Η “κόπωση διεύρυνσης” και οι κακόβουλες επιρροές στα Δυτικά Βαλκάνια

Τα ανοιχτά ζητήματα στα Δυτικά Βαλκάνια, υπό το πρίσμα και της ευρωπαϊκής προοπτικής τους βρέθηκαν στο επίκεντρο του διεθνούς Φόρουμ του Ντουμπρόβνικ, στο πάνελ της δεύτερης συνεδρίασης του οποίου μετείχε  και ο Νίκος Δένδιας. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι η περιοχή ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια και ότι οι πολιτικές Διεύρυνσης και Γειτονίας αποτελούν «ξεχωριστά δομικά στοιχεία της γεωπολιτικής πολιτικής της ΕΕ».

Πέρα από την γενική εκτίμηση ότι τα Δυτικά Βαλκάνια είναι ζωτικής σημασίας για την επιρροή και την αξιοπιστία της ΕΕ, ο Νίκος Δένδιας τόνισε ότι βασικός στόχος της Ένωσης είναι να βοηθήσει τις χώρες της περιοχής να εκπληρώσουν όλες τις προϋποθέσεις για την πλήρη ένταξη τους. Στηρίζοντας, όπως είπε, «τις θεμελιώδεις δημοκρατικές αρχές, το κράτος δικαίου, τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και την εναρμόνιση με τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες».

Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους, όλα τα παραπάνω θα επιταχύνουν την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική σύγκλιση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων με την ΕΕ, κάτι που υποστήριξε και ο Νίκος Δένδιας. Σε αυτό το πλαίσιο, ο υπουργός Εξωτερικών προέταξε μάλιστα την ανάγκη για μια περισσότερο «αποτελεσματική στρατηγική επικοινωνία», τονίζοντας ότι είναι ζωτικής σημασίας να ενημερωθούν τα κράτη της περιοχής όχι μόνον «για τις ευκαιρίες που συνεπάγονται η στενότερη ολοκλήρωση και οι μεταρρυθμίσεις, αλλά και για την αντιμετώπιση κακόβουλων επιρροών τρίτων χωρών».

Είναι γνωστές άλλωστε, οι απόπειρες του Ερντογάν να προσεταιριστεί χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ιδιαίτερα εκείνες που διαθέτουν έντονο μουσουλμανικό στοιχείο, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ως υπόβαθρό. Γνωστές είναι επίσης οι παραδοσιακά πολύ καλές σχέσεις της Ρωσίας με την Σερβία, αλλά και η κινεζική οικονομική διείσδυση στην ίδια χώρα.

Κόπωση στα Δυτικά Βαλκάνια

Ο υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε και στη διαδικασία ένταξης, τονίζοντας ότι αυτή θα υποστηρίξει τη μετατροπή των Δυτικών Βαλκανίων σε λειτουργικές οικονομίες της αγοράς, καθιστώντας τες ικανές να ενσωματωθούν πλήρως. Πρακτικά αυτό σημαίνει δημιουργία θέσεων εργασίας και επιχειρηματικές ευκαιρίες, αλλά και προώθηση του κράτους δικαίου. Όλα αυτά απαιτούν βεβαίως προσπάθειες, πρωτίστως από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Οι μεταρρυθμίσεις, ωστόσο, κουράζουν, ενώ οι ενταξιακές διεργασίες, καθώς απαιτούν επίλυση διαφορών, φέρνουν στο προσκήνιο ζητήματα που ιστορικά και πολιτικά έχουν στιγματίσει τους λαούς της περιοχής.

Ο Νίκος Δένδιας αναφέρθηκε σε αυτό το φαινόμενο που ονομάζεται «κόπωση διεύρυνσης» και αναγνώρισε ότι εξαπλώνεται στα Δυτικά Βαλκάνια, σημειώνοντας και τον αρνητικό ρόλο που έπαιξε η πανδημία. Πρόσθεσε επίσης ότι σε «όλες τις διαδικασίες ένταξης, θα έπρεπε να αναμένεται κάποιος βαθμός απογοήτευσης των εταίρων μας στις χώρες της περιοχής».

Απογοήτευση υπάρχει όμως σήμερα κυρίως στη Βόρεια Μακεδονία και στην Αλβανία, για τις οποίες ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι η ΕΕ προσβλέπει να διοργανώσει την πρώτη Διακυβερνητική Διάσκεψη «το συντομότερο δυνατό, φυσικά σύμφωνα με τις καθορισμένες αιρεσιμότητες». Οι διαδικασίες για τη Βόρεια Μακεδονία είναι όμως μπλοκαρισμένες από το βουλγαρικό βέτο και από καραμπόλα επηρεάζουν και την Αλβανία.

Σε ότι αφορά δε, το Μαυροβούνιο και τη Σερβία, αν και ο Νίκος Δένδιας επισήμανε πως «σημειώνεται θετικά η προθυμία τους να συμμορφωθούν με τη νέα μεθοδολογία διεύρυνσης», είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα προκύψουν νέα ζητήματα, κυρίως γύρω από το Κόσοβο. Η ΕΕ πάντως δείχνει να πιστεύει, ότι αυτά θα ξεπεραστούν μέσα από το οικονομικό και επενδυτικό σχέδιό της για τα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο ο Έλληνας υπουργός χαρακτήρισε ως «σχέδιο για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της περιοχής».