Η μάχη για τη διαδοχή του Ερντογάν – Οι επίδοξοι δελφίνοι στο νεοοθωμανικό χώρο

Η προ καιρού παραίτηση του υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού μέσω Twitter δεν συμβαδίζει με τα πολιτικά ήθη της Τουρκίας. Η μη αποδοχή του από τον Ερντογάν επουδενί δεν κλείνει το ζήτημα που έχει προκύψει μεταξύ τους. Ο Σοϊλού ξεκίνησε τη συνεργασία του με το κυβερνών κόμμα το 2012, ως μέλος της κεντροδεξιάς πτέρυγας που διασπάστηκε από το Δημοκρατικό Κόμμα, έπειτα από προσωπική πρόσκληση του Ερντογάν.

Δεν χρειάστηκε πολύ για να αναδειχτεί και να αναρριχηθεί στην κυβερνητική ιεραρχία. Τον αποκαλούν “σκληρό καρύδι”, εξαιτίας της αδιάλλακτης στάσης του απέναντι στην κουρδική κοινότητα και προς τους υποστηρικτές του Γκιουλέν. Αυτός ανέλαβε τις μαζικές εκκαθαρίσεις ειδικά μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016. Κατά πολλούς η απόφασή του να μην μείνει αδιάφορος και να εφαρμόσει σκληρά περιοριστικά μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό ήταν κίνηση με ρίσκο.

Λόγω της αυστηρότητας των μέτρων προκάλεσε κοινωνικές αντιδράσεις, αλλά ήρθε και σε αντίθεση με τον Ερντογάν, ο οποίος ήθελε χαλαρά μέτρα για να διασώσει την παραπαίουσα τουρκική οικονομία. Δεν κρύβει τις αρχηγικές φιλοδοξίες του για την μετά-Ερντογάν περίοδο. Φροντίζει, εξάλλου, να είναι στην πρώτη γραμμή στην πλειοδοσία εθνικισμού. Έπαιξε κεντρικό ρόλο στην εξαπόλυση της υβριδικής επίθεσης στον Έβρο και έχει δεσμευτεί πως θα ξαναστείλει μεταναστευτικές μάζες όταν η πανδημία υποχωρήσει και το καλοκαίρι καταστήσει ευκολότερα τα περάσματα στον ποταμό.

Το περιστατικό της παραίτησης αποκάλυψε και τις διχόνοιες που υπάρχουν στο περιβάλλον Ερντογάν. Ο Σοϊλού απολαμβάνει την στήριξη του κυβερνητικού εταίρου (του αρχηγού των Γκρίζων Λύκων Μπαχτσελί), αλλά έχει ανοιχτό μέτωπο με τον γαμπρό του Τούρκου προέδρου και υπουργό Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Ο τελευταίος επίσης φιλοδοξεί να είναι αυτός που θα πάρει το χρίσμα της διαδοχής. Δεν είναι εξάλλου μυστικό ότι ο Ερντογάν προωθεί τον σύζυγο της μεγάλης του κόρης Έσρα.

Εξάλλου, οι δύο οικογένειες συνδέονται με δεσμούς φιλίας εδώ και δεκαετίες. Αρχικά, ο πεθερός Ταγίπ τοποθέτησε τον Αλμπαϊράκ στην κορυφή της λίστας του AKP στην πρώτη εκλογική περιφέρεια της Κωνσταντινούπολης, ενώ στη συνέχεια του ανέθεσε το υπουργείο Ενέργειας και στη συνέχεια το κρίσιμο υπουργείο Οικονομικών.

Οι αντίπαλοί του, πάντως, υπογραμμίζουν ότι δεν διαθέτει ούτε το επικοινωνιακό χάρισμα του Ερντογάν, ούτε το επιβιωτικό ένστικτό του. Οι σχέσεις μεταξύ Αλμπαϊράκ και Σοϊλού είναι ψυχροπολεμικές και τα πράγματα περιπλέκονται ακόμα περισσότερο, καθώς ο Σοϊλού απολαμβάνει την φιλία και την στήριξη του ενός εκ των δύο γιών του Ερντογάν, του Μπιλάλ.

Παλιοί συνεργάτες, νέοι αντίπαλοι

Φιλοδοξίες διαδοχής τρέφουν και πρώην στενοί συνεργάτες του Τούρκου προέδρου, οι οποίοι σήμερα έχουν παραταχθεί απέναντί του. Ο ένας είναι ο πρώην υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος έπεσε σε δυσμένεια, λόγω των διαφωνιών του με τη στρατηγική του αρχηγού του να απομακρυνθεί από τη Δύση. Το 2019 ίδρυσε το “Κόμμα του Μέλλοντος”. Γεννημένος στο Ικόνιο τον Φεβρουάριο του 1959, ο πρώην καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και “πατέρας” του νεο-oθωμανικού δόγματος αποκαλείται “Χότζα” (δηλαδή δάσκαλος) από τους υποστηρικτές του.

Ο άλλος από το νεο-οθωμανικό χώρο είναι ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Αλί Μπαμπατζάν. Παραιτήθηκε από το κυβερνών κόμμα, επικαλούμενος «βαθιές διαφωνίες». Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και έχει διατελέσει υπουργός Οικονομικών και Εξωτερικών προτού αναλάβει την θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης (2009-2015). Πλέον, ηγείται του κόμματος DEVA (Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου). Κανένας από τους δύο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, δεν φαίνεται ικανός, όμως, να συγκεντρώσει ποσοστά εξουσίας στις επόμενες εκλογές, παρ’ ότι η Δύση τους βλέπει με συμπάθεια…