Η κόκκινη κάρτα των Αράβων στον Τραμπ και η “γλώσσα” του Ερντογάν

Δύσκολη φαίνεται ότι θα είναι οποιαδήποτε απόπειρα εφαρμογής του σχεδίου Τράμπ για τη Μέση Ανατολή, καθώς πληθαίνουν οι φωνές απόρριψής του από τον αραβικό κόσμο. Ακόμη δυσκολότερο φαντάζει όμως, αυτό το σχέδιο να πετύχει ότι λέει το όνομά του, να καταστεί δηλαδή ειρηνευτικό, διευθετώντας μια διένεξη δεκαετιών ανάμεσα στο Ισραήλ και τους Παλαιστίνιους.

Μετά τις μεμονωμένες αντιδράσεις αραβικών χωρών που απέρριψαν την αμερικανική πρόταση για τη Μέση Ανατολή, σήμερα ο Αραβικός Σύνδεσμος είπε συνολικά όχι, σε μια έκτακτη σύνοδο στο Κάιρο. Στην σύνοδο αυτή, οι υπουργοί Εξωτερικών του οργανισμού απέρριψαν το σχέδιο Τραμπ, κρίνοντας δεν μπορεί να οδηγήσει σε μια δίκαιη συμφωνία ειρήνης. Στο κοινό ανακοινωθέν, ο Αραβικός Σύνδεσμος τονίζει ότι δεν θα συνεργαστεί με τις ΗΠΑ στην εκτέλεση του σχεδίου και υπογραμμίζει ότι το Ισραήλ δεν θα πρέπει να το εφαρμόσει με τη βία.

Αραβική ομπρέλα

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η απόφαση του Αραβικού Συνδεσμού λειτουργεί σαν ομπρέλα, καθώς υπερκαλύπτει την στάση αραβικών χωρών που τάχθηκαν υπέρ του σχεδίου, όπως η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα, ή εξέφρασαν επιφυλάξεις χωρίς να αντιδρούν γενικώς στην αμερικανική πρωτοβουλία, όπως έκανε η Αίγυπτος.

Με αυτήν την απόφαση, βγαίνουν κάπως από την δύσκολη θέση η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος, οι οποίες δεν μπορούσαν να αντιταχθούν μόνες τους στις ΗΠΑ, λόγω της διευρυμένης συμμαχικής σχέσης τους. Δεν μπορούν όμως να ανεχθούν και την κριτική του Ερντογάν, ο οποίος βρήκε άλλη μία ευκαιρία να παρουσιαστεί ως προστάτης των Παλαιστινίων και επίδοξος ηγέτης του σουνιτικού μουσουλμανικού κόσμου.

Ο Τούρκος πρόεδρος κατηγόρησε για «προδοσία» επειδή παραμένουν «σιωπηλές» μπροστά στο «σκανδαλώδες», όπως το αποκάλεσε, σχέδιο των ΗΠΑ. Ο Ερντογάν επικέντρωσε την κριτική του κυρίως στην Σαουδική Αραβία, με την οποία ανταγωνίζεται για την κυριαρχία στους σουνίτες μουσουλμάνους, αλλά δεν άφησε απέξω το Ομάν και το Μπαχρέιν.

Κατηγορηματικός, ωστόσο, για το σχέδιο Τραμπ και το μέλλον του ήταν ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος, πριν την σύνοδο στο Κάιρο, ανακοίνωσε τη διακοπή «όλων των σχέσεων» της Παλαιστινιακής Αρχής με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Τόνισε μάλιστα ότι αυτή η απόφαση περιλαμβάνει και τον τομέα της ασφάλειας, καθώς το αμερικανικό σχέδιο αποτελεί, όπως είπε, «παραβίαση των συμφωνιών του Όσλο» που υπογράφτηκαν με το Ισραήλ το 1993.

Τέλος η συνεργασία 

Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι δυνάμεις ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής θα πάψουν να συνεργάζονται με το Ισραήλ στην αστυνόμευση περιοχών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη που τελεί υπό παλαιστινιακό έλεγχο, όπως έκαναν μέχρι τώρα. Υπό αίρεση τίθεται όμως και η συνεργασία της Παλαιστινιακής Αρχής με τις ΗΠΑ στον τομέα των υπηρεσιών πληροφοριών. Μια συνεργασία την οποία οι Παλαιστίνιοι συνέχιζαν μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι από το 2017 μποϊκοτάρουν τις ειρηνευτικές προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ, καθώς τις κρίνουν υπερβολικά φιλοισραηλινές.

Μια άλλη εξίσου σημαντική εξέλιξη είναι ότι ο Αμπάς διαμήνυσε στον Νετανιάχου πως το εβραϊκό κράτος θα πρέπει να «αναλάβει τις ευθύνες του ως κατοχική δύναμη» των παλαιστινιακών εδαφών. Ειδικά όταν αυτό το μήνυμα συνοδεύεται από τη θέση ότι οι Παλαιστίνιοι «έχουν το δικαίωμα να συνεχίσουν τη νόμιμη μάχη τους με ειρηνικά μέσα για να τερματιστεί η κατοχή».

Ο Αμπάς αποκάλυψε τέλος ότι αρνήθηκε να μιλήσει με τον Τραμπ, το σχέδιο του οποίου προβλέπει την προσάρτηση από το Ισραήλ τμημάτων της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης. Κυρίως δε οικισμούς που έχει κατασκευάσει το Τελ Αβιβ, μετά το 1967, στην κοιλάδα του Ιορδάνη, η οποία με το αμερικανικό σχέδιο γίνεται το ανατολικό σύνορο του Ισραήλ.

Πέρα όμως από τους Παλαιστίνιους, τους Άραβες και τους μουσουλμάνους επιφυλάξεις για το σχέδιο του Τραμπ εκφράζουν και χώρες που αρχικά είδαν με καλό μάτι την αμερικανική πρωτοβουλία. Έτσι, μετά την αρχική εκτίμηση του Τζόνσον ότι το σχέδιο Τραμπ μπορεί να αποτελέσει ένα “θετικό βήμα”, ο  υπουργός Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ εξέφρασε την ανησυχία της Βρετανίας για μια πιθανή προσάρτηση εδαφών της Δυτικής Όχθης στο Ισραήλ. Ο ίδιος εκτίμησε μάλιστα, ότι μια τέτοια ενέργεια θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις προσπάθειες για την επανάληψη των ειρηνευτικών συνομιλιών.

Ανάλογες συστάσεις προς το Ισραήλ, να μην προχωρήσει στην προσάρτηση παλαιστινιακών εδαφών πριν τις εκλογές του Μαρτίου, έκανε και ο εμπνευστής του σχεδίου, ο γαμπρός και σύμβουλος του Τραμπ. Ο Τζάρεντ Κούσνερ εξέφρασε βέβαια την ελπίδα να μην προχωρήσουν άμεσα σε μια τέτοια ενέργεια οι Ισραηλινού, όμως και μόνο με την ελπίδα Κούσνερ ο Νετανιάχου εμφανίστηκε μαζεμένος στις τελευταίες προεκλογικές εμφανίσεις του.