Η μεγάλη σκακιέρα και το αυτονομημένο τουρκικό πιόνι

Ας ξεκινήσουμε με την παραδοχή της πραγματικότητας: Η Τουρκία είναι το πολύτιμο, αναντικατάστατο «χαρτί» των Αμερικανών (και της ΕΕ) στον οξύ ανταγωνισμό τους με τη Ρωσία, στη Μέση Ανατολή, στην περιοχή του Καυκάσου, στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη. Αλλά το ίδιο και ακόμα περισσότερο αξίζει το τουρκικό χαρτί για τη Ρωσία. Επομένως η εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας και η επιρροή της στην περιοχή εξαρτώνται από την τελική διαμόρφωση του τοπίου, όπως θα το ρυθμίσουν οι Μεγάλες Δυνάμεις, οι μικρότεροι, αλλά ισχυροί, παράγοντες της περιοχής και φυσικά η ίδια η Τουρκία ως ενεργός παίκτης.

Ως εκ τούτου κρίσεις υποτιμητικές πχ για τους «βάρβαρους τουρκαλάδες», δημιουργούν ψευδαισθήσεις που καταλήγουν σε ήττες. Αν θέλουμε πράγματι να μπορέσουμε να αντισταθούμε στην Τουρκία πρέπει επιτέλους να παραδεχτούμε, ως κράτος, ότι μας απειλεί, και ότι δεν υπάρχει τρόπος “εξημέρωσης του θηρίου”. Ο μόνος τρόπος είναι να ξέρει η Τουρκία ότι αν μας επιτεθεί, το τίμημα θα είναι ασήκωτο. Αυτό σημαίνει δύναμη αποτροπής, αλλιώς θα χάσουμε και τα αυγά και τα καλάθια.

Η Τουρκία αναπτύσσει πολεμική βιομηχανία, ανατρέπει τους συσχετισμούς στην περιοχή (όχι μόνο με την Ελλάδα), αποκτά τεχνογνωσία και θα έχει μελλοντικά έσοδα. Εμείς; Είναι αδιανόητο να υποτιμά την Τουρκία η ελληνική πλευρά τη στιγμή που η στρατιωτική ηγεσία δίνει εντολή στους κατώτερους αξιωματικούς να παραδώσουν αδιαμαρτύρητα τον οπλισμό τους, σύμφωνα με ομολογία του ομήρου ανθυπολοχαγού. Παράδοση σήμερα στους Τούρκους, αύριο σε άλλον.

Παρόμοια γεγονότα είχαμε και στη θάλασσα με τα τουρκικά πλοία, ακόμα και εμπορικά, να εμβολίζουν ή να «ακουμπάνε» ελληνικά πολεμικά σκάφη. Πολιτική και στρατιωτική ηγεσία δήθεν “αγνοούν” ότι ο αντίπαλος, στο πλαίσιο του διαρκούς ψυχολογικού πολέμου, επιδιώκει να αποκτήσει ψυχολογικό πλεονέκτημα. Τον βοηθάμε να διατηρεί υψηλό ηθικό αντί να τρέμει την πιθανότητα αναμέτρησης στη θάλασσα. Όπως τρέμει τις αναμετρήσεις στον αέρα.

Ο Τούρκος υπάλληλος αφέθηκε ελεύθερος, υποτίθεται για να αποφευχθούν χειρότερες εξελίξεις. Στην πράξη, η απελευθέρωση του Τούρκου μοιάζει με «πεσκέσι» για να έχουμε την εύνοια του Σουλτάνου. Ο Ερντογάν είναι αντίπαλος και κάποιος πρέπει να τον αντιμετωπίσει, αλλά ποιος; Πρώτος στις δημοσκοπήσεις είναι ο κανένας.

Όσο επεκτείνεται προκαλεί δυσφορία

Οι ΗΠΑ υπόσχονται στους Κούρδους ότι θα αποκτήσουν κράτος και ταυτόχρονα δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία για να κρατάνε εγκλωβισμένη τη Ρωσία. Η Τουρκία δεν θέλει τον Άσαντ αλλά περισσότερο φοβάται ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος ακόμα και αν ιδρυθεί χωρίς να κόψει τμήμα της τουρκικής επικράτειας. Ο αλυτρωτισμός των Κούρδων θα είναι μόνιμο αγκάθι στα πλευρά της Τουρκίας.

Η εμπόλεμη κατάσταση υποχρεώνει την Τουρκία να δημιουργήσει την ευρύτερη δυνατή «ζώνη ασφαλείας». Κάθε κράτος και κάθε καθεστώς επιδιώκει να απωθήσει μακριά από τα σύνορά του κάθε αντίπαλο. Αντίστροφο παράδειγμα: Παρά τους διηπειρωτικούς πυραύλους, οι ΗΠΑ προσεγγίζουν όσο μπορούν τα σύνορα με τη Ρωσία για να νιώθει ασφυκτική πίεση.

Για την Τουρκία ο βασικός όρος ασφαλείας είναι να εκλείψει η κουρδική απειλή αλλά αυτό είναι πρακτικά αδύνατον. Για να εξουδετερωθούν οι Κούρδοι πρέπει να ηττηθούν ολοσχερώς. Ο άλλος τρόπος είναι να αποκτήσουν ένα μικρό κρατίδιο/προτεκτοράτο, όπως το ελληνικό μετά το Ναυαρίνο, ώστε να ναρκωθούν προσωρινά οι φιλοδοξίες τους.

Η Τουρκία όσο επεκτείνεται θα προκαλεί τη δυσφορία και των Αμερικανών και των Ρώσων που δεν θέλουν μια τρίτη ισχυρή παρουσία στη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία έχει μπει σε ένα δρόμο με τεράστιες λακκούβες που μπορεί να την καταπιούν κι ας φαίνεται τώρα χώρα ισχυρή με τεράστια έκταση. Η απίθανη λύση στη Μέση Ανατολή είναι μια «τοπική Γιάλτα». Διότι οι τέσσερις τοπικές αλλά ισχυρές δυνάμεις (Ισραήλ, Ιράν, Τουρκία και Σαουδική Αραβία) συγκροτούν ένα «παζλ» δυναμικών και αντιτιθέμενων πόλων που δεν μπορούν να παραμερίσουν εύκολα ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ρωσία, όπως έκαναν μετά τους δυο Παγκόσμιους Πολέμους.

Δεν υπάρχουν πια ούτε «τοπικές λύσεις» ούτε, όμως, και ακραίες λύσεις. Οι Ρώσοι δεν θα εγκαταλείψουν τη Συρία και τον Άσαντ, ούτε θα τα σπάσουν με τους Ιρανούς. Η επιθετικότητα των ΗΠΑ/Ισραήλ προσκρούει στη ρωσική απειλή πυρηνικής απάντησης με τελικό ολοκαύτωμα. Οπότε βλέπουμε πχ ότι οι ΗΠΑ (και οι σύμμαχοι) βομβαρδίζουν στη Συρία περίπου στο γάμο του καραγκιόζη. Μηδέν ανθρώπινες απώλειες, λίγες υλικές ζημιές. Το Ισραήλ βομβαρδίζει τους Ιρανούς στη Συρία έχοντας προφανώς εξασφαλίσει κάποια ρωσική ανοχή αλλά, επίσης προφανώς, ο Πούτιν έχει θέσει περιορισμούς.

Ο καθένας με απειλές και υποσχέσεις

Δεν θα επιτρέψει στο Ισραήλ να πλήξει το κύρος του και τα ρωσικά συμφέροντα, να απειλήσει τη συμμαχία με το Ιράν, την ενότητα των BRICS, τη συνοχή με την Κίνα κλπ. Μαθαίνουμε, σεμνά για να διατηρηθούν χαμηλοί τόνοι, ότι αναχαιτίστηκαν οι μισοί Ισραηλινοί πύραυλοι (επιτυχία της Συρίας), αλλά για τους άλλους μισούς επικρατεί σιωπή, ώστε και το Ισραήλ να διατηρήσει το κύρος, ότι έπληξε τον εχθρό.

Ο καθένας με απειλές, υποσχέσεις, διαλόγους (της πεντάρας, γραμμένους σε τσιγαρόχαρτο) και ελεγχόμενους βομβαρδισμούς, χαράσσει διάτρητες κόκκινες γραμμές πάνω στην άμμο. Σβήνουν και γράφουν. Προσκρούουν στην υπέρτατη απειλή του πυρηνικού αρμαγεδώνα. Και ξαναρχίζουν από την αρχή.

Ο Τραμπ, άξεστος, τραμπούκος αλλά της πιάτσας, με γλώσσα φίρμας τραγουδιστή σε σκυλάδικο, διαλαλεί ότι θα λιώσει κάθε αντίπαλο, αλλά αυτό που θέλει είναι να νοικοκυρέψει τα ασυμμάζευτα οικονομικά του και να δει τι θα κάνει με την Κίνα. Συμφωνία στη Μέση Ανατολή προϋποθέτει συνεννόηση ΗΠΑ-Ρωσίας. Αλλά αυτό το θέμα τώρα συσσωρεύει εχθρότητα και μίσος εντός της αμερικανικής ελίτ. Η ΕΣΣΔ κατέρρευσε όταν το καθεστώς εξάντλησε και το τελευταίο ίχνος ζωτικής δύναμης. Άλλα καθεστώτα καταρρέουν όταν οι εσωτερικές τους αντιθέσεις γίνονται αγεφύρωτες…

Η προσέγγιση με τη Ρωσία σκοντάφτει και στο ότι ο καλύτερος, ίσως ο μοναδικός, τρόπος να ελέγχουν οι ΗΠΑ τους Ευρωπαίους -δηλαδή τους Γερμανούς- είναι να επισείουν το ρωσικό μπαμπούλα. Αν διαφανεί σύγκλιση ΗΠΑ-Ρωσίας, οι Ευρωπαίοι θα τρέξουν σαν τρελοί στη Μόσχα για δουλειές, έτοιμοι να κρεμαστούν με το σκοινί που θα τους δώσουν όχι οι Ρώσοι κομμουνιστές αλλά οι Ρώσοι αστοί.

Μετά τον Μανωλιό όλοι ξέρουν ότι τα ρούχα είναι ζήτημα μόδας. Το χούι είναι που δεν αλλάζει.