Η καταστροφή που πλανιέται πάνω από Ισραήλ και Παλαιστίνη

Πάνω από την Παλαιστίνη και την ευρύτερη Μέση Ανατολή δεν πλανώνται τα φαντάσματα του Μαρξ, του Τζον Στιούαρτ Μιλ, του Ρουσώ ή του Λοκ. Πάνω από τις ερήμους, τη φτενή γη, το κάλεσμα του μουεζίνη, την προσευχή του ραβίνου και του μοναχού πλανιέται το φάντασμα του Αδόλφου Χίτλερ. Ένα φάντασμα που εκπροσωπεί τα ιδεολογήματα του μίσους, του φόβου, της απόρριψης και των ενοχών.

Είδαμε τις τελευταίες μέρες κάτι που έχουμε δει στο παρελθόν και θα δούμε και στο μέλλον, τη σύγκρουση δύο οντοτήτων που έχουν εμπλακεί σε ένα θανάσιμο εναγκαλισμό από το 1948 και δεν μπορούν μέχρι σήμερα να οριοθετήσουν καν τις διαφορές τους, πολλώ δεν μάλλον, να τις επιλύσουν.

Το Ισραήλ, δημιούργημα του μίσους και της απόρριψης του Ολοκαυτώματος, ο ισχυρός μεταξύ των δύο αντιπάλων, μέχρι πριν λίγο βομβάρδιζε τη Λωρίδα της Γάζας και αντιμετώπιζε τα ίδια φαντάσματα από την άλλη πλευρά στη Δυτική Όχθη και μέσα στο ίδιο το Ισραήλ από τους Άραβες πολίτες του. Η Χαμάς, που διοικεί τη Λωρίδα της Γάζας, στέλνει ρουκέτες προς κατοικημένες περιοχές του αντιπάλου, προσπαθώντας να πετύχει κάποιες απώλειες και να εμπνεύσει το φόβο και την ανασφάλεια στους Ισραηλινούς.

Το Ισραήλ βρίσκεται τα δύο τελευταία χρόνια σε κατάσταση ακυβερνησίας με τέσσερις ατελέσφορες εκλογικές αναμετρήσεις, αποτέλεσμα της “απλής και ανόθευτης” αναλογικής που διέπει τις εκλογικές διαδικασίες εκεί. Ο Πρωθυπουργός διώκεται για διαφθορά και περιμένει να περάσει από δίκη για δωροληψία. Όσο παραμένει εν ενεργεία Πρωθυπουργός έχει κάποια ασυλία. Η κρίση με τη Χαμάς του δίνει αυτήν την ευκαιρία.

Ο Νετανιάχου είναι ο αδελφός του μοναδικού μέλους των ισραηλινών Ειδικών Δυνάμεων που σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της περίφημης εκείνης επέμβασης στο Έντεμπε της Ουγκάντα. Πάνω σε αυτό έχτισε την πολιτική του σταδιοδρομία ως σκληροπυρηνικός και συνεργαζόμενος με τα κόμματα των Ορθοδόξων Εβραίων και των Εποίκων στη Δυτική Όχθη, που τώρα προσπαθούν να εγκατασταθούν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Η αρχή της σύγκρουσης.

Την Παρασκευή 8 Μαΐου, μέρα προσευχής για τους Μουσουλμάνους, ο Πρωθυπουργός Νετανιάχου είχε προγραμματίσει μια προεκλογική συγκέντρωση κοντά στο Τζαμί Αλ-Άκσα, το λεγόμενο Τζαμί της Μαγείας στο Βράχο του Θόλου, το άλλο Τζαμί απ’ όπου ο Μωάμεθ ανελήφθη στους ουρανούς. Επειδή ο Μουεζίνης καλούσε από το μεγάφωνα τους Πιστούς για προσευχή, ο Νετανιάχου διέταξε την αστυνομία να επέμβει και να κόψει τα καλώδια. Αυτό έγινε εν μέσω Ραμαζανίου και ξεσήκωσε τους Πιστούς εναντίον της αστυνομίας. Εκατοντάδες ήταν οι τραυματίες από τις συγκρούσεις.

Η δεύτερη κίνηση των Ισραηλινών που έχει ξεσηκώσει τη μήνιν και το μίσος των Παλαιστινίων, είναι η έξωση παλαιστινιακών οικογενειών από τη συνοικία Σεΐχη Τζάρρα της Ανατολικής Ιερουσαλήμ για να εγκατασταθούν εκεί Εβραίοι έποικοι. Η συνοικία αυτή ονομάστηκε έτσι από τον Εμίρη Χουσάμ Αλ Ντιν Αλ Τζαραχί, που ήταν κάτοικος της περιοχής και γιατρός του Σαλαντίν, του κατακτητή της Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους. Ο Τζαραχί ετάφη εκεί και πάνω από τον τάφο ανεγέρθη σχολή Σούφι και τζαμί.

Όταν οι Χαμάς ξεκίνησε σε αντίποινα να ρίχνει ρουκέτες αδιακρίτως στο Ισραήλ, για πρώτη φορά στην ιστορία της διένεξης έθεσε ως όρο για κατάπαυση του πυρός την ασφάλεια της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, των ιερών και των συνοικιών. Ο όρος αυτός βάζει τη Χαμάς στην θέση του κύριου υποστηρικτή των συμφερόντων των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη, όπου διοικεί ο Αμπάς και η Φατάχ. Αυτός στόχος των ακραίων Ισραηλινών πολιτικών. Βάζοντας στη θέση της Φατάχ τη Χαμάς, ως κύριου αντιπροσώπου των Παλαιστινίων, εκφυλίζουν το σχέδιο των δύο κρατών. Κι αυτό, επειδή η Χαμάς αρνείται το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει και έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από ΗΠΑ και ΕΕ.

Κι άλλοι παίκτες

Ο πρώτος που σήκωσε την σημαία κατά του Ισραήλ ήταν ο Ερντογάν, ο οποίος χαρακτήρισε το Ισραήλ κράτος τρομοκράτη και τις επιθέσεις στη Γάζα δολοφονικές. Παρόλο που τον τελευταίο καιρό υπήρχε προσπάθεια προσέγγισης Τουρκίας-Ισραήλ, ο Ερντογάν προτίμησε να γίνει ο ήρωας των αραβικών και ισλαμικών δρόμων παρά να πετύχει μια συνεννόηση με το Ισραήλ. Είναι προφανές πως απευθύνεται στο εσωτερικό του ακροατήριο για να καλύψει τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας.

Ο ενθουσιασμός για τον Ερντογάν είναι αντιστρόφως ανάλογος με την απελπισία που εμπνέουν οι αραβικές χώρες, που σιωπούν έχοντας κάνει ειρήνη ή προσπαθούν να τα βρουν με το Ισραήλ. Τα κράτη που πλήττονται κυρίως είναι τα Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, η οποία θεωρεί εαυτόν προστάτη των ιερών του Ισλάμ. Η διένεξή της με το Ιράν και η αβεβαιότητα για τις προθέσεις των ΗΠΑ την έκαναν να στραφεί προς το Ισραήλ, το οποίο θεωρεί το Ιράν τον πλέον θανάσιμο εχθρό του.

Ο Νετανιάχου σφοδρός πολέμιος της ομαλοποίησης των σχέσεων Ιράν-ΗΠΑ προσπαθεί να προκαλέσει το Ιράν μέσω Χεζμπολάχ στο Λίβανο, ώστε να επιτεθεί στο Ισραήλ. Αυτό θα δώσει την ευκαιρία σε όσους αντιτίθενται στη συμφωνία για τα πυρηνικά να διακόψουν τις συνομιλίες και ίσως να επιτρέψει μια μονομερή επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν ή και με τη συμμετοχή ή τη συνδρομή των ΗΠΑ. Για τους σκληροπυρηνικούς πολιτικούς του Ισραήλ αυτό θα ήταν η πιο ευτυχής κατάληξη αυτής της σύγκρουσης, μια και δεν έχουν να φοβηθούν στο στρατιωτικό πεδίο από τη Χαμάς.

Το συναίσθημα της απελπισίας για τους Παλαιστίνιους της Δυτικής Όχθης αλλά και εντός του Ισραήλ θα προκαλέσει ένα μίσος χειρότερο από οποιονδήποτε αντισημιτισμό ήδη υπάρχει. Αυτό θα οδηγήσει, όπως ήδη συμβαίνει, σε μια σύγκρουση εντός του Ισραήλ, η οποία θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα για την οικονομία αλλά κυρίως για τις σχέσεις του Ισραήλ με τις αραβικές χώρες που επιζητούν ένα modus vivendi με αυτό.

Πιθανή αποσταθεροποίηση

Η όποια επιτυχής πρόκληση της Χεζμπολάχ και μια επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν θα έχει τεράστια αρνητικά αποτελέσματα στις Δυτικές οικονομίες, στον πληθωρισμό, και στην ίδια την ασφάλεια του Ισραήλ. Η Τεχεράνη θα θεωρήσει πως πλέον έχει δικαίωμα να χρησιμοποιήσει κάθε μέσον εναντίον του Ισραήλ, βαλλιστικούς πυραύλους, κυβερνοεπιθέσεις, τρομοκρατία, και πιθανόν μια άνευ όρων παράδοση στην Κίνα για προστασία.

Η πίεση κατά των Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας από την αραβική κοινή γνώμη θα είναι ασφυκτική. Είναι πιθανή μία αποσταθεροποίηση και των δύο με απρόβλεπτες συνέπειες για την οικονομία και την σταθερότητα της περιοχής. Η έξωση των Παλαιστινίων από την Ανατολική Ιερουσαλήμ και οι επιθέσεις σε ιερά μουσουλμανικά τεμένη, όπως το Αλ-Άκσα θα επιφέρουν την οργή μουσουλμανικών μαζών σε όλον τον κόσμο. Υπάρχει φόβος για ένα μεγάλο σε έκταση ξεσηκωμό, έναν ιερό πόλεμο, τζιχάντ, με απρόβλεπτες συνέπειες στην οικονομία και την ασφάλεια της Δύσης.

Ας μην ξεχνάμε πως το ISIS και η Αλ-Κάιντα βρίσκονται ακόμη εν δράσει. Το πολιτικό τους πρόγραμμα δεν περιλάμβανε επιθέσεις κατά του Ισραήλ. Σε μια περίπτωση γενικής εξέγερσης όμως δεν είναι καθόλου απίθανο να το προσθέσουν στο ρεπερτόριό τους. Η Τουρκία θα αποστασιοποιηθεί περαιτέρω από τη Δύση και κάθε προσέγγιση με το Ισραήλ θα είναι μάταια. Η ίδια άλλωστε θα υποστεί νέο οικονομικό πλήγμα με υψηλές τιμές υδρογονανθράκων. Είναι πιθανόν να αναγκαστεί να καταλάβει τα πετρέλαια του Κιρκούκ και να βρεθεί σε πόλεμο με το Ιράκ.

Ισραήλ και Παλαιστίνη

Οι νέες συγκρούσειςν Ισραήλ-Παλαιστινίων αναδεικνύει ένα νέο επίπεδο αντιπαράθεσης, το οποίο είναι ιδεολογικά φορτισμένο από τα πιο ασυγκράτητα συναισθήματα εχθρότητας. Οι ευρωπαϊκές ενοχές για το Ολοκαύτωμα, και η αμερικανική ανοχή στο εβραϊκό λόμπυ έχτισαν ένα ανυποχώρητο μπλοκ δυνάμεων έναντι κάποιων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων και μιας ειρηνικής λύσης στη βάση των δύο κρατών.

Από την εποχή της δολοφονίας του Σιμόν Πέρες οι σχέσεις των δύο λαών πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο με την παρέμβαση και ισχυροποίηση των εποίκων και των ορθοδόξων, αλλά και λόγω της απλής αναλογικής που δεν οδηγεί σε ευκαιριακές κυβερνήσεις οι οποίες είναι έρμαια της άγρας ψήφων από τα άκρα. Το Ισραήλ, η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής ξαναβρίσκονται μπροστά σε ένα άλυτο γρίφο, από τον οποίο λείπουν οι αξιόπιστοι λύτες ή διαμεσολαβητές.

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν αποτελούν πλέον ικανούς παίκτες για να δώσουν βιώσιμη λύση. Οι Κινέζοι απλώς παρακολουθούν, αλλά τα συμφέροντά τους θίγονται από δυσανάλογη αύξηση της τιμής των υδρογονανθράκων. Οι δε Ρώσοι δεν έχουν τις δυνάμεις να προσφέρουν λύση με σοβαρές εγγυήσεις. Θα παραμείνουν στο περιθώριο δρέποντας τους καρπούς της αποτυχίας των ΗΠΑ και τις αυξήσεις στην τιμή του πετρελαίου.

Η σύγκρουση από το 1948 δεν έχει κοπάσει και η απόρριψη των Εβραίων στο παρελθόν αλλά ακόμη και σήμερα ως υφέρπων αντισημιτισμός, όπως και η απόρριψη των Παλαιστινίων, δεν δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ειρήνη και συνύπαρξη. Το μίσος ως ιδεολόγημα, ο φόβος και οι ενοχές διαιωνίζονται με νέες εντάσεις και παραμέτρους. Πώς θα σταματήσουμε μια αιματηρή σύγκρουση; Η Χαμάς και το Ιράν πρέπει να αποδεχθούν την ύπαρξη του Ισραήλ και το Ισραήλ τα δικαιώματα των Παλαιστινίων στη γη τους. Άλλως, δεν απομένει παρά η ερημοποίηση ψυχών και εδαφών σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.