Η μετά-Σόιμπλε εποχή

του Μένιου Τασιόπουλου  – 

Ήταν το 2009, όταν o Σόιμπλε ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο των Οικονομικών. Ήταν η εποχή που η Ελλάδα είχε εισέλθει σε μη αντιστρέψιμη πορεία χρεοκοπίας και ολόκληρη η Ευρωζώνη εισερχόταν σε περίοδο έντονων κλυδωνισμών. Ως εκπρόσωπος του γερμανικού βιομηχανικού καπιταλισμού, ο παλαίμαχος Χριστιανοδημοκράτης χειρίσθηκε την κρίση του ευρώ με πνεύμα οικονομικού εθνικισμού, καλυμμένου, ωστόσο, κάτω από δεοντολογική ρητορική.

Κάνοντας έναν πρόχειρο απολογισμό όλων αυτών των ετών, προκύπτει αβίαστα ότι κέρδισε σχεδόν σε όλα τα επίπεδα. Στην αρχή, διέσωσε τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες, αποτρέποντας την ανοικτή χρεοκοπία της Ελλάδας με την επιβολή του Μνημονίου. Εάν η Ελλάδα είχε κηρύξει αδυναμία πληρωμών, λόγω του αποκλεισμού της από τις αγορές, το πρόβλημα θα το είχαν οι κάτοχοι των ελληνικών ομολόγων, κυρίως οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες. Και το πρόβλημά τους θα το έλυνε ο γερμανικός και ο γαλλικός προϋπολογισμός, ο οποίος και θα έσπευδε να καλύψει τη μαύρη τρύπα, όπως έγινε σε όλες τις άλλες περιπτώσεις.

Η Ελλάδα, όμως, αποδέχθηκε να την δανείσουν οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης για να πληρώνει με τη σειρά της στο ακέραιο τα ομόλογα που έληγαν. Κι αυτό συνεχίσθηκε μέχρι την πρώτη αναδιάρθρωση (PSI) στις αρχές του 2012, όταν, βεβαίως, οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, έχοντας έγκαιρη και αξιόπιστη πληροφόρηση από τις κυβερνήσεις τους, είχαν φροντίσει να ξεφορτώσουν τα ελληνικά ομόλογα στη δευτερογενή αγορά.

Ευρωζώνη στα μέτρα του

Στη συνέχεια, με όπλο την δημοσιονομική πειθαρχία και τη λιτότητα, ο Σόιμπλε οργάνωσε την Ευρωζώνη σύμφωνα με τις δικές του προδιαγραφές, γεγονός που δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό περί γερμανικής Ευρώπης. Ουσιαστικά όλες οι οικονομίες της Ευρωζώνης, ακόμη και η γαλλική και η ιταλική, δουλεύουν για να δημιουργήσουν με τα ελλείμματα τους τα πλεονάσματα της Γερμανίας.

Ως κύριος παίκτης στην ευρωπαϊκή υπερδομή, ο Σόιμπλε υπήρξε ένας «λύκος της στέπας», για να θυμηθούμε τον συμπατριώτη του σπουδαίο διανοητή  Έσσε. Μοναχικός, σπουδαίος, δεσποτικός. Εάν παρέμενε στον θώκο του στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, στο τέλος θα κατέληγε απολύτως καταστροφικός για την Ευρώπη. Όχι, όμως, και για την Γερμανία. Τουλάχιστον έτσι έδειχνε ότι εκτιμούσε αυτός.

Ο Σόιμπλε, σημαντικός νομικός αλλά όχι οικονομολόγος, είχε ως στόχο να προσαρμόσει την Ευρώπη, ως οικονομική ζώνη αλλά και ως ταυτότητα, στα μέτρα της Γερμανίας. Να ανατρέψει την στρατηγική ρήση του Κίσινγκερ ότι η «Γερμανία είναι πολύ μεγάλη για την Ευρώπη, αλλά πολύ μικρή για τον κόσμο».  Η Ευρώπη του ευρώ για τον Σόιμπλε θα ήταν τόσο μεγάλη όσο χρειαζόταν στη Γερμανία για να την κυριαρχεί. Αλλά και τόσο πρόθυμη για την Γερμανία, ώστε αυτή να καταστεί υπερδύναμη στον κόσμο. Με άλλα λόγια η «Ευρώπη των ζωνών» θα κατέληγε να γίνει το τελικό σχήμα λειτουργίας της Ευρώπης.

Η επόμενη μέρα για την Ελλάδα

Στα χρόνια του Σόιμπλε, σε αντίθεση με την Γερμανία, η Ελλάδα κατεστράφη. Δεν μετεξελίχθηκε απλά σε μια «αποικία χρέους» μέσα από την συμφωνία για «ελεγχόμενη χρεοκοπία», μέχρι τουλάχιστον το 2060. Ταυτοχρόνως, εκπαιδεύτηκε στην υπακοή και στην ταπείνωση. Τόσο σε επίπεδο υπερδομής, όσο και σε επίπεδο λαού.

Από την εποχή του Γιώργου Παπανδρέου και την συνάντηση του στο ξενοδοχείο «Πεντελικό» με την ηγεσία της Goldman Sachs, μέχρι την  αποπομπή του Βαρουφάκη, πάρα το δημοψήφισμα και την εντυπωσιακή επικράτηση του «όχι» το καλοκαίρι του 2015, δοκιμάσθηκαν όλα τα πολιτικά σχήματα και οι εναλλακτικές «ταχύτητες» εντός του ευρώ. Το αποτέλεσμα και η τελική επιλογή ήταν η αποδοχή της απόλυτης υπακοής.

Ο Σόιμπλε έμαθε τους Έλληνες να χάνουν. Αυτό είναι πλεονέκτημα για το μέλλον. Τώρα η εποχή Σόιμπλε τελείωσε, αλλά το πνεύμα και η στρατηγική του δεν θα φύγουν εύκολα από τον ουρανό της Ευρωζώνης. Η Ευρώπη θα συνεχίσει την διαδρομή της εν μέσω αναταράξεων και χωρίς προς το παρόν να είναι σαφές πως θα καταλήξει η συζήτηση για την αρχιτεκτονική της.

Οι Έλληνες, πάντως, οφείλουν να αποφασίσουν για την προοπτική τους. Θα συνεχίσουν τον ετεροκαθορισμό τους από το Βερολίνο και την ευρωπαϊκή υπερδομή, ή θα παρέμβουν δραστικά με σκοπό την ανάταξη της χώρας τους; Τι σημαίνει αυτό; Πάμε πάλι από την αρχή. Μια νέα συνάντηση με την Goldman Sachs. Οι Ρότσιλντ είναι ούτως ή άλλως ήδη εδώ…