Η “Γκρίζα Λύκαινα” δεν γίνεται… αρνάκι

του Νίκου Μιχαηλίδη  – 

Ανακοινώθηκε επίσημα η ίδρυση “νέου κόμματος” στην Τουρκία. Βάζω την φράση νέο κόμμα σε εισαγωγικά γιατί μόνο για νέο δεν πρόκειται. Πρόκειται για ανακύκλωση των παλιών ισλαμοκεμαλικών ιδεολογικών υλικών της τουρκικής Ακροδεξιάς, η οποία επιχειρεί να αναβαπτιστεί και να εμποδίσει κάθε αλλαγή στη χώρα. Πρόκειται για δυναμική επιστροφή στο προσκήνιο των πιο σκοτεινών δυνάμεων που πλημμύρισαν την Τουρκία με βία και αίμα και δηλητηριάζουν τις διεθνείς σχέσεις της με τις ιδεολογικές τους ακρότητες, τον φανατισμό και τις επεκτατικές τους πρακτικές.

Οι φερόμενοι ως ιδρυτές επέλεξαν ένα ηθικιστικό και εύπεπτο σύνθημα για να ονομάσουν το κόμμα τους. “Καλό Κόμμα” η ονομασία του και επίσημος αρχηγός του η κα Μεράλ Άκσενερ, γνωστό στέλεχος της ναζιστικού τύπου τουρκικής Ακροδεξιάς των “Γκρίζων Λύκων” και παλιά συνοδοιπόρος της εξίσου ακραίας πρώην πρωθυπουργού Τανσού Τσιλέρ. Υπενθυμίζουμε ότι η εμπρηστική ρητορική και η πολιτική της στο παρελθόν είχε προκαλέσει σοβαρή κρίση στις σχέσεις με την Ελλάδα (Ίμια).

Μια ματιά στο στελεχιακό δυναμικό του κόμματος της Άκσενερ αρκεί για να καταλάβουμε περί τίνος πρόκειται. Έχει πάρει μαζί της πάρα πολλά στελέχη του ακροδεξιού κόμματος Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, τα οποία διαφωνούν με την άτυπη συνεργασία του με τον Ερντογάν. Στο κόμμα συμμετέχουν πολλοί παλιοί απόστρατοι αξιωματικοί του τουρκικού στρατού και ιδιαίτερα αρκετοί που κατηγορήθηκαν στις υποθέσεις Εργκένεκον και Βαριοπούλα.

Προς το κόμμα αυτό αλληθωρίζουν και διάφορα στελέχη της εθνικιστικής πτέρυγας του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP). Προς το παρόν, οι δημοσκοπήσεις δίνουν στο νέο κόμμα μέχρι και 18%. Αναμένεται, λοιπόν, να προκαλέσει σοβαρή ζημία στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Πρόκειται βέβαια για εσωτερικό ανταγωνισμό εξουσίας των διαφόρων συνιστωσών της τουρκικής Ακροδεξιάς και των ισλαμοεθνικιστών.

Ισλαμοεθνικιστικό μανιφέστο

Το 74 σελίδων μανιφέστο του κόμματος είναι γεμάτο με ισλαμοεθνικιστική, μιλιταριστική και επεκτατική ρητορική. Αυτή την ρητορική που για δεκαετίες τώρα νομιμοποιεί την κρατική τρομοκρατία και ασυδοσία, την παραβίαση του διεθνούς δικαίου αλλά και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό το κομματικό πρόγραμμα άνετα θα το υπέγραφαν ο Ερντογάν και ο Μπαχτσελί. Τα όσα προτείνει ως λύσεις στα προβλήματα της Τουρκίας είναι μια χιλιοειπωμένη επανάληψη της επικίνδυνης σοβινιστικής οπτικής και των προτάσεων των παραδοσιακών κομμάτων της ρατσιστικής τουρκικής Ακροδεξιάς.

Ας δούμε μερικά ενδιαφέροντα αποσπάσματα από το μανιφέστο του κόμματος. Υποστηρίζεται ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ δεν σημαίνει ότι η χώρα δεν μπορεί να σχεδιάζει και να ασκεί δικές της πολιτικές και στρατηγικές για την εξυπηρέτηση του εθνικού της συμφέροντος. Επιπλέον, τονίζεται ότι για λόγους εθνικής ασφαλείας επιβάλλεται η Τουρκία να διαμορφώνει σχέσεις και συνεργασίες με άλλα μέλη του διεθνούς συστήματος και συλλογικούς οργανισμούς πέραν του ΝΑΤΟ. Αφήνει να εννοηθεί πως η συνεργασία με τη Ρωσία και το Ιράν, ανάμεσα στα άλλα, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Όσον αφορά το Κυπριακό, ουδέν νεότερον. Το σχετικό απόσπασμα του κομματικού προγράμματος αναφέρει επί λέξει ότι «θα συνεχίσουμε την συνεργασία μας με την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου ως ένα έθνος σε δύο κράτη. Θα προβούμε σε υπογραφή συμφωνίας άμυνας και ασφάλειας με τις αρχές της ΤΔΒΚ προκειμένου ο τουρκικός στρατός να συνεχίσει σε βάθος χρόνου και απερίσπαστος να εκτελεί τα καθήκοντά του και να διασφαλίζει την ειρήνη». Δηλαδή, επαναλαμβάνονται οι κλασικές θέσεις του τουρκικού βαθέος κράτους.

Για τις ευρωτουρκικές σχέσεις

Ιδιαίτερη μνήμεια γίνεται και στο ζήτημα των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Οι συγγραφείς του προγράμματος, χωρίς να ασκούν την παραμικρή κριτική στις πολιτικές Ερντογάν που οδήγησαν στο αδιέξοδο με την ΕΕ, κατηγορούν τους Ευρωπαίους για αθέτηση των υποσχέσεών τους έναντι της Τουρκίας. Επίσης για άνοδο του ρατσισμού και του αντιτουρκισμού στο πλαίσιο της ΕΕ, την οποία και θεωρούν ως μοναδική υπεύθυνη για το σημερινό αδιέξοδο.

Καλούν μάλιστα την ΕΕ να υπερβεί τις εσωτερικές της αντιθέσεις «και τον ρατσισμό» και να διαμορφώσει με την Τουρκία μια υγειή σχέση πάνω σε νέες βάσεις. Οι θέσεις αυτές δεν εκπλήσσουν, αφού πρόκειται για την γνωστή κρατική προπαγάνδα της Τουρκίας, σκοπός της οποίας είναι να αποφύγει την εφαρμογή μέτρων ουσιαστικού εκδημοκρατισμού. Έτσι, να μπορεί ανενόχλητη να συνεχίζει την καταστολή και την καταπάτηση των δικαιωμάτων κάθε αντιπολιτευόμενης ομάδας και όλων όσων ζητούν ελευθερίες.

Οι συγγραφείς του προγράμματος εμφανίζονται ως δήθεν υπέρμαχοι της ένταξης στην ΕΕ. Αναπαράγουν, όμως, τα γνωστά ιδεολογικά σχήματα της ρατσιστικής ιδεολογίας του τουρκοσουνιτισμού και του σοβινιστικού παντουρκισμού που ρίζωσαν για τα καλά στην τουρκική κοινωνία, ήδη από τη δεκαετία του 1980 με τις πολιτικές του δικτάτορα Κενάν Εβρέν.

Οι “τουρκικές κοινότητες”

Έτσι, όσον αφορά την γενικότερη εξωτερική πολιτική του κόμματος, υποστηρίζεται ότι θα επιδιωχθεί στενότερη συνεργασία με τις «τουρκικές κοινότητες» από τα Βαλκάνια μέχρι την Κεντρική Ασία. Οι περιοχές αυτές θεωρούνται τουρκικές πατρίδες! Επίσης, θα ενισχυθούν οι οικονομικοί, διπλωματικοί και πολιτιστικοί δεσμοί με μια σειρά «τουρκικών κρατών» της Κεντρικής Ασίας, ενώ θα δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη σχέσεων με τις «τουρκικές κοινότητες» της Συρίας και του Ιράκ.

Πρόκειται βέβαια για την αναπαραγωγή της ιδεολογίας του τουρανισμού ελαφρώς διευρυμένης για να συμπεριλάβει και πληθυσμούς της Μέσης Ανατολής. Αφού οι πολιτικές άσκησης επιρροής σε ξένα κράτη μέσω του Ισλάμ κατέρρευσε, επιστρέφουν και πάλι στον παντουρκισμό.

Στο ζήτημα της διαχείρισης της θρησκείας δεν υπάρχει κάτι διαφορετικό. Η αναφορά του προγράμματος στον ρόλο της γνωστής Υπηρεσίας Θρησκευτικών Υποθέσεων αναπαράγει τα τουρκοσουνιτικά στερεότυπα. Δεν λαμβάνει υπόψη την ύπαρξη της τεράστιας αλεβιτικής κοινότητας, την οποία η επίσημη κρατική πολιτική επιθυμεί να ενσωματώσει στον κυρίαρχο σουνιτισμό. Πρόκειται ξεκάθαρα για συνέχεια της ερντογανικής πολιτικής.

Όπλα και πόλεμος

Όσον αφορά το κουρδικό ζήτημα ακολουθείται η γνωστή λογική της άρνησης, αποσιώπησης και καταστολής. Πουθενά στο πρόγραμμα δεν αναφέρεται η λέξη Κούρδος-κουρδικός, ούτε μια φορά. Και είναι γνωστό ότι στην πολιτική οι λέξεις και τα νοήματα διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και κατασκευάζουν νομιμοποίηση, παρέχοντας στους πολιτικούς δρώντες μεγάλα περιθώρια δράσης και ελιγμών.

Η δημόσια περιγραφή ενός προβλήματος αποτελεί κρίσιμο στοιχείο των πολιτικών ανταγωνισμών. Όταν ορίζεις τα πράγματα με λέξεις και έννοιες που εσύ επιβάλλεις, έχεις τεράστια δύναμη. Έτσι, το Κουρδικό ζήτημα περιγράφεται ως πρόβλημα των «ανατολικών και νοτιοανατολικών επαρχιών», που υποτίθεται ότι μαστίζονται από τρομοκρατία, την οποία ο τουρκικός στρατός οφείλει να εξαλείψει με κάθε μέσο.

Το νέο κόμμα πιστεύει πως η στρατιωτική ήττα της τρομοκρατίας (εννοεί την δράση του ΡΚΚ) θα διευκολύνει το κράτος να ανακτήσει την ψυχολογική και ιδεολογική ηγεμονία και να ασκήσει άλλες μορφές πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής και νομικής, προκειμένου να ενσωματωθούν και βεβαίως να αφομοιωθούν οι κουρδικοί πληθυσμοί. Δηλώνεται, μάλιστα, ξεκάθαρα η πλήρης υποστήριξη στις επιχειρήσεις που διεξάγει αυτή τη στιγμή ο τουρκικός στρατός στις κουρδικές επαρχίες. Μόνη λύση τα όπλα και ο πόλεμος.

Με λίγα λόγια η Άκσενερ και οι συνεργάτες της δεν θεωρούν ότι υπάρχει Κουρδικό πρόβλημα που αφορά στα δικαιώματα μιας άλλης καταπιεσμένης εθνότητας εντός της Τουρκίας. Κατ᾽ αυτούς, πρόκειται για ένα έξωθεν υποκινούμενο πρόβλημα τρομοκρατίας που τροφοδοτείται από την έλλειψη ανάπτυξης στις νοτιοανατολικές επαρχίες (βόρειο Κουρδιστάν) και στοχεύει στο διαμελισμό της Τουρκίας.

Επομένως, για τους παντουρκιστές του κόμματος αυτού, μόνη λύση είναι η εξαφάνιση του ΡΚΚ και των πολιτικών του εκφράσεων και κινημάτων και η σταδιακή αφομοίωση και εκτουρκισμός των Κούρδων.  Πουθενά δεν γίνεται λόγος για εκδημοκρατισμό της χώρας και αναγνώριση δικαιωμάτων της κουρδικής εθνότητας. Πρόκειται για εφιαλτική επιστροφή στις πολιτικές ωμής βίας, ρατσισμού και άρνησης της δεκαετίας του 1990.

Περιθώριο, εξορία, φυλακή και χώμα

Το υπό διαμόρφωση τουρκικό πολιτικό σκηνικό δεν επιτρέπει καμία απολύτως αισιοδοξία όσον αφορά τον εκδημοκρατισμό της χώρας και την προσέγγιση με την ΕΕ. Από την μια ο ισλαμοεθνικισμός του Ερντογάν και του Μπαχτσελί και από την άλλη ο παντουρκισμός του κόμματος της Άκσενερ. Πρόκειται για ανταγωνιστική πλειοδοσία στο σοβινισμό και στον επεκτατικό μιλιταρισμό.

Για να γίνει ευκολότερα κατανοητή η ακρότητα των τοποθετήσεων και των ιδεών, θα αναφέρω μόνο, έστω και καθ᾽υπερβολή, ότι η ρητορική της ελλαδικής Ακροδεξιάς δίπλα σε όλα αυτά που λέγονται στην Τουρκία, μοιάζει με διάλεξη κεντροδεξιού αστού διανοουμένου σε αίθουσα πανεπιστημίου!

Οι δημοκρατικές δυνάμεις της Τουρκίας αδυνατούν προς το παρόν να επιφέρουν την ουσιαστική μεταπολίτευση που χρειάζεται η χώρα τους για να γίνει μια κανονική δημοκρατία. Είναι ή περιθωριοποιημένες, ή στην εξορία, ή στη φυλακή ή στο χώμα. Αρκετοί, μη βλέποντας άλλη λύση, επέλεξαν τον δρόμο του βουνού και της εκεί ένοπλης αντίστασης. Αυτά είναι καλό να τα λάβει υπόψη του όλος ο Δυτικός Κόσμος και ιδιαίτερα οι μεγάλοι παίκτες. Τα πράγματα στην Τουρκία δυσκολεύουν. Ο “Γκρίζος Λύκος” δεν γίνεται αρνάκι…