Η εργαλειοποίηση του “Στρασβούργου” και τα Κίτρινα Γιλέκα

Ο τρόμος φαίνεται ότι ανέστειλε την κοινωνική οργή στην Γαλλία, σύμφωνα με την εικόνα που έδωσε η χθεσινή «πέμπτη πράξη» των Κίτρινων Γιλέκων. Αν και τα μέτρα που εξήγγειλε ο Μακρόν κρίθηκαν ανεπαρκή από τους διαδηλωτές και την αντιπολίτευση, η συμμετοχή στην διαδήλωση του Σαββάτου ήταν αισθητά υποτονική. Σε αυτό έπαιξε ρόλο και η διαχείριση της τρομοκρατικής επίθεσης στο Στρασβούργο.

Μετά από τέσσερις εβδομάδες κινητοποιήσεων και την αναμενόμενη κόπωση, οι Γάλλοι που διαδήλωσαν αυτό το Σαββατοκύριακο ήταν πολύ λιγότεροι σε σχέση με τις προηγούμενες εβδομάδες. Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών συμμετείχαν  66.000 διαδηλωτές σε ολόκληρη την Γαλλία, έναντι 126.000 το περασμένο Σάββατο. Στο Παρίσι μάλιστα συγκεντρώθηκαν μόνον 2.200 διαδηλωτές, έναντι 10.000 την περασμένη εβδομάδα. Η εικόνα της μικρής συμμετοχής ήταν εμφανής από το μεσημέρι, καθώς η λεωφόρος των Ηλυσίων δόθηκε σχετικά νωρίς στην κυκλοφορία.

Από την προηγούμενη ημέρα άλλωστε, η ένωση «Ρομπέν των Λεωφορείων», μια ένωση που μετέφερε τρεις φορές στο Παρίσι διαδηλωτές με «κίτρινα γιλέκα» από τη βόρεια Γαλλία, είχε ματαιώσει τις αναχωρήσεις. Το γεγονός αυτό ήταν, κατά τον πρόεδρο της ένωσης, μία απόδειξη ότι δεν έγινε κινητοποίηση για μετάβαση στο Παρίσι.

Η “πέμπτη πράξη” είχε χαρακτηριστεί από αναλυτές, αλλά και από τα ίδια τα Κίτρινα Γιλέκα, ως η πλέον κρίσιμη. Η συμμετοχή σε αυτήν θα έπαιζε, έτσι κι αλλιώς, σημαντικό ρόλο στην μελλοντική πορεία του κινήματος, καθώς ειδικά την τελευταία εβδομάδα υπήρξαν καθοριστικές παρεμβάσεις και γεγονότα. Οι λόγοι πάντως, που αυτό το Σάββατο η διαμαρτυρία δεν είχε τον δυναμισμό των προηγούμενων εβδομάδων, είναι αρκετοί και έχει ο καθένας την δική του αναλογική συμμετοχή στην εξέλιξη.

Κόπωση, καταστολή και φόβος

Ένας από τους βασικούς λόγους είναι η κόπωση, μετά από έναν μήνα κινητοποιήσεων, ο οποίος σε συνδυασμό με το ό,τι μπαίνουμε πλέον στην καρδιά της εορταστικής περιόδου, κράτησε αρκετούς διαδηλωτές στα σπίτια τους.

Ένας επίσης βασικός λόγος είναι η καταστολή και η ωμή βία που έδειξαν οι γαλλικές αρχές το προηγούμενο Σάββατο, συλλαμβάνοντας προληπτικά σχεδόν όποιον έβρισκαν μπροστά τους. Οι περισσότερες από 2.000 συλλήψεις, οι κάτι παραπάνω από 1.700 προσωρινές κρατήσεις, καθώς και οι εκατοντάδες διαδηλωτές που μεταφέρθηκαν τραυματίες σε νοσοκομεία του Παρισιού, φόβισαν κάποιους από τους συμμετέχοντες. Δεν έκαμψαν όμως το κίνημα, ούτε την δυναμική του.

Τα επεισόδια, ιδιαίτερα όταν προσλαμβάνουν έκταση, λειτουργούν πάντα ανασταλτικά στην συμμετοχή σε κινητοποιήσεις, ειδικά όταν ο στόχος δεν είναι η καταστροφή, αλλά η, με ειρηνικό τρόπο, έκφραση της αποδοκιμασίας σε ασκούμενες πολιτικές. Συμβαίνει παντού, συμβαίνει και εδώ με τους «μπαχαλάκηδες», συνέβη και στην Γαλλία. Ούτε τα επεισόδια έκαμψαν όμως καθοριστικά το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, παρότι σχολιάστηκαν αρνητικά τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αντιπολίτευση.

Επεισόδια, περιορισμένης έκτασης, έγιναν άλλωστε και αυτό το Σάββατο στο Παρίσι, όπως και συλλήψεις, οι οποίες ωστόσο δεν θύμιζαν σε τίποτα το πογκρόμ της περασμένης εβδομάδας. Επεισόδια έγιναν επίσης στην Τουλούζη και το Μπορντό, αλλά όχι με την βιαιότητα του προηγούμενου Σαββάτου.

Τα ανεπαρκή μέτρα

Το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων ανάγκασε την περασμένη Δευτέρα τον Μακρόν, να προβεί σε διάγγελμα προς τον γαλλικό λαό και σε εξαγγελίες μέτρων στήριξης του κόσμου της εργασίας. Ήταν μια οπισθοχώρηση για τον Γάλλο πρόεδρο, ο οποίος όμως παρέμεινε στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που έχει δώσει στην Μέρκελ για την προώθηση του μεταρρυθμιστικού προγράμματός του.

Η υποχώρηση του Μακρόν ήταν μία νίκη των Κίτρινων Γιλέκων, αλλά και μία νίκη για όλους τους λαούς της Ευρωζώνης. Ήδη η Κομισιόν δείχνει περισσότερο διαλλακτική στάση στο ιταλικό ζήτημα, αλλά και εδώ, στην Αθήνα, ακούστηκαν δειλά κάποιες σκέψεις και διαθέσεις για σιωπηρή παράταση των μέτρων προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Τα Κίτρινα Γιλέκα ωστόσο δεν πείστηκαν, ούτε και η γαλλική αντιπολίτευση, χαρακτηρίζοντας τις εξαγγελίες του Μακρόν ανεπαρκείς και προανήγγειλαν συνέχιση των κινητοποιήσεών τους. Ένα εικοσιτετράωρο όμως, μετά το διάγγελμα του Γάλλου προέδρου, ένας απρόβλεπτος παράγοντας έδωσε άλλη τροπή στις εξελίξεις.

Η τρομοκρατική απειλή ως εθνική απειλή

Το βράδυ της Τρίτης, το Στρασβούργο, μία από τις έδρες της ευρωπαϊκής δημοκρατικής έκφρασης, βίωνε τον τρόμο. Ανυποψίαστοι πολίτες, επισκέπτες μιας παραδοσιακής χριστουγεννιάτικης αγοράς, έπεφταν νεκροί και τραυματίες από σφαίρες, σε απόσταση αναπνοής από τον καθεδρικό ναό σύμβολο, αλλά και από το σύμβολο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, το Ευρωκοινοβούλιο. Δράστης ένας 29χρονος, μαροκινής καταγωγής, Γάλλος, πρώην ποινικός κρατούμενος, ο οποίος ριζοσπαστικοποιήθηκε κατά την παραμονή του στην φυλακή.

Περίπου 700  μέλη των δυνάμεων ασφαλείας της Γαλλίας πήραν μέρος στην επιχείρηση για τον εντοπισμό και την καταστολή του δράστη, ο οποίος φέρεται ότι διέφυγε μόνος και με ταξί, μετά το μακελειό σε ένα από τα πλέον φρουρούμενα σημεία της Ευρώπης. Αυτοί οι πάνοπλοι άνδρες, οι οποίοι τρεις μέρες νωρίτερα έδειχναν απίστευτη αγριότητα εναντίον των Κίτρινων Γιλέκων, χρειάστηκαν δύο ολόκληρα εικοσιτετράωρα για να εντοπίσουν και να σκοτώσουν τελικά τον τραυματισμένο δράστη. Η είδηση του θανάτου του έφερε ανακούφιση στους κατοίκους του Στρασβούργου και στις γαλλικές αρχές. Ο τρόμος όμως είχε μπει ήδη σε όλες τις γαλλικές οικογένειες.

Από την στιγμή που έγινε γνωστή η επίθεση στο  Στρασβούργο, ακολούθησε άλλωστε ένας προβληματισμός στις τάξεις των Κίτρινων Γιλέκων για το αν θα πρέπει να προχωρήσουν στην «πέμπτη πράξη», ενώ παραλλήλως κυκλοφορούσαν πληροφορίες συνωμοσιακού χαρακτήρα. Τα μηνύματα στο Facebook ότι μπορεί να πρόκειται για κυβερνητική συνωμοσία προκάλεσαν αντιδράσεις και οι βασικές πλατφόρμες επικοινωνίας των διαδηλωτών τα έσβηναν. Κάποιοι άλλοι αντιπρότειναν η επόμενη κινητοποίησή τους να έχει ένα διακριτικό στοιχείο, σύμβολο του πένθους για τα θύματα του Στρασβούργου. Δεν ήταν όμως λίγοι και  εκείνοι που τάσσονταν υπέρ της διακοπής των διαδηλώσεων.

Σε κάθε περίπτωση, η αμφιβολία για το αν η κινητοποίηση πρέπει να γίνει μπήκε στην σκέψη πολλών διαδηλωτών, καθώς είδαν την τρομοκρατική επίθεση στο Στρασβούργο, ως μια απειλή για την κοινωνία και την Γαλλία. Ενισχυτικά σε αυτές τις αμφιβολίες λειτούργησαν και οι εκκλήσεις κυβερνητικών στελεχών για κοινωνική ηρεμία, όπως και ανάλογα σχόλια της δεξιάς αντιπολίτευσης.

Αυτήν την τάση κατευνασμού δεν μπόρεσε να ανακόψει ούτε η είδηση της αναγγελίας του θανάτου του δράστη, την οποία επιχείρησε να αξιοποιήσει μια ομάδα των Κίτρινων Γιλέκων για να απευθύνει εκ νέου το κάλεσμα για συμμετοχή. Αυτό αποδείχθηκε άλλωστε στην κινητοποίηση του Σαββάτου, για την οποία όμως τα Κίτρινα Γιλέκα δεν έχουν πει ακόμη αν ήταν η τελευταία.