Η επίθεση στην Αχβάζ, ο Σαντάμ και οι ΗΠΑ

Νέα κλιμάκωση γνωρίζουν τα τελευταία εικοσιτετράωρα οι ήδη τεταμένες σχέσεις του Ιράν με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, μετά την πολύνεκρη επίθεση εναντίον στρατιωτικής παρέλασης στην πόλη Αχβάζ. Η Τεχεράνη κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι βρίσκονται πίσω από την επίθεση και εμπλέκει μικρή χώρα του Περσικού Κόλπου, γεγονός που προκαλεί αναστάτωση στην ευρύτερη περιοχή.

Η επίθεση στην Αχβάζ, η οποία στοίχισε την ζωή σε 25 ανθρώπους, ανάμεσά τους στρατιωτικοί του επίλεκτου Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης, αποτελεί πλήγμα για την ισχύ της Τεχεράνης. Αυξάνει όμως και την οργή των Ιρανών κατά των ΗΠΑ, καθώς σημειώθηκε σε μια περίοδο που η Τεχεράνη πιέζεται διεθνώς από την επαναφορά των αμερικανικών κυρώσεων.

Την ευθύνη ανέλαβαν η αντικυβερνητική αραβική οργάνωση, Εθνική Αντίσταση Αχβάζ, αλλά και το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο μάλιστα έδωσε στην δημοσιότητα και βίντεο από την προετοιμασία της επίθεσης.  Η Τεχεράνη ωστόσο από την πρώτη στιγμή έδειξε «ξένη εμπλοκή», κατηγορώντας τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τις χώρες του Κόλπου.

Η ιρανική τηλεόραση έκανε λόγο για  «στοιχεία των απίστων», αναφορά που παραπέμπει σε σουνίτες αντάρτες και στο κίνημα αλ Αχβαζίεχ, το οποίο σύμφωνα με την Τεχεράνη χρηματοδοτείται από την Σαουδική Αραβία. Αρκετοί Ιρανοί αξιωματούχοι σύνδεσαν την επίθεση με τον πόλεμο εναντίον του Ισλαμικού κράτους που διεξάγει το Ιράν στην Συρία και το Ιράκ, ενώ κάποιοι άλλοι απέκλεισαν το ενδεχόμενο οι δράστες να είναι μέλη του isis.

Γιατί στην Αχβάζ

Η Αχβάζ βρίσκεται στην επαρχία Κουζεστάν, μια περιοχή στην οποία υπάρχει αραβική μειονότητα και όπου έχουν γίνει στο παρελθόν σποραδικές κινητοποιήσεις και εκδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίον του καθεστώτος της Τεχεράνης. Η επίθεση στην Αχβάζ είχε στόχο την παρέλαση που γινόταν με αφορμή  την Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων που γιορτάζεται, στις 22 Σεπτεμβρίου, ανήμερα της επετείου έναρξης του πολέμου με το Ιράκ. Έναν πόλεμο που σημάδεψε παγκοσμίως την δεκαετία του 1980 και για όλα τα επόμενα χρόνια την περιοχή του Περσικού.

Σημειώνεται ότι στον οκταετή πόλεμο με το Ιράκ (1980-1988) η επαρχία Κουζεστάν, στην οποία βρίσκεται η Αχβάζ, επλήγη περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του Ιράν. Ήταν η εποχή που ο Σαντάμ Χουσέιν θεωρούσε ότι οι  Ιρακινοί στρατιώτες θα γίνονταν δεκτοί ως απελευθερωτές στην περιοχή, ωστόσο οι περισσότεροι κάτοικοι του Κουζεστάν συντάχθηκαν με την Τεχεράνη, με αποτέλεσμα την διεξαγωγή σφοδρών και πολυετών συγκρούσεων σε όλη την επαρχία. Η Αχβάζ είναι επίσης μία από τις πόλεις όπου τον περασμένο χρόνο έγιναν μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, εξαιτίας του κόστους διαβίωσης.

Κατά Ισραήλ και ΗΠΑ

Με συνθήματα εναντίον του Ισραήλ και των ΗΠΑ, χιλιάδες άνθρωποι κατέκλυσαν την  Δευτέρα τους δρόμους της Αχβάζ για να τιμήσουν τα θύματα της επίθεσης του Σαββάτου, την ώρα που ο υπαρχηγός των Φρουρών της Επανάστασης προειδοποιούσε εκ νέου την Ουάσινγκτον και το Τελ Αβίβ για την «ολέθρια» απάντησή τους.

Οι ΗΠΑ πάντως, με δηλώσεις της εκπροσώπου τους στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι απέρριψαν τις κατηγορίες, με τον υπαινιγμό ότι πρόκειται για εσωτερική υπόθεση του Ιράν. Την επίθεση καταδίκασαν, με χωριστές ανακοινώσεις,  οι αραβικές μοναρχίες του Κατάρ, του Κουβέιτ και του Ομάν, κάτι που δεν έχουν κάνει ακόμη οι άλλες τρεις αραβικές μοναρχίες του Κόλπου, η Σαουδική Αραβία, το Μπαχρέιν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Με τα ΗΑΕ ωστόσο η Τεχεράνη έχει ξεκινήσει έναν πολεμικό διάλογο, εξαιτίας «προσβλητικών» για το Ιράν σχολίων που φέρεται να έκανε ένας πολιτικός σύμβουλος στο Άμπου Ντάμπι, στηρίζοντας την επίθεση. Ο επιτετραμμένος των ΗΑΕ κλήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών και έλαβε προειδοποιήσεις, αν και η Τεχεράνη δεν αποκάλυψε την ταυτότητα του πολιτικού συμβούλου ούτε και τα σχόλιά του. Το Άμπου Ντάμπι από την πλευρά του αποκλείει οποιαδήποτε ανάμειξη των ΗΑΕ στην επίθεση και κατηγορεί την Τεχεράνη ότι διεξάγει «εκστρατεία» εναντίον του.

Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί κατηγόρησε πάντως τις αραβικές χώρες του Κόλπου ότι προσφέρουν οικονομική και στρατιωτική βοήθεια σε αντικυβερνητικές, αραβικές οργανώσεις στο Ιράν. Αποκάλεσε μάλιστα τις μικρές αραβικές χώρες του Περσικού «μαριονέτες» των Αμερικανών. Ο Ροχανί προειδοποίησε τέλος τις ΗΠΑ ότι θα μετανιώσουν για την «επιθετικότητά» τους την ώρα που αναχωρούσε για την Νέα Υόρκη προκειμένου να παραστεί στην Συνέλευση του ΟΗΕ, ο γενικός γραμματέας του οποίου καταδίκασε την επίθεση.

Κατά των ΗΠΑ εκφράστηκε και ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, κάνοντας και αυτός λόγο για «χώρες-μαριονέτες», ενώ το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών βρήκε μια πρώτης τάξης ευκαιρία να εγκαλέσει την  Ολλανδία, την Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, με την κατηγορία ότι “προσφέρουν καταφύγιο σε ιρανικές αντικαθεστωτικές οργανώσεις και σε παρατάξεις της ιρανικής αντιπολίτευσης”.

Θα γίνει ανατροπή;

Η Τεχεράνη έχει κατηγορήσει επανειλημμένως τις ΗΠΑ, ότι επιδιώκουν την ανατροπή της κυβέρνησης του Ιράν, κάτι που η Ουάσινγκτον αρνείται. Φροντίζει ωστόσο να το επιβεβαιώνει ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης και νυν δικηγόρος του Τραμπ, Ρούντι Τζουλιάνι.

«Δεν ξέρω πότε θα τους ανατρέψουμε. Μπορεί να γίνει σε λίγες ημέρες, λίγους μήνες, ή ένα-δυο χρόνια. Αλλά θα γίνει», επισήμανε ο Τζουλιάνι, μιλώντας σε εκδήλωση υπό τον τίτλο «Σύνοδος για τον Ξεσηκωμό στο Ιράν», που διοργάνωσε στην Νέα Υόρκη ο Οργανισμός Ιρανικών-Αμερικανικών Κοινοτήτων, ο οποίος είναι αντίθετος με το καθεστώς της Τεχεράνης. Φρόντισε βέβαια να σημειώσει ότι εκφράζει προσωπικές απόψεις, καθώς τα σχόλια του έχουν προκαλέσει συχνά την δυσαρέσκεια του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αφού είναι αντίθετα με την επίσημη γραμμή της Ουάσινγκτον.

Η επίθεση στην Αχβάζ έγινε ενώ ο Τραμπ έχει επαναφέρει τις κυρώσεις εναντίον του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμά του, και ενώ σε περίπου έναν μήνα, στις 4 Νοεμβρίου, αναμένεται να ενεργοποιηθεί και το δεύτερο πακέτο που αφορά τις εξαγωγές ιρανικού αργού. Σήμερα πάντως, ο ΟΠΕΚ απέρριψε τις αξιώσεις του Αμερικανού προέδρου, όπως δήλωσε ο υπουργός πετρελαίου του Ιράν, Μπιζάν Ζανγκανέχ, σημειώνοντας ότι δεν θα γίνει πραγματικότητα το όνειρο των ΗΠΑ για μηδενισμό των ιρανικών εξαγωγών.

Η επίθεση έγινε επίσης σε μια περίοδο που το Ιράν δραστηριοποιείται στην Συρία, στο πλευρό του Άσαντ, γεγονός που ενοχλεί το Ισραήλ, αλλά και την ώρα που η Τεχεράνη κατηγορείται για στήριξη των ανταρτών Χούτι στην Υεμένη, γεγονός που ενοχλεί την επίσης σύμμαχο των ΗΠΑ, Σαουδική Αραβία.

Η επίθεση όμως έγινε και την ώρα που σημειώνονται πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις στο γειτονικό Ιράκ. Μόλις πριν δύο εβδομάδες η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου κατηγόρησε το Ιράν ότι δεν απέτρεψε δύο επιθέσεις εναντίον του προξενείου των ΗΠΑ στη Βασόρα και του κτιριακού συγκροτήματος της αμερικανικής πρεσβείας στη Βαγδάτη. Η Ουάσινγκτον προειδοποίησε μάλιστα την Τεχεράνη με «άμεσα και αποφασιστικά» αντίποινα για οποιαδήποτε επίθεση συμμάχων της στο Ιράκ που θα έχει ως στόχο Αμερικανούς. Παραλλήλως ο φιλοϊρανικός συνασπισμός κερδίζει πόντους στον σχηματισμό κυβέρνησης στο Ιράκ, εκτοπίζοντας αρχικά τα σχέδια του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου.

Η επίθεση στην Αχβάζ έγινε τέλος, την ώρα που ο Ιρανός πρόεδρος, στην επίσημη ομιλία του για την Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων, προειδοποιούσε ότι η Τεχεράνη θα αυξάνει συνεχώς «τις αμυντικές ικανότητες» της. Καθώς μάλιστα ήταν η επέτειος του πολέμου με το Ιράκ συνέκρινε την σημερινή με την τότε εποχή και εκτίμησε ότι όπως τότε νικήθηκε ο Σαντάμ το ίδιο θα συμβεί σήμερα και με τον Τραμπ. Η Αχβάζ όμως, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, ήταν από τις πόλεις που πόνεσαν περισσότερο στον οκταετή πόλεμο με τον Σαντάμ.