Η γοητεία του τσαμπουκά με δανεικά

Με ένα ξερό όχι σε όλα απάντησε η ιταλική κυβέρνηση στην Κομισιόν που ζητούσε τροποποιήσεις του προϋπολογισμού ο οποίος παραβίαζε, για μια ακόμη φορά, τους κοινούς όρους ένταξης στο ευρώ. Με μια ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα μετά το πέρας συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου την Τρίτη 13 Νοεμβρίου, ο Σαλβίνι, ο επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος της Λέγκας, ξεκαθάρισε ότι η πρόβλεψη για το έλλειμμα θα μείνει αμετάβλητη στο 2,4% του ΑΕΠ και αυτή για τον ρυθμό ανάπτυξης στο 1,5%, αν και σημείωσε ότι θα υπάρξουν περισσότερες αποκρατικοποιήσεις και στενή παρακολούθηση των δημοσίων δαπανών.

Όμως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, τα μέτρα που προβλέπονται στον προϋπολογισμό της ιταλικής κυβέρνησης υπάρχει κίνδυνος να αυξήσουν το έλλειμμα στο 2,9% το 2019 και στο 3,1% το 2020, ενώ η ανάπτυξη δεν θα ξεπεράσει το 1,2%.
Σύμφωνα με στοιχεία, που έχει δώσει στη δημοσιότητα η κεντρική τράπεζα της Ιταλίας, το δημόσιο χρέος ανήλθε στα 2,256 τρις(!) ευρώ στα τέλη του 2017, αυξημένο κατά 36,6 δισ. ευρώ σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα.

Μάλιστα το ΔΝΤ προειδοποίησε ότι το σχέδιο της Ρώμης για την τόνωση της ανάπτυξης μέσω αύξησης του ελλείμματος θα κάνει τη χώρα ευάλωτη στην αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της και υπάρχει κίνδυνος να την οδηγήσει σε παρατεταμένη ύφεση.

Τα όρια βιωσιμότητας του χρέους

Εκτός όμως από το ύψος του χρέους το νέο ποσοστό, κλειδί στις αναλύσεις βιωσιμότητας χρέους, είναι οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες ως ποσοστό του ΑΕΠ. Δηλαδή, το ποσό που χρειάζεται κάθε χρόνο να δανείζεται ένα κράτος για να καλύπτει ελλείμματα και τοκοχρεολύσια. Το όριο ασφαλείας του συγκεκριμένου δείκτη είναι το 15% με την ελληνική οικονομία να είναι εντός του ορίου ενώ η Ιταλία κινείται σε διπλάσιο νούμερο 31,4%.

Οι ανησυχίες για την πορεία της ιταλικής οικονομίας καθώς οι αγορές χρήματος θα είναι πολύ διστακτικές και κυρίως ακριβές, είναι μεγάλες. Οι ανησυχίες της Κομισιόν είναι κάτι παραπάνω από εύλογες. Με λίγα λόγια το ιταλικό πρόβλημα είναι το σοβαρότερο που αντιμετωπίζει η ΕΕ από την δημιουργία του κοινού νομίσματος. Το Brexit, καθώς η Βρετανία δεν μετείχε της Ευρωζώνης και φρέθηκε φόρμουλα διαζυγίου, είναι παιχνιδάκι αν τα πράγματα φτάσουν στο απροχώρητο και η Ιταλία δεν μπορεί να επιβιώσει εντός της Ευρωζώνης.

Tαμπουκάς με δανεικά

Πουλάει για την ώρα στους Ιταλούς πολίτες ο τσαμπουκάς στις Βρυξέλλες, μόνο που η χώρα, αν επιθυμεί την απόλυτη κυριαρχία στα οικονομικά της, ο μόνος τρόπος να το κάνει, είναι η επιστροφή στη λιρέτα και οι Ιταλοί πολίτες δεν θέλουν ούτε να το σκέφτονται.
Δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια και σίγουρα από το 2001 που πήρε σάρκα και οστά το ευρώ, οι Ιταλικές κυβερνήσεις έκρυβαν διαρκώς το πρόβλημα κάτω από το χαλί και απόλαυσαν ένα βιοτικό επίπεδο με δανεικά. Ουδέποτε έκαναν χρήση των «μετοχών» τους στην Ένωση ως τρίτη οικονομική δύναμη, για να αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού. Όρους που βόλευαν την Γερμανία, καθώς η οικονομική ενοποίηση και οι κοινοί κανόνες δανεισμού, είχαν μπει στα ψυγεία του Βερολίνου.

Και σήμερα, που ο Γάλλος πρόεδρος άνοιξε το θέμα της οικονομικής ολοκλήρωσης, αντί η νέα ιταλική κυβέρνηση να ρίξει το βάρος της στην απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, πουλάει τον τσαμπουκά: μόνοι μας και όλοι σας! Ενθουσιασμός σε όσους έχουν μεσάνυχτα από οικονομία. Θεωρούν, πριν οι ομάδες μπουν στο γήπεδο και αρχίσει ο αγώνας, πως το σκορ είναι δεδομένο.

Δεν είναι εύκολο να ξέρει κανείς πως θα αντιδράσει η ΕΕ. Αλλά και να μην αντιδράσει και να αφήσει την Ιταλία να συνεχίσει στο δρόμο που επέλεξε, ο λογαριασμός θα αφορά και τους Ιταλούς, όταν όλα καταρρεύσουν. Και θα καταρρεύσουν, διότι χωρίς δανεισμό, η υπέρμετρα εξαρτημένη από αυτόν ιταλική οικονομία θα μείνει από καύσιμα και οι προβλέψεις της για ανάπτυξη θα γίνουν ανέκδοτο.

Οι λαϊκιστές και οι δύο …υπερδυνάμεις

Σίγουρα η ανταρσία της ιταλικής κυβέρνησης δεν είναι αδιάφορη για κανέναν. Το δυσθεώρητο ποσό του Ιταλικού χρέους ύψους 2,3 τρισ. ευρώ αφορά πρωτίστως την ΕΚΤ (500 δις. ευρώ) και επίσης άνω των 500 τη Γαλλία και τη Γερμανία και περίπου άλλα τόσα στη Βρετανία και στις ΗΠΑ. Το μεγάλο ευρωπαϊκό πείραμα με την ίδρυση της ΕΕ κινδυνεύει. Πιέζεται αφόρητα εκ των έσω με την λαϊκιστική ρατσιστική εθνικιστική λαίλαπα, πιέζεται και εκ των έξω τόσο από το Τραμπ όσο και από τον Πούτιν, σε μια ανιστόρητη σύμπλευση που θέτει σε κίνδυνο τις παγκόσμιες ισορροπίες. Οι πρώτοι πόλεμοι έχουν ως πυρά τους δασμούς. Οι δεύτεροι;