Η επόμενη μέρα της εκτέλεσης Σουλεϊμανί – Τα ανοίγματα του Ιράν στις χώρες του Κόλπου

Σίγουρα έλουσε “κρύος ιδρώτας” τις δυναστείες της Σαουδικής Αραβίας, του Μπαχρέϊν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στο άκουσμα της εκτέλεσης του Ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί, που σημειώθηκε στις αρχές Ιανουαρίου από αμερικανικό drone στο Ιράκ. Με εξαίρεση το εμιράτο του Κατάρ και το Ομάν, όλες οι σουνιτικές μοναρχίες του Κόλπου έχουν εχθρικές σχέσεις με το “αιρετικό” καθεστώς του σιιτικού Ιράν, το οποίο βλέπουν ως μία δύναμη ανατροπής του status quo της Μέσης Ανατολής.

Το μεγάλο ερώτημα ήταν εάν τα αντίποινα της Τεχεράνης, η οποία καλούσε σε «εκδίκηση» για την εκτέλεση του χαρισματικού στρατηγού, θα στρέφονταν κατά των μοναρχιών του Κόλπου. Ήταν ένα ενδεχόμενο που σχεδόν έμοιαζε βέβαιο, με δεδομένες τις πολεμικές απειλές των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης.

Πόσο μάλλον, που σε αντίθεση με το πάνοπλο Ισραήλ, οι αραβικές μοναρχίες έμοιαζαν εύκολος στόχος για την πανίσχυρη πολεμική μηχανή του Ιράν. Όμως ο μεγάλος εφιάλτης του Ριάντ και των εμιράτων είναι άλλος. Έτρεμαν πως, σε περίπτωση μίας ιρανικής επίθεσης, οι Αμερικανοί θα τους εγκατέλειπαν στο έλεος της Τεχεράνης.

Ειδικά οι Σαουδάραβες έχουν πικρή εμπειρία από τις επιθέσεις του περασμένου Σεπτεμβρίου στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Aramco. Αν και οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν σιίτες αντάρτες της Υεμένης ανέλαβαν την ευθύνη, ο Τραμπ δεν χαρακτήρισε τις επιθέσεις ως «απειλή» για την ασφάλεια των ΗΠΑ, αποφεύγοντας να αναλάβει την παραμικρή δράση. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, κάλεσε την Σαουδική Αραβία να αναλάβει μόνη της πολεμική δράση κατά του Ιράν, κάτι που φυσικά και δεν ήταν διατεθειμένο να κάνει το Ριάντ.

Συναγερμός σε Ιράν και Σαουδική Αραβία

Αυτό όμως που είχε σημάνει συναγερμό στην βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας, περισσότερο και από την εκτέλεση του Σουλεϊμανί που ακολούθησε, ήταν μία δήλωση που είχε κάνει τότε ο Τραμπ. Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε υπενθυμίσει πως οι ΗΠΑ δεν «έχουν πλέον ανάγκη» τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής.

Ουσιαστικά ο Αμερικανός πρόεδρος είπε στις μοναρχίες του Κόλπου να μην θεωρούν πια δεδομένη την αμερικανική στρατιωτική συνδρομή σε ενδεχόμενη ιρανική επίθεση. Ακόμα και μετά την εκτέλεση του Σουλεϊμανί, ο Τραμπ δήλωσε έτοιμος για «δυσανάλογα αντίποινα», αναφερόμενος όμως αποκλειστικά, σε ενδεχόμενα πλήγματα κατά αμερικανικών στόχων. Δεν έκανε όμως την παραμικρή αναφορά για ενδεχόμενα πλήγματα στην Σαουδική Αραβία ή στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Επομένως σίγουρα οι αραβικές μοναρχίες είδαν με ανακούφιση πως τα ιρανικά αντίποινα περιορίστηκαν σε πυραυλικά πλήγματα σε αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ και στην περίμετρο της αμερικανικής πρεσβείας στην Βαγάτη, προκαλώντας μόνο υλικές ζημιές και μικροτραυματισμούς. Εξάλλου, αποδείχτηκε πως το τελευταίο πράγμα που είχε στον νου του το Ιράν, ήταν να ξεκινήσει έναν πόλεμο με τις χώρες του Κόλπου. Ειδικά μετά το ολέθριο λάθος της κατάρριψης ενός ιρανικού επιβατικού αεροσκάφους, το οποίο εκλήφθηκε λανθασμένα ως αμερικανικό βομβαρδιστικό, υποχρεώθηκε σε αυτοσυγκράτηση.

Η οργή για την εκτέλεση του Σουλεϊμανί,  μετατράπηκε σε οργή για τα ψέματα του ιρανικού καθεστώτος, το οποίο είχε επιπλέον λόγους να ανησυχεί για ενδεχόμενη αποσταθεροποίηση του. Σύντομα η οργή για την Σουλεϊμανί κόπασε και στους σιιτικούς πληθυσμούς του Ιράκ και του Λιβάνου. Επαναλήφθηκαν οι αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, μάλιστα στον Λίβανο σημειώθηκε εκατόμβη τραυματιών. Οι διαδηλώσεις στρέφονται και κατά της ιρανικής παρουσίας, που παραμένει ισχυρή στις κυβερνήσεις των δύο αραβικών χωρών, μιας και σιιτικά κόμματα και φιλοιρανικές πολιτοφυλακές συμμετέχουν ως κυβερνητικοί εταίροι.

“Αντεπίθεση ειρήνης” από το Ιράν

Γνωρίζοντας την ευάλωτη θέση των αραβικών μοναρχικών καθεστώτων, το Ιράν θεώρησε σοφό να κλείσει ορισμένα μέτωπα και να προχωρήσει σε “αντεπίθεση ειρήνης”. Ο διευθυντής του γραφείου του Ιρανού προέδρου Χασάν Ρουχανί, ανέφερε πως προσδοκά σε μία συνεργασία Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, μία δήλωση που έμοιαζε αδιανόητη με δεδομένο το πολεμικό κλίμα που επικρατούσε στις αρχές Ιανουαρίου. Ο δε Ιρανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε «ανοιχτός σε διάλογο», με όλες τις χώρες του Κόλπου.

Η Τεχεράνη διαπίστωσε πως, παρά την εκτέλεση του Σουλεϊμανί, δεν αποτελεί πλέον το σημείο αναφοράς για το σύνολο των σιιτών της Μέσης Ανατολής. Επομένως, με τις διαδηλώσεις να μαίνονται σε Βαγδάτη και Βηρυτό, υποχρεώθηκε να “θάψει το τσεκούρι του πολέμου”. Πλέον δεν έχει ως προτεραιότητα να ανατρέψει την σουνιτική μοναρχία στο Μπαχρέϊν ή να εξαπολύσει επιθέσεις στην Σαουδική Αραβία, αλλά να καταφέρει να διαφυλάξει τον “σιιτικό άξονα” που έχει καταφέρει να συγκροτήσει σε Λίβανο και Ιράκ.

Φαίνεται να το επιτυγχάνει, μιας και οι τελευταίες κυβερνήσεις σε Ιράκ και Λίβανο σχηματίστηκαν με τις παρασκηνιακές “ευλογίες” της Τεχεράνης. Οι φιλοιρανικές πολιτοφυλακές εξακολουθούν να έχουν νευραλγικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της Βαγδάτης, όπως φυσικά και η Χεζμπολάχ στην Βηρυτό. Οι Αμερικανοί δεν φαίνεται να επιθυμούν να θέσουν σοβαρά εμπόδια στην ιρανική επιρροή, ούτε φυσικά να ξεκινήσουν έναν πόλεμο. Να σημειώσουμε πως ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο, η Σαουδική Αραβία έχει ξεκινήσει διάλογο με τους σιίτες αντάρτες Χούτι, επιδιώκοντας πολιτική λύση στον πόλεμο της Υεμένης.

Φυσικά είναι πρόωρο να ισχυριστούμε ότι θα γεφυρωθεί το χάσμα σιιτών-σουνιτών, όπως η αντιπαράθεση Ιράν-Σαουδικής Αραβίας που χρονολογείται από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979. Δεν αποκλείεται πάντως, με τον φιλόδοξο Ερντογάν να εμπλέκεται όλο και περισσότερο στα εσωτερικά της Λιβύης, οι μουλάδες της Τεχεράνης να μοιάζουν πλέον πιο ακίνδυνοι σε σχέση με τις νεοοθωμανικές φιλοδοξίες του Τούρκου προέδρου.