Η επιχείρηση που έχτισε τον μύθο της Μοσάντ

«Αν κάποιος έρθει να σε σκοτώσει, σήκω και σκότωσέ τον πρώτος», αναφέρει το Ταλμούδ. Πρόκειται για την ογκώδη συλλογή εβραϊκών κειμένων. Κάτι σαν τις πολιτισμικές και διανοητικές πύλες προς τον κόσμο, μέσα από τα μάτια της ραβινικής ερμηνευτικής παράδοσης. Η φράση αυτή, θα μπορούσε να είναι το απόσταγμα της ύπαρξης και της ίδιας της Μοσάντ, της θρυλικής μυστικής υπηρεσίας του  Ισραήλ, που προς μεγάλη έκπληξη όλων μας “πιάστηκε στον ύπνο”, μη προβλέποντας την αιματηρή επίθεση της Χαμάς.  

Η ιδέα της ίδρυσής της συνοδεύθηκε με αυτήν του κράτους του Ισραήλ. Ο Ντέιβιντ Μπεν Γκουριόν στις 14 Μαΐου του 1948 κήρυξε την ίδρυση του Ισραήλ και έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της χώρας. Έναν χρόνο αργότερα τελεσφόρησε και η δημιουργία μιας κεντρικής υπηρεσίας πληροφοριών και ασφάλειας του Ισραήλ. Το ημερολόγιο έδειχνε 13 Δεκεμβρίου 1949.

Αρχικά, ονομάστηκε “Ινστιτούτο Συνεργασίας”. Στόχος του ήταν να επιβλέπει το πολιτικό τμήμα και να διευθύνει την εσωτερική ασφάλεια και τις διάφορες στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών. Αυτή θεωρείται και η επίσημη ίδρυση της Μοσάντ, η οποία με τα χρόνια εξελίχθηκε ίσως στην πιο αποτελεσματική μυστική υπηρεσία, με πλήθος δολοφονιών στο ενεργητικό της, σε βαθμό που να κατηγορείται για κρατική τρομοκρατία.

Με το πέρασμα των ετών και υπό την ηγεσία διαφορετικών προσωπικοτήτων, η Μοσάντ ενδυναμώθηκε και εξειδικεύτηκε στο πώς να εξοντώνει τους στόχους της. Βόμβες σε αυτοκίνητα, θανάσιμες ενέσεις, εκρηκτικές συσκευές, απεσταλμένοι δολοφόνοι στις πιο απομακρυσμένες ή θορυβώδεις άκρες της γης, γυναίκες δολώματα, δηλητηριασμένα τρόφιμα, μέχρι και οδοντόπαστες που σε σκοτώνουν σε δευτερόλεπτα. Κι όλα αυτά με εκτελεστές άρτια εκπαιδευμένους και συγχρόνως αφοσιωμένους πράκτορες, οι οποίοι υποκινούνται από το “ηθικό πλεονέκτημα” ότι όλα γίνονται για να επιβιώσει η πατρίδα και το έθνος τους.

Ο “δαιμόνιος” αρχηγός

Ο πρώτος διευθυντής των μυστικών πληροφοριών διοικούσε μία προϋπάρχουσα μορφή της υπηρεσίας, γνωστή ως “Διευθυντήριο”. Μέχρι και το 1952 υπαγόταν απευθείας στον πρωθυπουργό. Έχει γραφεί ότι κάθε εξόντωση, η οποία έφερε την κωδική ονομασία “Κόκκινη Σελίδα”, όφειλε να φέρει την υπογραφή του. Σταδιακά η υπηρεσία απέκτησε αυτονομία και εντός της δημιουργήθηκε μία νέα αργκό. Ο όρος «τυχαία ζημία» αναφέρονταν στον ανεπιθύμητο θάνατο πολιτών, ενώ οι δολοφονίες ονομάστηκαν «στοχευμένες προληπτικές πράξεις».

Η υπηρεσία βίωσε δραστικές αλλαγές υπό την ηγεσία του Ισέρ Χαρέλ, που έμεινε γνωστός σαν ο “δαιμόνιος”. Ήταν ο πρώτος σε μία σειρά ηγετών που σφράγισαν την εξέλιξη της υπηρεσίας. Με απόλυτη προσοχή σε κάθε λεπτομέρεια, έστησε μία από τις πιο εντυπωσιακές επιχειρήσεις της οργάνωσης. Την αρπαγή, δίκη και καταδίκη σε θάνατο του Ρικάρντο Κλεμέντ. Ο ήσυχος αυτός οικογενειάρχης που διέμενε ειρηνικά στην Αργεντινή, έχοντας κερδίσει την συμπάθεια των γειτόνων και φίλων του, στην πραγματικότητα ήταν ο Άντολφ Άιχμαν, συνταγματάρχης των SS και ηθικά υπεύθυνος για τον θάνατο εκατομμυρίων Εβραίων.

Είχε διαφύγει στη Λατινική Αμερική, όπου και ζούσε μία καλή ζωή. Η αντίστροφη μέτρηση για την μοίρα του άρχισε το 1959, όταν ένας Γερμανός εισαγγελέας ονόματι Φριτς Μπάουερ έλαβε μια περίεργη πληροφορία. Η κόρη κάποιου φίλου του στην Αργεντινή είχε συνάψει σχέση με ένα νέο που τον έλεγαν Άιχμαν. Ήταν ο γιός του Κλεμέντ, αλλά σε αντίθεση με τον πατέρα του, δεν είχε αλλάξει το επίθετό του και περιέγραφε με έκδηλο θαυμασμό τα κατορθώματα της ναζιστικής Γερμανίας και τον ρόλο του πατέρα του σε αυτά.

Σύλληψη Άιχμαν

Η Μοσάντ τον παρακολουθούσε επί έναν ολόκληρο χρόνο, αφότου είχαν ήδη περάσει δύο χρόνια εντατικής έρευνας για να εντοπισθεί η κατοικία του. Το ηλεκτρικό και η ύδρευση, στην συνοικία του Σαν Φερνάρντο, στην περιφέρεια του Μπουένος Άιρες, δεν ήταν συνδεδεμένα στο όνομά του. Την αποστολή κλήθηκε να φέρει εις πέρας ο Ραφί Εϊτάν. Αντίκριζε επί μήνες τον στόχο του να επιστρέφει κάθε ημέρα ίδια ώρα από την εργασία του. Ήταν επικεφαλής τμήματος στα εργοστάσια της Mercedes-Benz. Παρά τις φωτογραφίες που είχε η ομάδα δράσης στην κατοχή της, δεν μπορούσε να είναι απόλυτα σίγουρη ότι είχαν εντοπίσει τον σωστό άνθρωπο.

Η τρυφερότητα του Κλεμέντ, όμως, προς την σύζυγό του τον πρόδωσε και καθόρισε το τέλος του. Η Μοσάντ γνώριζε την ημερομηνία επετείου του γάμους τους. Εκείνη την ημέρα ο στόχος επέστρεψε στην οικία του, κρατώντας μία τεράστια ανθοδέσμη. Τη στιγμή που τον απήγαγαν ψέλλισε στα γερμανικά: «Έχω αποδεχθεί την μοίρα μου». Δεκαετίες αργότερα, ο επικεφαλής της επιχείρησης διηγήθηκε σε ντοκιμαντέρ: «τον πλησίασα και του είπα στα ισπανικά: “Μία στιγμή κύριε”, πριν τον ακινητοποιήσω με μία λαβή». Ο Άντολφ Άιχμαν καταδικάστηκε σε θάνατο στις 15 Δεκεμβρίου για εγκλήματα κατά του εβραϊκού λαού, κατά της ανθρωπότητας και για εγκλήματα πολέμου.

Ο γαμπρός του Νάσερ

Πάντως, την δική του μοναδική θέση στη ιστορία της Μοσάντ, έχει κατακτήσει και ένας κατάσκοπος με το κωδικό όνομα: “Άγγελος”. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ασράφ Μαρουάν, ήταν Αιγύπτιος γαμβρός του προέδρου Νάσερ και στη συνέχεια στενότατος συνεργάτης του διαδόχου του Ανουάρ Σαντάτ. Ήταν η εποχή που η Αίγυπτος αποτελούσε τον μεγαλύτερο εχθρό του Ισραήλ. Ο Μαρουάν ήλθε με δική του πρωτοβουλία σε επαφή με τη Μοσάντ.

Την πρώτη φορά συναντήθηκε με έναν 36χρονο Ισραηλινό πράκτορα, που είναι ακόμα και σήμερα γνωστός με το ψευδώνυμο “Ντούμπι”. Ήταν ένα παγωμένο απόγευμα του Δεκέμβρη του 1970 στο Λονδίνο. Οι δύο άνδρες είχαν δώσει ραντεβού στο Hyde Park. Μετά από μία αμήχανη γνωριμία λίγων λεπτών, κατευθύνθηκαν σε ένα από τα δωμάτια του ξενοδοχείου, που είχε κλείσει η Μοσάντ. Εκεί ο Αιγύπτιος προσέφερε πολύτιμες πληροφορίες. Οι δύο άνδρες συναντήθηκαν δεκάδες φορές σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, σε διάστημα πολλών ετών.

Σύνδεσμός τους ήταν μία γυναίκα. Ο ένας από τους δύο άφηνε αδιάφορα μηνύματα στον τηλεφωνητή της, με τη διαφορά ότι αυτά περιείχαν πάντα μία κωδική λέξη. Αυτή σήμαινε συνάντηση στο σπίτι της γυναίκας αυτής και από εκεί υπήρχε συνεννόηση και για μελλοντικά ραντεβού. Οι πληροφορίες που παρείχε ήταν πολύτιμες, αλλά και σήμερα ακόμα αμφιλεγόμενες. Ορισμένοι τον θεωρούν, λόγω της θέσης του, τον πιο πολύτιμο πληροφοριοδότη, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι έπαιζε διπλό παιχνίδι.

Δεκαετίες αργότερα ο πράκτορας της Μοσάντ που συνεργάστηκε μαζί του επικαλέστηκε έναν συνδυασμό παραγόντων για να εξηγήσει την “προδοσία” του Μαρουάν: χρήματα και εκδίκηση. Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά από την πρώτη συνάντηση των δύο ανδρών, η σωρός του Αιγύπτιου βρέθηκε στον κήπο με τα κίτρινα τριαντάφυλλα, που βρισκόταν κάτω από το διαμέρισμά του 5ου ορόφου όπου έμενε στο Λονδίνο. Οι αρχές απέδωσαν τον θάνατό του σε αυτοκτονία…