φονικές συγκρούσεις του καθεστώτος Άσαντ με Τούρκους στρατιώτες στο Ιντλίμπ. Η Άγκυρα, ως αντίποινα βομβάρδισε θέσεις της Χεζμπολάχ και άλλων φιλοϊρανικών παραστρατιωτικών ομάδων, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στην Τεχεράνη, που φέρεται να διαμήνυσε πως «εμείς δεν είμαστε Δαμασκός».

Το “αγκάθι” Χεζμπολάχ

Οι καλές σχέσεις Άγκυρας και Τεχεράνης δεν μπορούν με τίποτα να διαρρήξουν τους “δεσμούς αίματος” που έχει ο “σιιτικός άξονας” Ιράν και Χεζμπολάχ με το καθεστώς της Δαμασκού. Η Συρία του πατρός Άσαντ ήταν η μοναδική αραβική χώρα που είχε υποστηρίξει το Ιράν στον πολυετή πόλεμο του με το Ιράκ, την δεκαετία του 80.

Την ίδια περίοδο η Χεζμπολάχ, ενώ είχε μετατρέψει τον Λίβανο σε κόλαση για τα ισραηλινά στρατεύματα κατοχής, δεν είχε ρίξει ούτε έναν πυροβολισμό εις βάρος των συριακών δυνάμεων που κατείχαν θέσεις στον νότιο Λίβανο. Επομένως δεν αποτελεί έκπληξη η παρουσία της Χεζμπολάχ, από την έναρξη του συριακού εμφυλίου, στο πλευρό των συριακών ενόπλων δυνάμεων. Ήταν η επιχειρησιακή της δράση ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην επικράτηση του Άσαντ.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα ισραηλινών μέσων ενημέρωσης, αυτό που θα μπορούσε να περιορίσει την Χεζμπολάχ στην Συρία, είναι η επανασύσταση της συμμαχίας Τουρκίας και Ισραήλ. Οι δύο χώρες, από την δεκαετία του ’60, είχαν υπογράψει πληθώρα συμφωνιών στρατιωτικής συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών, που βοήθησαν σημαντικά την Τουρκία στον πόλεμο με το PKK, τις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Η Τουρκία ήταν ένας παραδοσιακός “πελάτης” των ισραηλινών οπλικών συστημάτων, υπογράφοντας παραγγελίες εκατοντάδων εκατομμυρίων.

“Ο εχθρός του εχθρού μου”

Αυτό που “δηλητηρίασε” τις σχέσεις των δύο χωρών ήταν η υποστήριξη του Ερντογάν στους Παλαιστινίους και οι προσβολές του εις βάρος του Ισραήλ, όμως δεν τις οδήγησαν σε ολική ρήξη. Το Ισραήλ επιδιώκει να κρατά ορισμένες ισορροπίες, καθώς η βασική του προτεραιότητα παραμένει η αναχαίτιση του Ιράν. Θεωρεί ως πρωταρχική απειλή για την ασφάλεια του την εδραίωση της ιρανικής παρουσίας στην Συρία, μέσω των “πληρεξούσιων” της Τεχεράνης, της Χεζμπολάχ και των άλλων σιιτικών πολιτοφυλακών.

Προηγουμένως ο πρωθυπουργός Νετανιάχου υπολόγιζε σε έναν μεσολαβητικό ρόλο της Ρωσίας στην συριακή σύγκρουση, προσδοκώντας πως η Μόσχα θα έπειθε τον Άσαντ να απομακρύνει την Χεζμπολάχ από την Συρία, κάτι που τελικώς δεν συνέβη. Στην πραγματικότητα ο Σύρος ηγέτης εμπιστεύεται περισσότερο τους Ιρανούς και την Χεζμπολάχ από τους Ρώσους. Ο Άσαντ έχει πολλούς λόγους να φοβάται μια υπονόμευση από την Μόσχα, πόσο μάλλον που επικριτικά άρθρα κατά του προσώπου του, άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους σε ρωσικά μέσα ενημέρωσης.

Όπως επισήμανε και το πολύκροτο άρθρο του Διπλωματικού Επιτετραμμένου του Ισραήλ στην Τουρκία Roey Gilad Τουρκία και Ισραήλ μπορούν να παραμερίσουν τις διαφορές τους και αναλάβουν δράση, έστω από το παρασκήνιο, κατά της Χεζμπολάχ στην Συρία. “Ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου” λέει η γνωστή ρήση, που σίγουρα την ενστερνίζεται ο Gilad, καθώς σημειώνει χαρακτηριστικά πως «δεν είναι απαραίτητο να συμφωνούμε σε όλα με την Τουρκία».