Η Κίνα καινοτομεί με το μη επανδρωμένο drone carrier

Σε προηγούμενο άρθρο αναφερθήκαμε στα ιρανικά drone carrier ως φθηνά μέσα προβολής αεροπορικής-ναυτικής ισχύος. Δεν είναι, όμως, μόνο το Ιράν που κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Τον Μάιο, η Κίνα ανακοίνωσε την καθέλκυση ενός δικού της drone carrier. Επισήμως είναι ερευνητικό σκάφος, αλλά το νέο πλοίο είναι σαφές σημάδι ότι το Πεκίνο βιάζεται να αναπτύξει αυτόνομο σμήνος μη επανδρωμένων αεροχημάτων στην προσπάθεια του για εξισορρόπηση της αμερικανικής ναυτικής υπεροχής στον Ειρηνικό.

Τα κρατικά ΜΜΕ έδειξαν τον Μάιο την καθέλκυση του Zhu Hai Yun, που μπορεί να μεταφέρει απροσδιόριστο αριθμό drones αέρος, επιφανείας και υποθαλάσσιων και να λειτουργεί αυτόνομα mε τεχνητή νοημοσύνη. Το πλοίο μήκους 89 μέτρων θα είναι επιχειρησιακό μέχρι το τέλος του έτους και θα έχει τελική ταχύτητα 18 κόμβων, αυξάνοντας κατά πολύ τις δυνατότητες επιτήρησης της Κίνας στην τεράστια περιοχή του Ειρηνικού που θεωρεί ζώνη επιρροής της.

«Το σκάφος δεν είναι μόνο ένα άνευ προηγουμένου εργαλείο ακριβείας στα σύνορα της θαλάσσιας επιστήμης, αλλά και μια πλατφόρμα για την πρόληψη και τον μετριασμό θαλάσσιων καταστροφών, τη χαρτογράφηση ακριβείας του βυθού, την παρακολούθηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη θαλάσσια έρευνα και διάσωση», δήλωσε ο Τσεν Ντάκε, διευθυντής εργαστηρίου στην CSSC Huangpu Wenchong Shipping Co που κατασκεύασε τον πλοίο. Ο Κινέζος είπε τη μισή αλήθεια.

Είναι το πρώτο σκάφος που κατασκευάστηκε εξαρχής γι’ αυτό τον σκοπό. Ακόμα κι αν οι πραγματικές δυνατότητες του σκάφους απομένουν να φανούν, το Πεκίνο επιχειρεί να εδραιώσει δεσπόζουσα παρουσία στην περιοχή, όπως φαίνεται από τη συνεργασία που συμφωνήθηκε τον περασμένο μήνα με τις Νήσους Σολομώντα βορειοανατολικά της Αυστραλίας.

Το πλοίο Zhu Hai Yun

Η κατασκευή αυτόνομων και σχετικά φθηνών drones θα ενίσχυε σημαντικά την ικανότητα της Κίνας να επιβάλει την άρνηση πρόσβασης περιοχής (A2-AD) σε μεγάλο μέρος του Ειρηνικού, με στόχο την εξισορρόπηση των ΗΠΑ. Σε αντίθεση με τα παραδοσιακές μεγάλες μονάδες επιφανείας που χρειάζονται πληρώματα εκατοντάδων, το εν λόγω κινεζικό πλοίο θα μπορεί να επιχειρεί αυτόνομα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ενώ θα στέλνει drones να δημιουργούν δίκτυο επιτήρησης και δυνητικά ικανά να εκτοξεύουν πυραύλους. Το Zhu Hai Yun μπορεί επίσης να βελτιώσει τη χαρτογράφηση του θαλάσσιου πυθμένα από την Κίνα, παρέχοντας ένα κρυφό πλεονέκτημα για τα υποβρύχιά της.

Τον Ιούνιο, Κινέζοι επιστήμονες διεξήγαγαν ένα πείραμα, στο οποίο σμήνος 10 drones κινούνται αυτόνομα σε ένα πυκνό δάσος από μπαμπού, χωρίς να προσκρούουν στα δέντρα ή μεταξύ τους. Απώτερος στόχος είναι ένα σμήνος drones με συλλογική νοημοσύνη να λειτουργεί όπως ένα κοπάδι ψαριών που δημιουργεί μορφές στο νερό, οι οποίες δεν είναι απόφαση ενός μεμονωμένου ψαριού, αλλά αποτέλεσμα της συλλογικής τους νοημοσύνης. Θα είναι μια μεγάλη τεχνολογική πρόοδος, αφού τα σημερινά όπλα προγραμματίζονται να είναι ημι-αυτόνομα, αλλά πρέπει να έχουν ανθρώπινους χειριστές για να αντιδρούν σε απροσδόκητες προκλήσεις.

Σμήνη αυτοπλοηγούμενων μη επανδρωμένων αεροχημάτων μπορεί να αδυνατίσει τα αμυντικά συστήματα ή επιτιθέμενες δυνάμεις, δημιουργώντας επιθέσεις κορεσμού σε ζώνες μάχης σε ξηρά ή θάλασσα, μέχρι να εξαντληθεί το οπλοστάσιο του αντιπάλου. Μια συμβατική επίθεση γίνεται αδύνατη όταν αντιμετωπίζεις δεκάδες ή και εκατοντάδες drones που είναι πολύ φθηνότερα από τα βαριά συμβατικά όπλα.

Σημειώνοντας αυτή τη βαθιά αλλαγή στον σύγχρονο πόλεμο, η RAND Corporation από το 2020 διαπίστωσε ότι ενώ τα drones χρειάζονται σημαντικές βελτιώσεις στην ενσωματωμένη επεξεργασία, «η συνολική υπολογιστική ικανότητα που απαιτείται θα είναι μέτρια, σίγουρα μικρότερη από αυτή ενός σύγχρονου smartphone». Ταυτόχρονα οι Κινέζοι εξοπλίζουν και τα συμβατικά αεροπλανοφόρα με drones.

If I'm not mistaken, then UAVs have been spotted on the Shandong's flight deck for the first time.

The one with the inverted V-tail looks to be the one shown in the third image even if I don't know its type and/or designation … but the other one?? 🤔 pic.twitter.com/GPdnUEkiGk

— @Rupprecht_A (@RupprechtDeino) June 1, 2022

Οι ΗΠΑ στην κούρσα των drones

Οι ΗΠΑ παγιδευμένες στις δικές τους προκαταλήψεις και ταυτίζοντας τη θαλάσσια ισχύ να με τα αεροπλανοφόρα δεν μπόρεσαν να σκεφτούν “έξω απ’ το κουτί”. Εστίασαν τις προσπάθειες τους στην ανάπτυξη υψηλής τεχνολογίας και υψηλού κόστους drones για χρήση από αεροπλανοφόρα, που κάθε άλλο παρά αναλώσιμα είναι. Το 2015, το αμερικανικό Ναυτικό εγκατέλειψε τις έρευνες για drone υψηλής απόδοσης.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, συνεργάστηκε με την πολεμική Αεροπορία για να αναπτύξει κρυφά οπλισμένα υποηχητικά αεριωθούμενα drones. Τα drones Boeing X-45 και Northrop Grumman X-47 (της Αεροπορίας και του Ναυτικού αντίστοιχα) ήταν θαύματα της σύγχρονης ρομποτικής. Όμως, οι μεταξύ τους καβγάδες καταδίκασαν την κοινή προσπάθεια. Το 2005, οι δύο κλάδοι διαχώρισαν τις προσπάθειες τους.

Τώρα, το αμερικανικό Ναυτικό των ΗΠΑ επιστρέφει στην ιδέα ενός μαχητικού drone που να είναι συμβατό με αεροπλανοφόρα. Η νέα επιχειρησιακή στρατηγική της Αεροπορίας του Ναυτικού δείχνει ότι το ρομποτικό ιπτάμενο τάνκερ MQ-25 –το μόνο μη απόρρητο αεροσκάφος που βγήκε από τα προηγούμενα πειράματα– έχει διπλό καθήκον και ως σύστημα επιτήρησης. Το σχέδιο του Πενταγώνου για μελλοντικό στελθ αεροσκάφος του Ναυτικού (ίσως το 2035) προβλέπει ότι αυτό θα συνεπικουρείται από 4-5 drones που θα λειτουργούν υπό τον επιχειρησιακό του έλεγχο και τα οποία θα δρουν ως ανεξάρτητες πλατφόρμες όπλων, αντιμέτρων, ηλεκτρονικού πολέμου κλπ.

Το πρόβλημα είναι ότι το αμερικανικό στρατιωτικό-βιομηχανικό κατεστημένο αδυνατεί να μηχανευτεί απλές λύσεις. Έχει την τάση να φαντασιώνεται λύσεις που θυμίζουν τα κόμικ της Marvel και δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα. Οι Κινέζοι, βλέποντας στο μέλλον και εκμεταλλευόμενοι την τεχνολογική τους πρόοδο, αλλά και την αμεσότητα που τους δίνει η πειθαρχία, πειραματίζονται στα όρια του εφικτού, αλλά με καινοτόμο και φθηνό τρόπο.

Ευρωπαίοι και Τούρκοι

Τέλος, οι Ευρωπαίοι παραμένουν μετέωροι ως προς αυτόν τον τομέα. Προσπαθούν να μπουν στον χορό, αλλά καθυστερούν απελπιστικά, είτε επειδή τα πολυεταιρικά-πολυεθνικά σχήματα σπάνια δίνουν καλούς καρπούς και μάλιστα γρήγορα, είτε επειδή προσπαθώντας κατά μόνας δυσκολεύονται. Η Βρετανία είχε παρουσιάσει το 2007 το UXV Combatant σαν ένα πρωτότυπο πολεμικό πλοίο-φορέα drones, το οποίο σχεδιάστηκε από την BVT Surface Fleet (τώρα BAE Systems Maritime). Δεν κατάφερε, όμως, να πάει παραπέρα από την μακέτα. Και πάλι ήταν μια ακριβή λύση που δεν προσέθετε κάποιες φοβερές δυνατότητες στον βρετανικό στόλο.

Η Άγκυρα, μη έχοντας τι να κάνει το “αεροπλανοφόρο” Anadolu αναγκαστικά θα το χρησιμοποιήσει ως πλατφόρμα για τα δικά της drones, τα οποία έτσι κι’ αλλιώς είναι συμβατικής απογείωσης-προσγείωσης. Βέβαια η επένδυση δεν δικαιολογεί επ’ ουδενί το αποτέλεσμα. Ενώ η ιρανική λύση προσφέρει επιπλέον ευελιξία και απόκρυψη, η τουρκική λύση είναι μάλλον δείγμα απόγνωσης. Εάν αυτό το πλοίο πλεύσει στο Αιγαίο σε συνθήκες πολέμου θα είναι εύκολος στόχος, ενώ τα drones μπορούν να απογειώνονται από χερσαίες βάσεις.