Η κεντροδεξιά πλήρωσε το «No pasaran!» στους νοσταλγούς του Φράνκο

Σαφή νίκη στο κεντροαριστερό μπλοκ ανέδειξαν οι χθεσινές βουλευτικές εκλογές στην Ισπανία, όπου επικράτησε, αλλά χωρίς πλειοψηφία, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Σάντσεθ. Την ίδια ώρα, ο μεγάλος χαμένος είναι το Λαϊκό Κόμμα, το οποίο πλήρωσε την διάσπαση της δεξιάς παράταξης και την δυναμική παρθενική είσοδο στο Κοινοβούλιο του ακροδεξιού Vox.

Οι Σοσιαλιστές του Σάντσεθ συγκέντρωσαν 7,4 εκατομμύρια ψήφους, δύο εκατομμύρια περισσότερες από ό,τι το 2016, και διαθέτουν πλέον 123 βουλευτές, περίπου 40 περισσότερους σε σύγκριση με το 2016. Για να σχηματίσει ωστόσο κυβέρνηση ο Σάντσεθ χρειάζεται τις 42 έδρες που κατέλαβε το αποδυναμωμένο αριστερό κίνημα των Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας και τις έδρες του αυτονομιστικού καταλανικού κόμματος PNV.

Η συνεργασία αυτή αποτελεί πλέον μονόδρομο για τον Σάντσεθ, παρότι ο ίδιος δεν ήθελε να πέσει για δεύτερη φορά στην ανάγκη των Καταλανών αυτονομιστών. Για τον λόγο αυτό είχε αφήσει ανοιχτή την πόρτα στους Ciudadanos (Πολίτες), οι οποίοι ωστόσο απέκλεισαν κατηγορηματικά οποιαδήποτε συνεργασία, επιλέγοντας να διεκδικήσουν τον ρόλο της αξιωματική αντιπολίτευσης.

Συνεργασία με τους Ciudadanos δεν θέλει όμως και η πλειονότητα των  Σοσιαλιστών. Αρκετές χιλιάδες από αυτούς το απαίτησαν μάλιστα από τον Σάντσεθ, παραμένοντας έξω από τα γραφεία του κόμματος μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, πανηγυρίζοντας την νίκη. «Όχι συνεργασία με τον Ριβιέρα» ήταν το κεντρικό σύνθημα των συγκεντρωμένων και ο Σάντσεθ έλυσε το ζήτημα απαντώντας ότι θα προχωρήσει με βάση τις «αξίες της Αριστεράς».

Με τον φόβο της Ανδαλουσίας

Ο Σάντσεθ σε όλη την προεκλογική εκστρατεία και ειδικά τις τελευταίες ημέρες προέτασσε στον πολιτικό λόγο του τον κίνδυνο της δεξιάς παλινόρθωσης με την στήριξη του ακροδεξιού Vox. Απευθυνόμενος σε πολίτες που βίωσαν μια δικτατορία δεκαετιών, αξιοποίησε την περίπτωση της Ανδαλουσίας, όπου το Λαϊκό Κόμμα σε συνεργασία με τους Ciudadanos και την ακροδεξιά ανέτρεψε την σοσιαλιστική κυβέρνηση. Πρόταξε μάλιστα ιδιαίτερα τον κίνδυνο μια τέτοια συνεργασία να επαναληφθεί και σε εθνικό επίπεδο, προκαλώντας τα αντιδεξιά αντανακλαστικά μεγάλης μερίδας πολιτών.

Η πλειονότητα των περίπου δύο εκατομμυρίων περισσότερων ψήφων που συγκέντρωσαν οι Σοσιαλιστές προέρχονται από τους Podemos, αρκετές ωστόσο είναι και από παροπλισμένους αριστερόστροφους  πολίτες, οι οποίοι με τον φόβο της ακροδεξιάς πήγαν στις κάλπες. Η συμμετοχή στις χθεσινές εκλογές υπολογίστηκε από το υπουργείο Εσωτερικών στο 75,78%, ήταν δηλαδή περίπου 9,5% υψηλότερη από το 2016.

Στην άνοδο των Σοσιαλιστών συνέβαλε και η προσέγγιση του ακροδεξιού Vox από τον ηγέτη του Λαϊκού Κόμματος Πάμπλο Κασάδο. Ο διάδοχος του Ραχόι, παραμονές των εκλογών, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας με τους νοσταλγούς του Φράνκο και τους Πολίτες, κάνοντας ακόμη πιο πιθανό το ενδεχόμενο επανάληψης μιας εθνικής κυβέρνησης τύπου Ανδαλουσίας.

Μεγάλος χαμένος το Λαϊκό Κόμμα

Η ρινορραγία των Podemos είναι δεδομένη, αφού έχασαν 29 έδρες σε σχέση με το 2015 και μαζί την τρίτη θέση στην Βουλή, την οποία καταλαμβάνουν πλέον οι Ciudadanos. Ο μεγάλος χαμένος όμως των εκλογών της Κυριακής είναι αναμφισβήτητα το Λαϊκό Κόμμα.

Ο  Πάμπλο Ιγκλέσιας των Podemos είχε δηλώσει προεκλογικά ότι θα άνοιγε τον διάλογο για αλλαγή ηγεσίας, αν το Κόμμα συγκέντρωνε κάτω από το 15% των ψήφων. Ωστόσο, η προοπτική κυβερνητικής συνεργασίας με τους Σοσιαλιστές φαίνεται ότι τον διασώζει και ήδη εκτίμησε ως αρκετό το 14,31 % που έλαβε τελικά.

Η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική όμως στο δεξιό στρατόπεδο και ειδικότερα στο Λαϊκό Κόμμα του πρώην πρωθυπουργού Ραχόϊ, το οποίο έχασε 71 βουλευτές και διαθέτει πλέον 66 έδρες από τις 137 που είχε το 2016. Με τον Ραχόι, το Λαϊκό Κόμμα έχασε τον περασμένο Ιούνιο την εξουσία, εξαιτίας των σκανδάλων και της καταλανικής κρίσης. Με τον διάδοχό του Πάμπλο Κασάδο όμως καταβαραθρώθηκε, πληρώνοντας την ακροδεξιά στροφή του, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις διαρροές προς το Vox.

Η πρώην μεγάλη κεντροδεξιά παράταξη της Ισπανίας δεν εξέλεξε βουλευτή στην Χώρα των Βάσκων, κέρδισε μόνον μία έδρα στην Καταλονία και έπεσε στην τρίτη θέση, εκτός από την Ανδαλουσία όπου πρωτοεμφανίστηκε το ακροδεξιό Vox, ακόμη και στην Μαδρίτη. Οι αναλυτές κάνουν λόγο για το χειρότερο αποτέλεσμα στην ιστορία του.

Άνοδος των αυτονομιστών

Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα για τον Κασάδο από το γεγονός ό,τι οι φιλελεύθεροι Ciudadanos του Ριβιέρα υπολείπονται μόλις 200.000 ψήφων και διεκδικούν να αναδειχθούν σε αξιωματική αντιπολίτευση στην νεοεκλεγμένη Βουλή. Η κρίση στο εσωτερικό του Λαϊκού Κόμματος είναι πλέον εμφανής, ο Κασάδο δήλωσε ωστόσο προεκλογικά ότι ακόμη και αν χάσει θα παραμείνει στην ηγεσία. Προσέβλεπε βεβαίως σε ένα καλύτερο ποσοστό που συνδυαστικά με την άνοδο των Ciudadanos θα του επέτρεπε να ηγηθεί ενός δεξιού κυβερνητικού συνασπισμού.

Στην άνοδο των Πολιτών (Ciudadanos) υπολόγισε όμως και ο Σοσιαλιστής Σάντσεθ. Οι 57 έδρες του κόμματος του Ριβιέρα (32 στις προηγούμενες εκλογές) ήταν υπεραρκετές για τον Σοσιαλιστή πρωθυπουργό προκειμένου να κυβερνήσει «φιλοευρωπαϊκά», χωρίς την αριστερά των Podemos και τους Καταλανούς αυτονομιστές. Πολύ περισσότερο που ήταν αναμενόμενη η εκλογική ενίσχυση των αυτονομιστικών κινημάτων, της πολιτικής του Ραχόι στην Καταλονία και της ανόδου του ακροδεξιού Vox.

Το ενδεχόμενο συνεργασίας Σοσιαλιστών-Φιλελεύθερων έχει βεβαίως απορριφθεί από όλους για την ώρα. Έμειναν όμως η συντριπτική ήττα του Λαϊκού Κόμματος, η είσοδος των ακροδεξιών στην Βουλή και η άνοδος των αυτονομιστικών κομμάτων, με τους Βάσκους εθνικιστές να κατέχουν 10 από τις 18 έδρες και τους Καταλανούς αυτονομιστές να εκλέγουν 22 από τους 46 βουλευτές.