Η Γερμανία, η υπόθεση Οσμάν Καβαλά και τα όρια του Ερντογάν

Ο Οσμάν Καβαλά δεν είναι ένας ακόμη απλός κρατούμενος στη Τουρκία. Είναι ένας εκατομμυριούχος διανοούμενος, καταγόμενος από μεγάλη οικογένεια καπνεμπόρων, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν από την Βόρεια Ελλάδα στην Τουρκία, με την ανταλλαγή πληθυσμών το 1923. Η σύζυγος του είναι καθηγήτρια πολιτικής οικονομίας στο Ινστιτούτο Ατατούρκ Νεότερης Τουρκικής Ιστορίας.

Ο Καβαλά έχει μεγάλη επιρροή παραδοσιακά σε μέσα ενημέρωσης και σε ισχυρά πολιτιστικά κέντρα και ιδρύματα της Τουρκίας τα οποία και χρηματοδοτεί. Παράλληλα έχει άριστες σχέσεις με τον Τζορτζ Σόρος και συνεργάζεται μαζί του σε κοινές δράσεις στη Τουρκία. Ο Καβαλά συνελήφθη το 2017, με την κατηγορία ότι υποκίνησε σειρά διαδηλώσεων το 2013 με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης.

Παρέμεινε προφυλακισμένος ως το 2020, οπότε αθωώθηκε, αλλά την ίδια μέρα συνελήφθη ξανά με νέα κατηγορία, αναφορικά με το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και προφυλακίστηκε εκ νέου. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2019 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του ανθρώπου είχε εκδώσει απόφαση, με την οποία ζητούσε την αποφυλάκιση του.

Τώρα, σε μια πρωτοφανή κίνηση, δέκα πρεσβευτές ισχυρών χωρών όπως ο Καναδάς, η Γαλλία, η Φινλανδία, η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Νέα Ζηλανδία, η Νορβηγία, η Σουηδία και οι ΗΠΑ εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση-έκκληση αποφυλάκισης του Καβαλά. Ο Ερντογάν αντέδρασε οργισμένα, κηρύσσοντας τους πρεσβευτές ανεπιθύμητους και ζητώντας την αποχώρηση τους εντός 48 ωρών.

Αντίδραση της Γερμανίας

Η γερμανική πολιτική τάξη της Γερμανίας αντέδρασε ισχυρά. Ο επικεφαλής της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της γερμανικής Βουλής Νόρμπερτ Ρόντγκεν και πιθανός υποψήφιος για την αρχηγία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU), μίλησε για απίστευτη εκτράχυνση που οδηγεί την Τουρκία μακριά από τη Δύση. «Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προστασία» τους είπε, «δεν είναι εσωτερικό θέμα μιας χώρας, ιδίως όταν ανήκει στο ΝΑΤΟ».

Αν o Ερντογάν επιμείνει στην αποπομπή των δέκα πρέσβεων, τότε όλα τα μέλη της ΕΕ πρέπει να πράξουν το ίδιο ως απάντηση. Ο Αλέξαντερ Γκράφ Λάμπσντορφ, από τους ελεύθερους Δημοκράτες (FDP), είπε ότι η κίνηση αυτή του Ερντογάν έναντι συμμάχων χωρών του ΝΑΤΟ «δεν είναι έξυπνη, δεν είναι διπλωματική και αδυνατίζει την ισχύ της συμμαχίας. Δεν είναι κάτι που θα ήθελε ο Ερντογάν» δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ο εκπρόσωπος Εξωτερικών Θεμάτων των Πρασίνων, Όμιντ Νουριπούρ, δήλωσε ότι η κίνηση αυτή είναι «ανάξια συζήτησης και πρέπει να έχει συνέπειες», την ίδια στιγμή που η αντιπρόεδρος της γερμανικής Βουλής Κλάουντια Ροτ και μέλος των Πρασίνων, ζήτησε το πάγωμα των γερμανικών εξοπλιστικών εξαγωγών στην Τουρκία. Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε με νόημα, ότι «έχει λάβει γνώση των δηλώσεων και κινήσεων Ερντογάν και επί του παρόντος συσκέπτεται εντατικά μαζί με τα αρμόδια όργανα των υπόλοιπων εννέα κρατών».

Προμήνυμα η υπόθεση Καβαλά

Η συντονισμένη κίνηση των δέκα κρατών με την κοινή ανακοίνωση δεν πρέπει να αγνοηθεί και να θεωρηθεί αμελητέα, όπως και η συντονισμένη προσπάθεια που γίνεται επί του παρόντος για κοινή απάντηση. Στα δέκα αυτά κράτη συμπεριλαμβάνονται δυο μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (Γαλλία και ΗΠΑ) και η οικονομικά ισχυρότερη χώρα της Ευρώπης, η Γερμανία. Αυτό κάτι σημαίνει, ίσως ότι πλέον οι δυτικοί σύμμαχοι έχουν λάβει κάποιες αποφάσεις σχετικά με την Τουρκία.

Η δε Γερμανία, ενόψει και της νέας κυβέρνησης συνασπισμού, δείχνει να προειδοποιεί καθαρά τον Ερντογάν ότι είναι κοντά στο να αποκοπεί από τους δυτικούς συμμάχους και τους θεσμούς με ότι αυτό συνεπάγεται. Ο Ερντογάν και η Τουρκία δεν θα μπορέσει να παίζει για καιρό ακόμα τον επιτήδειο ουδέτερο. Η υπόθεση Καβαλά ίσως ήταν ένα προμήνυμα για το ποιους θα έχει η Τουρκία απέναντι της, εάν συνεχίσει να αγνοεί αποφάσεις των δυτικών θεσμικών οργάνων, ενώ η Τουρκία είναι παράλληλα μέλος του ΝΑΤΟ.

Η Γερμανία δείχνει να έχει αντιληφθεί ότι οι δυτικοί σύμμαχοι της δεν θα επιτρέψουν για πολύ ακόμα στην Τουρκία να φέρεται με αυτόν τον τρόπο και για αυτό συντάχθηκε μαζί τους. Η συνέχεια της υπόθεσης Καβαλά θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον και ίσως αποτελέσει ένα πρόκριμα και για άλλα θέματα που αφορούν την Ελλάδα, για το πως αντιδράει η Τουρκία όταν η Δύση σε ένα θέμα της υπενθυμίζει με σαφήνεια και με διπλωματική ευγένεια αρχικά τα “όρια της” και μετέπειτα της ζητά να “συμμορφωθεί”.