Η δολοφονία του Ρώσου πρέσβη, ο γκαλερίστας και ο ανιχνευτής ψεύδους

Η τακτική των τουρκικών αρχών ασφαλείας να “φυτεύουν” στοιχεία σε ποινικές υποθέσεις, ώστε να  τις αποδίδουν στην οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν, εφαρμόστηκε και στην υπόθεση της δολοφονίας του Ρώσου πρέσβη Αντρέι Καρλόφ που έγινε το 2016 σε γκαλερί έργων τέχνης στην Τσανκάγια της Άγκυρας. Τότε, ο 22χρονος τούρκος αστυνομικός των ειδικών δυνάμεων Μεβλούτ Μερτ Ατλιντάς άνοιξε πυρ τραυματίζοντάς θανάσιμα τον πρέσβη με εννέα σφαίρες.

Οι τουρκικές αρχές με στόχο να αποπροσανατολίσουν τις έρευνες, απέρριψαν αίτημα της ρωσικής κυβέρνησης για να περάσει ανιχνευτή ψεύδους, αυτός που θεωρούν βασικό ύποπτο για την οργάνωση της δολοφονίας του Καρλόφ. Ο ύποπτος είναι ο 64 ετών Μουσταφά Τιμούρ Οζκάν, συνταξιούχος αρχιτέκτονας, ο οποίος διοργάνωσε την έκθεση έργων τέχνης σε συνεργασία με την ρωσική πρεσβεία στην Άγκυρα.

Έχει γράψει πάνω από 25 ταξιδιωτικά βιβλία, έχει διοργανώσει είκοσι διαφορετικές εκθέσεις και έχει δημοσιεύσει περίπου 500 άρθρα σχετικά με ταξίδια και την ιστορία της Άγκυρας. Ο Οζκάν δήλωσε ότι δεν είχε καμία σχέση με τη δολοφονία και προσφέρθηκε να υποβληθεί σε ρωσικό ανιχνευτή ψεύδους, προκειμένου να αποδείξει την αθωότητά του. Η αποκάλυψη αυτή έγινε από την ιστοσελίδα Nordic Monitor που έχει στην κατοχή της, αντίγραφο της δήλωσης υπεράσπισης του Οζκάν, που παραδόθηκε στο δικαστήριο στις 8 Ιανουαρίου 2019.

Ο εισαγγελέας Αντέμ Ακιντσί όταν ανέκρινε τον Οζκάν του είπε ότι «οι Ρώσοι θέλουν να περάσεις ανιχνευτή ψεύδους, αλλά δεν σου το επιτρέπω». Ο Οζκάν του απάντησε  «δεν θα δίσταζα να περάσω ανιχνευτή ψεύδους, ότι ήμουν ΟΚ, θα προσφερόμουν εθελοντικά να το κάνω». Η συνομιλία πραγματοποιήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2017 στο γραφείο του Ακιντσί στην Άγκυρα κατόπιν αιτήματος του και χωρίς την παρουσία του δικηγόρου του Οζκάν, παραβιάζοντας με αυτόν τον τρόπο τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (CMUK). Ο Οζκάν ανέφερε το περιεχόμενο της συνομιλίας στον δικηγόρο του μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας.

Η μαρτυρία του Οζκάν αποτελεί ένα ακόμη πλήγμα, επισημαίνει το Nordic Monitor, στους ισχυρισμούς της τουρκικής κυβέρνησης ότι η οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν ήταν πίσω από τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας έδειξαν ότι ο αστυνομικός ήθελε να εγκαταλείψει την εργασία του για να πάει να πολεμήσει στη Συρία στον πλευρό τζιχαντιστών μαχητών.

Κατασκευασμένα στοιχεία 

Ο αστυνομικός, σύμφωνα με το Nordic Monitor, είχε έρθει σε επαφή με Τούρκους κυβερνητικούς ιμάμηδες και ομάδες που συνδέονται με την Αλ Κάιντα. Ο οικογενειακός κληρικός του Ταγίπ Ερντογάν Νουρεντίν Γιλντίζ είναι ένας ιμάμης, ο οποίος υποστήριξε δημόσια την ένοπλη τζιχάντ και συχνά επιτέθηκε στη Ρωσία, μέσω φλογερών κηρυγμάτων του.

Ο εισαγγελέας αγνόησε όλα αυτά τα στοιχεία και δεν κατήγγειλε τα άτομα τα οποία είχαν έρθει σε επαφή με αστυνομικό, τους μήνες που προηγήθηκαν της δολοφονίας του Ρώσου πρέσβη. Σκόπιμα κατεύθυνε την έρευνα μακριά από τα άτομα που ήταν κοντά στην κυβέρνηση Ερντογάν. Η οργάνωση του Γκιουλέν έγινε για ακόμη μια φορά αποδιοπομπαίος τράγος, χωρίς αποδεικτικά στοιχεία.

Ο Οζκάν δήλωσε ότι έκθεση του διοργανώθηκε σε στενή συνεργασία με τη ρωσική πρεσβεία. Αρνήθηκε τους ισχυρισμούς του εισαγγελέα, ότι η έκθεση έγινε με εντολή της οργάνωσης Γκιουλέν, για να γίνει τόπος δολοφονίας του Ρώσου πρέσβη και δήλωσε ότι «ούτε εγώ, ούτε η έκθεση μου, είχε καμία σχέση με την οργάνωση». Επισήμανε, ακόμα ότι ο εισαγγελέας χειρίστηκε τα γεγονότα και ότι ψευδώς τον κατηγόρησε ότι ήταν συνεργός του δολοφόνου, χωρίς να διαθέτει κανένα αποδεικτικό στοιχείο. Η υπεράσπιση του Οζκάν εξήγησε πως αποφασίστηκε η ημερομηνία της δεξίωσης στην γκαλερί τέχνης.

Αρχικά ο Οζκάν πρότεινε στη ρωσική πρεσβεία να γίνει η έκθεση στις 12 Φεβρουαρίου 2016, αλλά το αιτημά του απορρίφθηκε εξαιτίας των τεταμένων σχέσεων μεταξύ Τουρκίας-Ρωσίας με αφορμή την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους που έγινε το 2015 στην τουρκοσυριακή μεθόριο. Όταν Άγκυρα και Μόσχα εξομαλύναν τις σχέσεις τους, ο Οζκάν έλαβε ένα τηλεφώνημα από την ρωσική πρεσβεία τον Αύγουστο του 2016, που του γνωστοποίησε ότι η πρότασή του είχε εγκριθεί και ότι η πρεσβεία θα χρηματοδοτούσε την έκθεση του.

Οι λεπτομέρειες 

Η έκθεση είχε προγραμματιστεί για τις 16 Δεκεμβρίου και το ενημερωτικό φυλλάδιο δημοσιεύτηκε από το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του Δήμου Τσανκάγια και προωθήθηκε και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ωστόσο, η ρωσική πρεσβεία ήθελε να δεξιωθεί τους καλεσμένους τους ή μια μέρα πριν από την έκθεση ή μια μέρα μετά. Το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης δεν έφερε αντίρρηση. Όμως, όταν ο Οζκάν κοίταξε για τις 15 Δεκεμβρίου, δηλαδή την προηγούμενη μέρα, η αίθουσα είχε κλειστεί για άλλη εκδήλωση.

Η επόμενη μέρα ήταν το Σάββατο και η δεξίωση της ρωσικής πρεσβείας έπρεπε να γίνει τη Δευτέρα 19 Δεκεμβρίου, κατόπιν αιτήματος αξιωματούχων της πρεσβείας. Ο αστυνομικός Ατλιντάς ο οποίος δολοφόνησε τον Ρώσο πρέσβη, έμαθε για την έκθεση και έκανε κράτηση σε κοντινό ξενοδοχείο στις 14 Δεκεμβρίου, για μια διανυκτέρευση στις 16 Δεκεμβρίου. Όμως, άλλαξε την κράτηση για την 19η Δεκεμβρίου, αφού πρώτα επισκέφθηκε τη γκαλερί στις 15 Δεκεμβρίου για να εξοικειωθεί με τη διάταξη του χώρου.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, το οποίο περιελάμβανε βίντεο από κάμερες, ο δολοφόνος του πρέσβη, βρισκόταν στη γκαλερί από τις 20:00 έως τις 21:30 της 15ης Δεκεμβρίου. Κατά πάσα πιθανότητα έμαθε για την αλλαγή ημερομηνίας όταν ήταν εκεί. Ο εισαγγελέας ισχυρίστηκε ότι o Οζκάν ενημέρωσε τον Ατλιντάς για την αλλαγή ημερομηνίας, αλλά δεν παρείχε στοιχεία που να στηρίζουν αυτόν τον πολύ σοβαρό ισχυρισμό. O Οζκάν απάντησε ότι γνώριζε την αλλαγή ημερομηνίας, πριν ο δολοφόνος κάνει την πρώτη κράτηση στο ξενοδοχείο.

Πρόσθεσε δε, ότι εάν ο Ατλιντάς είχε λάβει τις πληροφορίες από αυτόν, θα είχε κάνει απευθείας κράτηση για την 19η Δεκεμβρίου. Η ιστοσελίδα Nordic Monitor έχει δημοσιεύσει και έγγραφα που έδειξαν πως η κρατική υπηρεσία πληροφοριών MIT βοήθησε τον εισαγγελέα να δημιουργήσει μια ακόμη κατασκευασμένη υπόθεση υπόπτου. Με αυτή ήθελε να εξαπατήσει τη ρωσική αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε την Τουρκία για να ερευνήσει την υπόθεση της δολοφονίας του πρέσβη.

Εμπλοκή ΜΙΤ

Ο στόχος ήταν να αποσπάσει την προσοχή των Ρώσων από τα στοιχεία που έδειχναν εμπλοκή της κυβέρνησης Ερντογάν στη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη. Όμως, ο εισαγγελέας εκτέθηκε από την ακροαματική διαδικασία της 4η Σεπτεμβρίου 2020, από τον ύποπτο, ο οποίος απήχθη και βασανίστηκε από την υπηρεσία πληροφοριών.

Ο 38χρονος ύποπτος Χουσείν Κοτουτσέ ανέφερε στην επιτροπή δικαστών του 2ου Ανώτατου Ποινικού Δικαστηρίου της Άγκυρας, ότι «είπα στον Αντέμ Ακιντσί τον (ανακριτή εισαγγελέα) ότι προσπαθείς να με συνδέσεις με την υπόθεση δολοφονίας του Καρλόφ, αλλά ξέρεις ότι δεν είχα καμία σχέση με αυτό». Ο εισαγγελέας μου απάντησε «Χουσείν, δεν μπορώ να κάνω τίποτα για σένα. Θα έρθει μια αντιπροσωπεία από τη Ρωσία αυτήν την εβδομάδα, και πρέπει να σε συλλάβω. Υπάρχει μεγάλη πίεση σε μένα. Πηγαίνεις στο δικαστήριο και προσπαθείς να καθαρίσεις εκεί το όνομά σου».

Ο εισαγγελέας χειρίστηκε την υπόθεση χρησιμοποιώντας κατασκευασμένα στοιχεία για να την συνδέσει με την οργάνωση του Γκιουλεν. Όμως, ο αστυνομικός Αλτιντάς ήταν μέλος του ισλαμιστικού κυβερνώντος κόμματος και μάλιστα είχε οκτώ φορές συμμετάσχει σε επιχειρήσεις προστασίας του ίδιου του Ερντογάν. Την ευθύνη για τη δολοφονία, άλλωστε, ανέλαβε η τζιχαντιστική οργάνωση Αλ Νούσρα, η οποία ήταν η κύρια δύναμη που πολεμούσε τον συριακό στρατό στο Χαλέπι. Αν και η Αλ Νούσρα είναι το επίσημο παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία, ο Ερντογάν έχει δηλώσει πως δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση.