Η ημέρα που ο Τζορτζ Φλόιντ “νίκησε” τη NASA

Το περασμένο Σάββατο θα ήταν κανονικά ημέρα χαράς για τις ΗΠΑ και τον Τραμπ, καθώς, για πρώτη φορά από το 2011, η NASA, πραγματοποιούσε με επιτυχία επανδρωμένη αποστολή, από αμερικανικό έδαφος, προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό. Όλη η εβδομάδα, άλλωστε, θα μπορούσε να είναι μια εβδομάδα αισιοδοξίας, αφού με την προοδευτική επανεκκίνηση της οικονομίας, η Wall Street βρέθηκε την περασμένη Τετάρτη, επίσης για πρώτη φορά από τις 5 Μαρτίου, πάνω από τις 3.000 μονάδες. Τίποτε απ’ όλα αυτά δεν συνέβη, ωστόσο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται εδώ και μία εβδομάδα στη δίνη ταραχών που ακολούθησαν τις δικαιολογημένες και δίκαιες διαδηλώσεις για τον αδικαιολόγητο και άδικο φόνο του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ, κατά τη διάρκεια της σύλληψής του από λευκούς αστυνομικούς στη Μινεάπολη της Μινεσότας.

Οι λεηλασίες όμως και οι βανδαλισμοί που εκδηλώθηκαν παραλλήλως, οδήγησαν τη χώρα, η οποία, κατά την κρατούσα άποψη των Δυτικών, αποτελεί εδώ και περίπου έναν αιώνα το “σύμβολο των ελευθεριών”, σε μια πρωτοφανή απαγόρευση της κυκλοφορίας σε αρκετές πόλεις, οι δρόμοι των οποίων στρατοκρατούνται. Οι διαμαρτυρίες ξεπέρασαν, άλλωστε, πολύ γρήγορα τα σύνορα της Μινεάπολις και εξαπλώθηκαν σε αρκετές Πολιτείες, φτάνοντας μέχρι τον Λευκό Οίκο.

Με την απειλή του στρατού 

Σήμερα, περίπου σε 40 πόλεις έχει επιβληθεί απαγόρευση της κυκλοφορίας, ενώ σε 15 Πολιτείες, όπως και στην πρωτεύουσα Ουάσιγκτον, έχουν αναπτυχθεί μονάδες της Εθνοφρουράς. Μεγάλη μερίδα πολιτών αγνοεί, ωστόσο, τις απαγορεύσεις, που σε πολλούς θυμίζουν εκείνες που είχαν επιβληθεί το 1968, στον απόηχο της δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, και συνεχίζει να συμμετέχει σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.

Το κύμα λεηλασιών, το οποίο επεκτάθηκε παράλληλα με τις διαδηλώσεις, προκαλεί όμως,  εκτός από την οργή του Τραμπ, και “πράξεις αυτοδικίας”. Ειδικά υπό το πρίσμα του ιδιαίτερου τρόπου, με τον οποίο αντιλαμβάνεται η πλειονότητα των Αμερικανών πολιτών το “δικαίωμα ζωής και ιδιοκτησίας” και ακόμη περισσότερο της αντίληψης για την “υποχρέωση” της προσωπικής υπεράσπισης αυτών των δικαιωμάτων.

Το περιστατικό στο Ντάλας, όπου ένας άνδρας ξυλοκοπήθηκε άγρια από εξαγριωμένο πλήθος και μεταφέρθηκε σοβαρά τραυματισμένος στο νοσοκομείο, επειδή, όπως ειπώθηκε, βγήκε στο δρόμο με μασέτα για «να προστατεύσει τη γειτονιά του από τους διαδηλωτές» μπορεί να είναι μεμονωμένο, είναι όμως άκρως ανησυχητικό. Και αυτό γιατί μια επέκταση των συγκρούσεων μεταξύ πολιτών θα έφερνε αναγκαστικά την επέμβαση του στρατού, με την οποία απείλησε ο Τραμπ, αλλά στη συνέχεια το ανέβαλε, πετώντας το “μπαλάκι” αντιμετώπισης της κρίσης στους Κυβερνήτες και τους δημάρχους.

Το ελατήριο της κοινωνικής έκρηξης

Ο φόνος του Φλόιντ, ο οποίος ξεψυχούσε κάτω από το γόνατο του λευκού αστυνομικού ψελλίζοντας «δεν μπορώ να αναπνεύσω», ενεργοποίησε όλη εκείνη τη δίκαιη οργή των Αμερικανών πολιτών, οι οποίοι, ανεξαρτήτως χρώματος, αντιδρούν στη φονική βία κατά των Αφροαμερικανών, αλλά και στην ατιμωρησία των αστυνομικών που την διαπράττουν. Απελευθέρωσε όμως, εν είδει ελατηρίου, και όλη εκείνη την ενέργεια που έχουν συμπιέσει στην αμερικανική κοινωνία οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας και η ανασφάλεια των δεκάδων εκατομμυρίων ανέργων.

Ο φόνος του Τζορτζ Φλόιντ, ο οποίος δεν ήταν το μοναδικό περιστατικό βίας κατά Αφροαμερικανών το τελευταίο διάστημα, βρήκε τον Τραμπ σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο. Λίγους μήνες πριν τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, ο Ρεπουμπλικάνος είναι σε “πόλεμο” με τους Δημοκρατικούς Κυβερνήτες και δέχεται έντονη κριτική για τον τρόπο αντίδρασης και αντιμετώπισης της πανδημίας.

Παραλλήλως, ο Αμερικανός πρόεδρος βρίσκεται σε ανοιχτή σύγκρουση με τα αμερικανικά ΜΜΕ, προσφάτως και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδικά με το “αγαπημένο” του Twitter, το οποίο είχε επιλέξει για τις δικές του προσωπικές παρεμβάσεις επί του συνόλου των θεμάτων της αμερικανικής πολιτικής σκηνής. Η διαμάχη για την ασφάλεια της επιστολικής ψήφου και τα προσκόμματα του Δημοκρατικού κυβερνήτη της Βόρειας Καρολίνας, Ρόι Κούπερ, σε ό,τι αφορά τη διεξαγωγή του προγραμματισμένου Εθνικού Συμβουλίου των Ρεπουμπλικάνων στην Πολιτεία του, αποτελούν επίσης πεδία έντασης και αντιπαραθέσεων.

Ο ένοικος του Λευκού Οίκου βρίσκεται, άλλωστε, σε ένα διαρκές πρεσάρισμα από τους Δημοκρατικούς, το οποίο δεν σταμάτησε από την ημέρα που η Χίλαρι Κλίντον έχασε τις εκλογές και εντάθηκε με την επικράτηση τους στη Βουλή των Αντιπροσώπων και την εκλογή της Πελόζι στο Προεδρείο.

Η “νότια στρατηγική”

Μπροστά σε αυτό το κλίμα ο Ρεπουμπλικάνος θα μπορούσε να είναι ο τελευταίος που θα ήθελε μια κλιμάκωση φυλετικής βίας στις ΗΠΑ, αυτήν την περίοδο. Καταδίκασε εξαρχής τον φόνο του Φλόιντ, η καταδίκη του όμως δεν εισακούστηκε, καθώς η φωτιά είχε ήδη ανάψει. Από την άλλη, οι βανδαλισμοί και οι λεηλασίες τον έφεραν αντιμέτωπο με την ανάγκη υπεράσπισης του βασικού του δόγματος “Νόμος και Τάξη”. Φαίνεται όμως ότι άνοιξαν και την όρεξη σε κάποιους στο στρατόπεδό του για πόλωση, προκειμένου να κερδηθούν οι λευκοί και οι συντηρητικοί ψηφοφόροι.

Ο Τραμπ κατηγορήθηκε, άλλωστε, και το 2016 ότι ακολούθησε τη λεγόμενη “νότια στρατηγική”. Μια στρατηγική που όπως υπενθυμίζει ο Edward Luce στους Financial Times είχε ενεργοποιηθεί το 1968 από τους Ρεπουμπλικάνους σε μια προσπάθεια να προσεταιριστούν λευκούς ψηφοφόρους των Δημοκρατικών. Σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμη και η φράση «Όταν αρχίζουν οι λεηλασίες, αρχίζουν και οι πυροβολισμοί», που έγραψε ο Τραμπ για να σχολιάσει τις διαδηλώσεις, ειπώθηκε το 1968 από τον ρατσιστή υποψήφιο του τρίτου κόμματος, Τζορτζ Γουάλας. (Πηγή: Financial Times/ΑΠΕ)

Εξάλλου, ο έτσι κι αλλιώς άμεσος και παρορμητικός τρόπος, με τον οποίο ο Τραμπ συνηθίζει να σχολιάζει τα γεγονότα, πυροδότησε νέες εντάσεις, και πλέον ο Λευκός Οίκος είναι σε αναζήτηση στρατηγικής για την αποκλιμάκωση της ρευστής και επικίνδυνης κατάστασης που έχει διαμορφωθεί. Κάποιοι, ανάμεσά τους ο Προσωπάρχης του Λευκού Οίκου, Μαρκ Μίντοους, πιέζουν τον Αμερικανό πρόεδρο να απευθύνει ένα επίσημο διάγγελμα προς το έθνος. Άλλοι, ωστόσο, ανάμεσά τους ο γαμπρός και σύμβουλος Τζάρεντ Κούσνερ, βλέπουν κινδύνους διαρροών σε ένα τέτοιο εγχείρημα.

Ο Τραμπ χρησιμοποίησε τα επεισόδια στη Μινεάπολη για να επιτεθεί στον Δημοκρατικό δήμαρχο, αρμοδιότητα του οποίου είναι η αστυνομία της πόλης, η τήρηση της τάξης και η προστασία των δημόσιων κτιρίων. Έχει άλλωστε μαζί του παλιά κόντρα και τον έχει αποκαλέσει αρκετές φορές ακροαριστερό. Παραλλήλως, με την διφορούμενη στάση του σε ό,τι αφορά την ενεργοποίηση ομοσπονδιακών λύσεων και κυρίως την αποστολή στρατού, έφερε προ των ευθυνών του και τον επίσης Δημοκρατικό Κυβερνήτη της Μινεσότας.

Η αντίδραση Μπάιντεν

Το κύμα των διαδηλώσεων έβγαλε όμως από το σπίτι του και τον Δημοκρατικό Τζον Μπάιντεν, τον αντίπαλο του Τραμπ στις επικείμενες εκλογές. Ο Μπάιντεν, ο οποίος στη διάρκεια της πανδημίας είχε μετατρέψει το υπόγειο του σπιτιού του σε τηλεοπτικό στούντιο για να κάνει τις παρεμβάσεις του, επισκέφθηκε μία συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Ουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας. Φορώντας μάσκα, σε αντίθεση με τον Τραμπ, ο Δημοκρατικός υποψήφιος μίλησε με Αφροαμερικανούς και επισκέφθηκε σπίτια με αυτοσχέδια οχύρωση για τον φόβο επιθέσεων.

Με μια καθυστέρηση εικοσιτετράωρων, ο πρώην αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι οι διαδηλώσεις είναι σωστές και απαραίτητες και αποτελούν «μια καθαρά αμερικανική αντίδραση», όχι όμως και «η πυρπόληση κοινοτήτων και οι ανώφελες καταστροφές». Την ίδια ημέρα, ο επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ είχε ζητήσει μια σθεναρή καταδίκη της βίας από τον υποψήφιο των Δημοκρατικών.

Την αντίδραση των Ρεπουμπλικάνων προκάλεσε όμως και το γεγονός ότι μέλη  της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν έκαναν δωρεές σε οργάνωση που πληρώνει εγγυήσεις διαδηλωτών, οι οποίοι συνελήφθησαν στη Μινεάπολη, την πόλη που αποτελεί το επίκεντρο της έντασης. Ένα θέμα, για το οποίο ο εκπρόσωπος της εκστρατείας του Μπάιντεν αρκέστηκε να δηλώσει ότι ο πρώην αντιπρόεδρος είναι αντίθετος με τον θεσμό της εγγύησης, χωρίς όμως να σχολιάσει, αν οι δωρεές έγιναν σε συνεννόηση με την προεκλογική ομάδα.

Το σίγουρο πάντως είναι ότι οι συνέπειες που προκάλεσε η δολοφονική δράση τεσσάρων αστυνομικών στη Μινεάπολη έχει ξεσηκώσει ένα κίνημα διαμαρτυρίας και έχει γίνει πλέον  μέρος της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Και αυτό την ώρα που όλα στους δρόμους είναι ρευστά και οι προκλήσεις εκατέρωθεν συνεχίζονται, αφού, ως γνωστόν, η ένταση συνηθίζεται να φέρνει νέα ένταση.

Γεγονός είναι επίσης, ότι από το Σάββατο οι Αμερικανοί αστροναύτες της Nasa, Μπομπ Μπένκεν και Νταγκ Χάρτλι, βρίσκονται ήδη στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, στον οποίο μετέβησαν με πύραυλο της SpaceX, της εταιρίας του Έλον Μασκ. Πρόκειται για ένα εγχείρημα, το οποίο αποτελεί την πρώτη ιδιωτική αποστολή στο διάστημα, αλλά και την πρώτη αμερικανική αποστολή από το 2011, που δεν χρειάζεται την υποστήριξη ρωσικών πυραύλων. Το γεγονός αυτό “πνίγηκε”, ωστόσο, στις κόκκινες από αίμα γραμμές που αποφάσισε, προφανώς αυτοβούλως, να χαράξει ξανά στην αμερικανική κοινωνία ένας “μπάτσος” στη Μινεάπολη.