Η γαλλική εμπλοκή στο Μάλι – Θα πάνε Έλληνες στρατιώτες;

Τελικώς αποδείχτηκε πως ο Ειρηνικός “δεν κείται μακράν”, καθώς φαίνεται πως η συμφωνία AUKUS λειτούργησε ως καταλύτης για την παραγγελία των φρεγατών Belh@rra για το ελληνικό πολεμικό ναυτικό και την υπογραφή της ελληνογαλλικής συμφωνίας αμυντικής συνδρομής. Εκτός όμως από τις πωλήσεις γαλλικών όπλων, το μυαλό του Γάλλου προέδρου Μακρόν βρίσκεται στο πάλαι ποτέ Γαλλικό Σουδάν, όπως ονομάζονταν το Μάλι τον καιρό της αποικιοκρατίας.

Αποτελεί την όγδοη σε έκταση χώρα της Αφρικής, με τα σχεδόν τα δύο τρίτα της επικράτειας της να καλύπτονται από απέραντες ερημώδεις εκτάσεις, χωρίς να βρέχεται από θάλασσα. Στην μεταξύ τους συνομιλία που είχαν Μπάιντεν και Μακρόν, για την εκτόνωση της έντασης στις αμερικανογαλλικές σχέσεις που προέκυψε από την αιφνίδια υπογραφή της AUKUS, ο Αμερικανός πρόεδρος φέρεται να αναγνώρισε πως η ζώνη του Σαχέλ στην Αφρική (στην οποία, μεταξύ άλλων υπάγεται και το Μάλι) ανήκει στην επιρροή του Παρισιού.

Από τον Φεβρουάριο του 2020, όταν μαίνονταν οι διαπραγματεύσεις Αθήνας-Παρισιού για την προμήθεια των φρεγατών του πολεμικού ναυτικού, το Παρίσι είχε συζητήσει με την Αθήνα το ενδεχόμενο να συμμετάσχει η χώρα μας στην (υπό γαλλική διοίκηση) ευρωπαϊκή δύναμη που μάχεται το “μαύρο” τζιχαντιστικό Ισλάμ, την συνδεόμενη με την Αλ Κάιντα Τζαμάατ αλ-Ισλάμ ουά-Μουσλιμίν.

Οι συγκεκριμένες συζητήσεις έρχονται και πάλι στο προσκήνιο μετά την ελληνογαλλική συμφωνία και όχι εντελώς αβάσιμα, την στιγμή που η Αφρική αποτελεί ένα από τα πεδία δράσης του τζιχαντιστικού Ισλάμ, των παρακλαδιών της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους, που έχουν συμμαχήσει με εγχώριες οργανώσεις. Την ίδια στιγμή, στρατιωτική αποστολή εξετάζει να στείλει η ΕΕ και στην Μοζαμβίκη, πρώην πορτογαλική αποικία, προκειμένου να αντιμετωπίσει την «τζιχαντική εξέγερση», όπως αποκάλεσε ο Ζοζέπ Μπορέλ την προέλαση των φανατικών ισλαμιστών στην χώρα.

Η χούντα του συνταγματάρχη Γκοϊτά

Εκτός τον τζιχαντιστών, ο Γάλλος πρόεδρος έχει μέτωπο με τον ισχυρό άνδρα της χώρας, τον συνταγματάρχη Ασσιμί Γκοϊτά, ενορχηστρωτή των δύο πραξικοπημάτων που πραγματοποιήθηκαν στην Μάλι, μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο. Τον Αύγουστο του 2020 είχε ανατρέψει τον τότε πρόεδρο Ιμπραΐμ Μπουμπακάρ Κεϊτά, έναν σύμμαχο του Γάλλου προέδρου και τον Μάιο του 2021 ανέτρεψε τον μεταβατικό πρόεδρο Μπα Εντάου, αναλαμβάνοντας ο ίδιος τα ηνία της χώρας, αφού απομάκρυνε τον “αχυράνθρωπο” του.

Ο Γάλλος πρόεδρος καταδίκασε τα δύο πραξικοπήματα, το δεύτερο σε οργισμένο ύφος, μιλώντας για «πραξικόπημα μέσα στο πραξικόπημα». Δεν φαίνεται να πείθεται από τις διαβεβαιώσεις του Γκοϊτά ότι θα επιτρέψει τις προγραμματισμένες εκλογές του 2022 και δεν έχει και άδικο, καθώς ο φιλόδοξος συνταγματάρχης δεν φαίνεται διατεθειμένος να εγκαταλείψει την εξουσία.

Τα Παρίσι θυμάται πολύ καλά την χαοτική κατάσταση που επικράτησε στο Μάλι μετά το πραξικόπημα του 2012, που είχε βυθίσει την χώρα κυριολεκτικά στο χάος. Τότε είχε ξεσπάσει η αποσχιστική εξέγερση των Τουαρέγκ, που είχαν φτάσει να (αυτο)ανακηρύξουν την ανεξαρτησία του Βόρειου Μάλι (την οποία φυσικά και η Γαλλία δεν αναγνώρισε), ταυτόχρονα με ένα κύμα βίας του τζιχαντιστικού Ισλάμ.

Από το 2013 η Γαλλία έχει επέμβει στρατιωτικά στο Μάλι, φοβούμενη προσφυγικά κύματα και την διάσωση του τζιχαντιστικού Ισλάμ στην Αφρική, σε μία επιχείρηση που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, με μάλλον περιορισμένη επιτυχία. Στον αντίποδα, η Γαλλία όχι μόνο δεν κατάφερε να νικήσει τους ισλαμιστές μαχητές, αλλά πλέον υπάρχει διάχυτη ανησυχία πως το παράδειγμα της ταπεινωτικής αποχώρησης των δυτικών από το Αφγανιστάν θα λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς για σύσσωμο το τζιχαντιστικό Ισλάμ της Αφρικής.

Στο παιχνίδι Μόσχα και Ερντογάν

Θέλοντας να περιορίσει την εξάρτηση της χώρας του από την Γαλλία, ο συνταγματάρχης Γκοϊτά έχει προσεγγίσει εδώ και καιρό την Ρωσία, στην οποία έχουν εκπαιδευτεί πολλοί από τους πραξικοπηματίες. Ο Γκοϊτά κατάληξε σε συμφωνία με την διαβόητη ρωσική εταιρεία ασφαλείας Wagner Group, που (ανεπισήμως) αποτελεί το “μακρύ χέρι” της Μόσχας, μία συμφωνία που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην Γαλλία και γενικότερα στην ΕΕ.

Οι Ρώσοι προσπάθησαν να διασκεδάσουν τους φόβους του Παρισιού, ισχυριζόμενοι πως οι πραξικοπηματίες κατέληξαν σε συμφωνία με μία «ιδιωτική εταιρεία ασφαλείας», χωρίς να εμπλέκεται το Κρεμλίνο. Ότι ακριβώς ισχυρίζονται για την Λιβύη, όπου “νίπτουν τας χείρας τους” για το γεγονός ότι οι μισθοφόροι της Wagner πολεμούν στο πλευρό του Χαλίφα Χαφτάρ, χωρίς να καταφέρνουν βέβαια να γίνουν πιστευτοί. Από κοντά φυσικά και ο Ερντογάν, ο οποίος έχει διευρύνει τελευταία την επιρροή της Τουρκίας στην Αφρική.

Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου υπήρξε ο πρώτος ξένος αξιωματούχος που είχε επισκεφτεί το Μάλι, μετά το πραξικόπημα του 2020, ενώ είχε συναντηθεί και με στελέχη της χούντας, παρά τον γνωστό τουρκικό προπαγανδιστικό ισχυρισμό πως «η Τουρκία δεν μιλά με πραξικοπηματίες», εκτός αν φυσικά πρόκειται για πραξικοπηματίες που την συμφέρουν! Η τουρκική προπαγάνδα συνηθίζει να κατηγορεί τον Μακρόν ότι έχει «αποικιοκρατικά οράματα» για την Αφρική, κατηγορίες που μάλλον θα επαναληφθούν συντόμως!

Το Μάλι ουσιαστικά είναι μία “μικρή Λιβύη” του Σαχέλ. Ένας αφρικανικός “λαβύρινθος”, με τον Μακρόν να σκέφτεται να αποσύρει μέρος των γαλλικών στρατευμάτων, αφήνοντας μεγαλύτερο πεδίο δράσης στους υπόλοιπους Ευρωπαίους της ειρηνευτικής δύναμης. Η υπογραφή της ελληνογαλλικής συμφωνίας ενδέχεται να φέρει στο προσκήνιο την αποστολή ελληνικών δυνάμεων στο Μάλι, μία ιδέα που σίγουρα “στριφογυρίζει” στο μυαλό του Μακρόν, παρόλο που τυπικά δεν το προβλέπει η ελληνογαλλική συμφωνία.