Η εσωτερική αναταραχή υπονομεύει την παρέμβαση της Γαλλίας στη Μεσόγειο

Πολλοί προσβλέπουν σε έναν αυξημένο ρόλο της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο ως αντιστάθμισμα στις αυξανόμενες αυθαιρεσίες και ιταμές προκλήσεις του τουρκικού καθεστώτος. Η τελευταία πρόκληση της Τουρκίας, η στόχευση γαλλικής φρεγάτας από πλοία του τουρκικού ναυτικού επέσυρε την μήνη του Γάλλου προέδρου, ο οποίος προανήγγειλε σκληρή αντίδραση, όπως παράπονα στο ΝΑΤΟ!

Η μεγαλύτερη, λοιπόν, ναυτική δύναμη στην Μεσόγειο, αποφάσισε να ακολουθήσει μια διπλωματική οδό, όπως και η συγκριτικά αδύναμη Ελλάδα. Η υπουργός ‘Αμυνας Φλοράνς Παρλί έθεσε το θέμα στο ΝΑΤΟ, και ο γενικός γραμματέας Γενς Στόλτενμπεργκ σε συνέντευξη Τύπου ανέφερε ότι το συμβάν τέθηκε στη συνάντηση των υπουργών από πολλά κράτη-μέλη. «Το μήνυμά μου είναι ότι διασφαλίσαμε πως οι στρατιωτικές αρχές του ΝΑΤΟ ερευνούν το περιστατικό για να αποσαφηνίσουν πλήρως αυτό που συνέβη».

Το τελικό αποτέλεσμα, δηλαδή, ήταν τίποτα. Μια επιτροπή διερεύνησης και αποστασιοποίηση από τον άγευστο, άχρουν και άοσμο Γενς Στόλτενμπεργκ, γεγονός που προκάλεσε θυμηδία στην Άγκυρα. Πως, όμως, φτάσαμε η Γαλλία να υποχωρεί μπροστά στις θρασύτατες προκλήσεις του “σουλτάνου”; Η πανδημία έχει οδηγήσει τη Γαλλία σε ύφεση που η χώρα έχει να γνωρίσει από το 1949. Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, το γαλλικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 5,8% το πρώτο τρίμηνο του 2020. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι η Γαλλία θα μπορούσε να χάσει το 14% του ΑΕΠ της φέτος. Σε αυτήν την περίπτωση, θα είναι η μεγαλύτερη πτώση στην οικονομία παγκοσμίως.

Η ύφεση συνοδεύεται από ραγδαία αύξηση της ανεργίας. Ο αριθμός των εγγεγραμμένων προσωρινά ανέργων, το 80% του μισθού των οποίων καταβάλλεται από το κράτος, ξεπέρασε τα 12 εκατομμύρια. Αυτό αντιπροσωπεύει σχεδόν το μισό πληθυσμό σε ηλικία εργασίας!Σύμφωνα με τη γαλλική κρατική υπηρεσία απασχόλησης (Pôle emploi), το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε κατά 22% τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον Μάρτιο, που ήταν 843.000 άτομα.

Ξεχείλωμα στην εσωτερική ασφάλεια

Αν και η γαλλική κυβέρνηση συνειδητοποιεί την ανάγκη επανάληψης της οικονομικής δραστηριότητας και εφαρμόζοντας μέτρα εξόδου από την καραντίνα, έρχεται αντιμέτωπη με περισσότερες προκλήσεις. Πριν ακόμη αρθεί η καραντίνα η Γαλλία συνταράχτηκε από κύμα διαδηλώσεων, που είχαν κοπάσει λόγω πανδημίας. Διαδηλώσεις συντάραξαν τις πόλεις Λιλ, Μασσαλία, Λυών, ενώ από την πρώτη ημέρα άρσης της καραντίνας (3 Ιουνίου), ξέσπασαν ταραχές στο Κλισύ του Παρισιού.

Εν τω μεταξύ, στις διαμαρτυρίες εργαζομένων έρχονται να προστεθούν διαμαρτυρίες από την επιτροπή Truth for Adama. Η επιτροπή δημιουργήθηκε από την Assa Traore, αδελφή ενός μαύρου νεαρού του Adama, ο οποίος πέθανε υπό κράτηση μετά την σύλληψή του το 2016. Όψιμα, και επ’ αφορμή των φυλετικών ταραχών σε ΗΠΑ, γίνονται προσπάθειες να κινητοποιηθεί και η αφρογαλλική κοινότητα για τον Γάλλο “Φλόιντ”.

Οι διαδηλώσεις συνοδεύονται από βανδαλισμούς και συγκρούσεις με την αστυνομία. Σημειώθηκαν πράξεις βεβήλωσης των μνημείων του Σαρλ Ντε Γκωλ στο Οτμόμ και στο Παβιγιόν σου Μπουά κοντά στο Παρίσι. Οι προτομές του στρατηγού βάφτηκαν με πορτοκαλί μπογιά και επιγραφές “σκλαβωτή” παρά το γεγονός ότι ο Ντε Γκωλ στα τέλη της δεκαετίας του ’50, ξεπερνώντας την αντίσταση της ακροδεξιάς, ξεκίνησε την αποαποικιοποίηση, η οποία οδήγησε στην ανεξαρτησία πολλών αφρικανικών χωρών (Αλγερία, Σενεγάλη, Μάλι κ.λπ.).

Οι διαδηλώσεις είχαν το δικό τους αντίκτυπο στις δυνάμεις ασφαλείας. Διαμαρτύρονται για δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών Κριστόφ Καστανέρ ότι «τα συναισθήματα υπερβαίνουν τους νόμιμους κανόνες», ο οποίος απαίτησε οι αστυνομικοί να απαλλάσσονται από τα καθήκοντα τους «με την παραμικρή υπόνοια» για υπέρβαση εξουσίας. Αυτό λειτούργησε σαν ανάθεμα για τους συνδικαλιστές, οι οποίοι θεωρούν ότι αποδίδονται στους αστυνομικούς αυθαίρετες κατηγορίες ρατσισμού και βίας. Σε πολλές πόλεις της Γαλλίας, οι αστυνομικοί διαδήλωσαν, τοποθετώντας χειροπέδες μπροστά από αστυνομικά τμήματα.

Φυλετική και συμμοριακή βία

Η Αριστερά συνεχίζει να καταγγέλλει την αστυνομία και τις δυνάμεις ασφαλείας για ρατσισμό και αλόγιστη χρήση βίας, ανασύροντας παλαιότερες υποθέσεις τέτοιων περιστατικών. Η κατάσταση έχει συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυθαιρεσίας στη Γαλλία. Ενώ οι φυλετικές ταραχές συνεχίζονται στο Παρίσι, μαζικές συγκρούσεις μεταξύ μεταναστών από το Μαγκρέμπ και την Τσετσενία συνεχίζονται για πάνω από μια εβδομάδα στην Ντιζόν, την πρωτεύουσα της Βουργουνδίας.

Οι ταραχές άρχισαν από μια σύγκρουση σε καφενείο, όταν Αλγερινοί μετανάστες χτύπησαν 16χρονο Τσετσένο, μάλλον μετά από διένεξη για διακίνηση ναρκωτικών. Η συμπλοκή οδήγησε Τσετσένους μετανάστες να καλούν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τιμωρία των Αλγερινών. Οι εκκλήσεις προκάλεσαν μαζική εισροή Τσετσένων στην Ντιζόν.

Το απόγευμα της 15ης Ιουνίου κόπασαν οι αναταραχές, οι οποίες είχαν προκαλέσει λεηλασίες και κλοπές περιουσιών αφρικανικής καταγωγής μεταναστών από μέρους των Τσετσένων. Εν τω μεταξύ,όμως,  συνέρρευσαν στην πόλη Άραβες εξοπλισμένοι με καλάσνικοφ και πιστόλια, σε αντίθεση με τους Τσετσένους που είχαν περιοριστεί σε λοστούς, μαχαίρια και ρόπαλα.

Είναι διαχειρίσιμη η κατάσταση;

Την Κυριακή, 14 Ιουνίου, τρεις Τσετσένοι είχαν τραυματιστεί από πυροβολισμούς κατά τη διάρκεια συγκρούσεων στη Νίκαια. Παρόμοιες συγκρούσεις μικρότερης κλίμακας συνέβησαν στη Νικαία, στη Τουλούζη και αλλού. Οι διαμάχες μεταξύ Τσετσένων και Αράβων από το Μαγκρέμπ έχουν οξυνθεί καθώς οι πρώτοι βρήκαν στέγη σε υποβαθμισμένες περιοχές δίπλα στους Αφρικανούς. Αυτοί τους είδαν με καχυποψία, καθώς παρεμβλήθηκαν σε περιοχές με τους δικούς τους άγραφους νόμους, στις οποίες η αστυνομία δεν τολμά να επέμβει.

Η μετανάστευση από τις χώρες του Μαγκρέμπ είναι άμεση συνέπεια του τέλους της αποικιοκρατίας στο Μαρόκο και τη Τυνησία το 1956 και στην Αλγερία το 1962. Οι μετανάστες κυρίως από την Αλγερία έχουν σχηματίσει έναν συμπαγή πυρήνα στη Γαλλία, αποτελώντας τη μεγαλύτερη στην Ευρώπη κοινότητα αραβόφωνων που επίσημα αριθμεί περισσότερα από 5.000.000 άτομα.

Η τσετσενική κοινότητα στην Ευρώπη, ιδίως στη Γαλλία, τη Γερμανία και το Βέλγιο, είναι σημαντικά μικρότερη. Δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Μετανάστευσαν μετά τον δεύτερο πόλεμο της Τσετσενίας. Ο μεγαλύτερος αριθμός διαβιεί στις ανατολικές περιοχές της Γαλλίας και αριθμεί περισσότερα από 20.000 άτομα.

Ο ρόλος του Ισλάμ

Η αντιπαράθεση μεταξύ των δύο κοινοτήτων πραγματοποιείται σε μια εποχή που το γαλλικό σύστημα δημοσίας τάξης έχει αποδυναμωθεί. Σήμερα τόσο οι Άραβες όσο και οι Τσετσένοι προσπαθούν να επεκτείνουν την σύγκρουση, αναγκάζοντας όσο το δυνατόν περισσότερους να βγουν στους δρόμους. Οι ταραχές τροφοδοτούνται ενεργά από βίντεο που δημοσιεύουν ψεύτικοι λογαριασμοί στο διαδίκτυο. Κάποια δείχνουν την διανομή όπλων ενώ άλλα απεικονίζουν γκράφιτι που επαινούν τον Πούτιν, την Ρωσία και τον Τσετσένο δικτάτορα Καντίροφ.

Προς το παρόν, Τσετσένοι και Άραβες σταμάτησαν να εμπλέκονται άμεσα σε συγκρούσεις, αλλά επιδεικνύουν την δυνατότητα άσκησης βίας. Η αστυνομία θεωρεί ότι η άκρατη βία, αν ξεσπάσει, θα ξεκαθαρίσει το τοπίο. Αλλιώς δεν εξηγείται το ότι μετά από τους τραυματισμούς 10 ατόμων έχουν γίνει μόνο τέσσερις προσαγωγές, παρά το γεγονός ότι δύο επιπλέον ειδικές μονάδες εστάλησαν στην Ντιζόν.

Είναι πιθανόν να ακουστούν δυνατότερα οι φωνές θρησκευτικής πόλωσης, οι οποίες στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουν ενοποιητικό χαρακτήρα και όχι διχαστικό, καθώς και οι δύο κοινότητες είναι κυρίως σουνίτες. Τσετσένοι ήταν από τα ικανότερα στελέχη των τζιχαντιστών σε Συρία, Ιράκ και Αφγανιστάν, με αποτέλεσμα οι δυτικές υπηρεσίες να ψάχνουν ιδιαίτερα τζιχαντιστές με το προσωνύμιο “αλ-Σισάνι” (ο Τσετσένος). Οι μειονοτικές μεταναστευτικές ομάδες στη Γαλλία έχουν προφανώς εύκολη πρόσβαση σε σύγχρονα όπλα, μέσω δικτύων από τα Βαλκάνια (Κοσσυφοπέδιο, Αλβανία), αλλά και από δίκτυα της Βορείου Αφρικής.

Το κλίμα δεν ευνοεί εξωτερικές περιπέτειες στη Μεσόγειο

Οι γαλλικές αρχές αναμένουν περισσότερες και πιο μαζικές διαδηλώσεις οι οποίες ενδέχεται να παρασύρουν μάζες μεταναστών, οι οποίοι έχουν γκετοποιηθεί και θεωρούν ότι το σύστημα τους εχθρεύεται. Σε μια τέτοια περίπτωση η φυλετική ανάφλεξη θα συμπαρασύρει σε έναν κυκεώνα βίας, με άγνωστα αποτελέσματα. Αν αποκτήσουν απήχηση, οι φωνές που καλούν σε μαζικές διαδηλώσεις για την υπόθεση Adama, μπορεί τα επεισόδια να επισκιάσουν εκείνα του 2005.

Εν τω μεταξύ, η γαλλική Αριστερά καλεί σε μαζικά συλλαλητήρια, αν και η ανταπόκριση προς το παρόν δεν είναι η αναμενόμενη, πιθανώς λόγω κορονοϊού. Σε μια εποχή που στη Γαλλία υπάρχει πτώση ηθικού στις δυνάμεις ασφαλείας και οι πολιτικές ελίτ ζητούν από αυτές να περιορίσουν την καταστολή, οι αντιδράσεις θα είναι αναιμικές. Ταυτόχρονα, η διολισθαίνουσα δημοτικότητα του Εμμανουέλ Μακρόν, σε αντίθεση με την αυξανόμενη δημοτικότητα του πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ, απομακρύνει τους πολίτες από όποια σχέδια εξωτερικής πολιτικής μπορεί να έχει ο πρόεδρος.

Οι μηχανορραφίες του Μακρόν για την απομάκρυνση του Φιλίπ, μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα παρατεταμένη κυβερνητική κρίση και περαιτέρω πτώση της δημοτικότητας του. Η επιδείνωση της οικονομίας, λόγω πανδημίας, μπορεί να πλήττει δυσανάλογα τις μειονότητες, αλλά προβληματίζει το σύνολο του πληθυσμού, με αποτέλεσμα τα εσωτερικά προβλήματα να βρίσκονται σε εκρηκτικό σημείο. Σε αυτό το κλίμα ελάχιστα μπορεί να γίνει κατανοητή η όποια εξωτερική “περιπέτεια”, ενώ δεν γίνονται κατανοητά από τους Γάλλους τα συμφέροντα της Γαλλίας σε Λιβύη και Ανατολική Μεσόγειο.